Ὕδρα
Τοπωνύμια Ὕδρας
(Λιμένας Ὕδρας ἕως Ἀκρωτήριον Μπίστι)
Πλέοντας Νοτιοδυτικά της Βορειοδυτικὲς Ἀκτὲς τῆς Ὕδρας
Ὀνόματα σωζώμενα ἐκ τῆς βιβλιογραφίας καὶ τῆς προφορικῆς παραδόσεως τῆς
νήσου Ὕδρας
(Ὁρισμένα ἓξ αὐτῶν δὲν ἀπαντῶνται σήμερα)
(Ὁρισμένα ἓξ αὐτῶν δὲν ἀπαντῶνται σήμερα)
Στενὸν Ὕδρας.Οἱ Βορειοδυτικὲς ἀκτὲς τῆς νήσου Ὕδρας
Ὁ παραλιακὸς δρόμος πρὸς τὰ Κανόνια Περίπτερο.Δεσπόζει τὸ
Ἀρχοντικόν του Προέδρου τοῦ Ἐκτελεστικοῦ (Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως) Γεωργίου
Κουντουριώτου & Πρώτου Προέδρου τῆς Ἑλληνικῆς Δημοκρατίας Ναυάρχου &
Ἀπελευθερωτοῦ τοῦ Αἰγαίου Παύλου Κουντουριώτου.
Ἐντός του Ἄλσους Κουντουριώτου,διακρίνεται τὸ Μνῆμα τοῦ
Ναυάρχου.
Ἀριστερὰ ἐπὶ τῆς ὁδοῦ διακρίνεται τὸ κτίριον τῆς
Λαγουδέρας,ἐνῶ ἓν τῷ μέσω τῆς παραλιακῆς ὁδοῦ διακρίνεται ὁ βράχος Ὅμιλος.
Κανόνια Περίπτερο
Σπηλιὰ Μπαϊράμη ἢ Σπηλιὰ Ἀδελφοποιητοὺ (Shpeva e bratimit)
Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση εἷς τὸ συγκεκριμένο σημεῖο γινόταν
ἀδελφοποίηση μεταξὺ μελῶν διαφόρων οἰκογενειῶν.Ὁ Τίτος Γιοχάλας,ἀμφισβητεῖ τὸ
γεγονὸς ἀναφέροντας πὼς ἡ ἀδελφοποίηση ἦταν ἀδύνατο νὰ πραγματοποιῆται
κρυφά,ἀλλὰ τουναντίον,αὐτὴ γινόταν φανερά,συνήθως ἐντὸς τῶν ναῶν.Θεωρεῖ
ἐπικρατέστερη τὴν ἐκδοχὴ τοῦ Νικολάου Χαλιορῆ γιὰ τὴν ὀνομασία τῆς περιοχῆς,ἡ
ὁποία στηρίζεται σὲ παλιὸ νεανικὸ παιχνίδι τῶν παιδιῶν τῆς Ὕδρας τὸ «Μπαϊραμὸ»
(κρυφτὸ)
Ὅρμος Αὐλάκι
Ἡ ἀριστερὴ πλευρὰ τοῦ Ὅρμου Αὐλάκι.Στὴν δεξιὰ πλευρὰ
δεσπόζει ὁ βράχος «Ἀγγούρι» (λόγω σχήματος).
Ἡ γέφυρα τῆς Ἁγίας Ἄννης.Φέρει τὴν ἑξῆς ἐπιγραφή:
Κατὰ τοὺς παλαιοὺς θρύλους τῆς πατρίδος μας τὸ γεφύρι ἦταν
στοιχειώμενο ἀπὸ ξωτικά.Ἀντώνιος Μανίκης "Ἀπὸ τὶς ἀναμνήσεις μου-Μία νύχτα
τρόμου στὸ Καμίνι" (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Ἄρ. 12 (310) Δεκέμβριος 1966,σὲλ
259)
Παραλιακὸς Δρόμος Ἁγιὰ Ἄννης 1842
Δεσπόζουν τὰ Ἀρχοντικά του Ναύαρχου Ἀνδρέου Μιαούλη (κερέσβινο) καὶ τοῦ
Βασίλειου Μπουντούρη,τὸ ὁποῖο φέρει τὴν ὀνομασία Παλατάκι (ἐφιλοξενοῦντο τὰ
μέλη τῆς τέως Βασιλικῆς Οἰκογενείας κατὰ τὶς ἐπισκέψεις τοὺς εἷς τὴν Ὕδρα)
Κάτω ἀριστερὰ διακρίνεται τὸ καρνάγιο τοῦ Μπαρμπὰ Θανάση
Δρίβα,ὁ ὁποῖος κατασκεύαζε τὶς ταχύτερες & ἐλαφρότερες σφουγγαράδικες
βάρκες
Παλατάκι
'Ἄνω Αὐλάκι
Κουρουχάνια
(Ἄρα Κατάρα)
Εἷς τὴν περιοχὴ ὑπῆρχαν κατάλοιπα παραθαλάσσιας οἰκίας
,γνωστὰ ὡς «Καμάρα Κουρουχάνια» τὰ ὁποία ἐκαταστράφησαν κατὰ τὴν διάρκεια
σφοδρῆς θαλασσοταραχὴ κατὰ τὸ ἔτος 1956,ὅπως ἀναφέρει ὁ Γεώργιος Σαχίνης.
Παράλληλα ὁ Ἰωάννης Καραμίτσος καὶ ὁ Ἀντώνιος Μανίκης
διασώζουν διὰ τὴν περιοχὴ καὶ τὴν ὀνομασία «Ἄρα Κατάρα».Πιθανολογεῖται πὼς ἡ
ὀνομασία ὀφείλεται εἷς τὸ γεγονὸς ὅτι κατὰ τὰ παλαιὰ ἔτη,ὅταν ὁ οἰκισμὸς τῆς
νήσου ἦταν ὀχυρωμένος εἷς τὴν περιοχὴ τῆς Κιάφας,ἡ συγκεκριμένη περιοχὴ ἦταν
ἀκάλυπτη καὶ προσβάσιμη σὲ ἐχθρικὲς ἐπιδρομὲς
Πεταλίδιζα
Μεταξύ της ἐκκλησίας τῆς Ἁγίας Βαρβάρας Καμινίου καὶ τῆς
Οἰκίας Μαλλώση ,ὑπῆρχε τὸ θρυλικὸ «Στενό του Ντάρη»,πλάτους 0,80 μέτρων.Δὲν
διασώζεται πλέον λόγω διαπλάτυνσης τῆς ὁδοῦ.
Καμίνι
Ἡ ὀνομασία τῆς περιοχῆς ὀφείλεται στὴν μετοίκιση Σιφνίων
ἀγγειοπλαστῶν
Μεγάλο Καμίνι
Καμίνι-Σούρι Καμινίου
Διακρίνεται τὸ Ἀρχοντικόν του Προκρίτου τῆς Ὕδρας Θεόδωρου
Γκίκα,κατοπινὴ οἰκία τοῦ Ἀντωνίου Μανίκη.
Διὰ τὴν ὀνομασία τῆς περιοχῆς ὁ Τίτος
Γιοχάλας ἑρμηνεύει τὰ ἑξῆς:
Ἡ παραλία τοῦ Μικροῦ Καμινίου.Ἀριστερὰ ὑπάρχουν τὰ κατάλοιπα
μικροῦ μώλου κατασκευασμένου ἀπὸ πιρτσιλάνα.Δυτικά της παραλίας ὑπῆρχε βράχος ὁ ὁποῖος ἔφερε τὴν
ὀνομασία (λόγω σχήματος) «Κόκκορας»
Λιτρίβι (Λιοτρίβι Ἐλευθέριου Γκίκα) (Σήμερα Καστέλλο)
Λούμι Μάγκι (Lumi Magivet) Μαγεμένο Ποτάμι Καμινίου
Ὁ Ἀντώνιος Μανίκης διασώζει πὼς ἡ ὀνομασία ὀφείλεται εἷς τὴν
συγκέντρωση τῶν Μαγισσῶν κατὰ τὰ παλαιὰ ἔτη.
Γεφύρι στὸ Μαγεμένο Ποτάμι Καμινιοῦ,τὸ ὁποῖο διαχωρίζει τὴν Χώριζα ἀπὸ τὸ Κτῆμα Μιχαήλου
Γεφύρι στὸ Μαγεμένο Ποτάμι Καμινιοῦ,τὸ ὁποῖο διαχωρίζει τὴν Χώριζα ἀπὸ τὸ Κτῆμα Μιχαήλου
Ράχη Λάκκα Μυρτιδιώτισσας
Δεσπόζει ἡ ἐκκλησίας τῆς Παναγίας τῆς Μυρτιδιώτισσας (παλαιὰ
Ἁγίου Γεωργίου) τοῦ Παπακόκκινου.
Ὁ Γεώργιος Σαχίνης,διασώζει τὸ τοπωνύμιο «Καζαρμὰ
Καμινίου»,κτίριο τῆς χωροφυλακῆς εἷς τὴν σημερινὴ οἰκία μὲ τὰ πεῦκα ὡς
ἀναφέρει.
Ἅγιος Νικόλαος Νῆσος
37°20′57″N 23°27′05″E / 37.34917, 23.45139
Χώριζα
Βλυχὸς
Βλογιάρικα-Ευλογιάριδες
Παλαιὸ κοιμητήριο εὐλογιοκομένων
Ἄνω της κορυφῆς,διασώζονται ὀχυρώσεις κατὰ τὴν ἐπαναστατικὴ
περίοδο,ὅταν οἱ πρόκριτοι τῆς Ὕδρας,ἐλάμβαναν μέτρα προστασίας τῆς νήσου κατὰ
τὴν διαφαινόμενη ἐπιδρομὴ τοῦ Τουρκοαιγυπτιακοῦ στόλου τοῦ Ἰμπραήμ,κατὰ τὰ
ἔτη1825 (μετὰ τὴν καταστροφὴ τῶν νήσων Κάσου & Ψαρρῶν)(Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ὕδρας)
Βορειοτέρα τοῦ κοιμητηρίου τῶν Εὐλογιοκομένων,ἐντὸς σχισμῆς
τῶν βράχων,τὸ σημεῖο καλεῖται «Μπρούσκου Συκιὰ»
Βλυχός
Βόδια
Πλησίον της Οἰκίας Κοκκώνη
(μετέφεραν τα βοοειδῆ πρὸς ἀποφυγὴ φορολογίας)
(Περιοδικὸν Ὑδραϊκοὺ Συνδέσμου Πειραιῶς)
Ὅρος Ὡραία Κοιμωμένη
Ντράσσες Πλάκες Βλυχού
Ἔπαυλις Δημάρχου Ὑδραίων Σταύρου Ι. Τσίπη εἷς τὶς Πλάκες τοῦ
Βλυχοῦ,(δωρεὰ τοῦ Κυριάκου Κουτουρφιώτη εἰς τὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας
Εὐπραξίας.(Γιάννης Καραμῆτσος,Ὕδρας Ἀλφαβητάριον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ
Ὑδρεάτης,Ὕδρα2001))
Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος Νῆσος
37°20′50″N 23°26′35″E /
37.34722, 23.44306
Ὅρος Γκούρι
Ἐτυμολογία Gur-i: Γκούρι: πέτρα,βράχος
Ὅρμος Παλαμιδὰς
Ἡ ἀπόληξις τοῦ Ὅρους Γκούρι.
Ἐτυμολογία τῆς λέξεως (Τίτος Γιοχάλας) Μπρίνια: Brinja
:πλαγιὰ
Νῆσος Παλαμιδὰς
37°20′08.90″N 23°25′34.80″E / 37.335806, 23.4263333
Ὅρος Ζάστανι
Τὸ ὅρος Ζάστανι.Ἐτυμολογικῶς ὁ Τίτος Γιοχαλᾶς ἐπεξηγεῖ:
Σλαβικὸ πρόθεμα Za
(πίσω) + stanb (τόπος διαμονῆς).
Ἡ ἐξήγησις στηρίζεται εἷς τὸ γεγονὸς πὼς ὄπισθέν του Ὅρους
Ζάστανι,εὑρίσκεται ὁ οἰκισμὸς τῆς Ἐπισκοπῆς.
Σπηλιά του Κόρακα
Ὅρμος Κλήσιζα μὲ βὲρ-Ἅγιος Κυπριανὸς
Ὁ Ἀντώνιος Μανίκης (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Ἔτος 1965 σὲλ 87)
:
«Μόλις
προσπεράσεις τὸ βράχο (Ζάστανι) θὰ συναντήσεις κάποιο μικρὸ καραντί,ἀπὸ ὅλους
τους καιρούς.Ἐκεῖ εἶναι κτισμένο τὸ περίφημο ἐρημοκλησάκι τοῦ Ἁγίου Κυπριανοῦ.Ἡ
θρυλικὴ «κλίσιζα μὲ βέρ»,τὸ ἐκκλησάκι μὲ τὸ κρασί,γιατί καθὼς κι ἐδῶ τὸ θέλει ἡ
παράδοση,ἀντὶ γιὰ νερὸ χρησιμοποίησαν στὸ κτίσιμο τοῦ κρασί.Τάμα τοῦ
καπετάνιου,ποὺ κιντύνευσε τὸ καΐκι του,φορτωμένο κρασί,στὸ μέρος ἐκεῖνο ἀνήμερα
στὴν γιορτὴ τοῦ Ἁγίου»
Παράλληλα ἡ περιοχὴ εἶναι γνωστὴ γιὰ τὸν θρύλο τῆς «Σπηλίας
τῶν γιγάντων» (εὑρέθησαν ὀστᾶ ὑπερμεγέθη,τὰ ὁποῖα παραπέμπουν εἷς τὴν κατοίκηση
γιγάντων,προφανῶς κατὰ τὰ προϊστορικὰ ἔτη!)
Ἀκτογραμμὴ τοῦ Ὅρμου Μώλου
Μῶλος-Λέδιζες
Ἐτυμολογικῶς ὁ Τίτος Γιοχάλας ἐξηγεῖ:
Λέδιζες: ledh-i (τοῖχος,πεζούλα) + ἐπίθεμα za (μικρό).Ὁ Γιῶργος Σαχίνης ἀναφέρει τὴν ὀνομασία Λεβεροῦσες (μικρὸ αὐλάκι ἀριστερά της εἰσόδου τοῦ κόλπου τοῦ Μώλου,ὄπισθέν της οἰκίας Παπαλεονάρδου
Ἀρχοντικὸν Δημητρίου Τσαμαδοῦ
Πανοραμικὴ ἄποψις τοῦ Ὅρμου τοῦ Μώλου.(Διαδυκτιακὴ
Φωτογραφία).
Δεσπόζουν οἱ οἰκίες Παπαλεονάρδου,Παούρη,Δημητρίου Τσαμαδοῦ
(νῦν Ἀρβανίτη),Πρωτοπαππα.Ὑπάρχουν εἷς τὴν εὐρύτερη ἐποχὴ οἱ ἐκκλησίες τοῦ Ἁγίου Νικολάου,Ἁγίου Σάββα & Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου (ἐντός του κτήματος Ἀρβανίτη).
Ὁ Γεώργιος Σαχίνης διασώζει τὸ τοπωνύμιο Μιτσίρι,(δεξιὰ τῆς
εἰσόδου τοῦ κόλπου) τοποθεσία εἷς τὴν ὁποία ἐφονεύθη ποιμένας εἷς τὴν
προσπάθειά του νὰ ξεριζώσει ἕνα θάμνο
Νῆσος Κιβωτὸς
37°19′49.70″N 23°24′25.60″E / 37.3304722,
23.4071111
Ἄνω της νήσου Κιβωτοῦ
(Πλατονήσι) ὑπάρχει ὁ ναὸς τῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου.( Ἑορτάζουσα καὶ ὡς
Ζωοδόχου Πηγὴ-Ἁγία Ζώνη)
Ώς Κτίτωρα τοῦ ναοῦ,ὁ
Παπὰ Δημήτριος Χελιώτης ἀναφέρει τὸν Γεώργιο Κιβωτό,ὁ ὁποῖος διετέλεσε Ἃ΄
Ὑπουργὸς Ναυτικῶν της Ἐπαναστατημένης Ἑλλάδος κατὰ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821.
Ἓν ἔτει 1823,οἱ
πληρεξούσιοι τῶν τριῶν ναυτικῶν νήσων,Ὕδρας Σπετσῶν & Ψαρῶν,συνῆλθαν εἷς
τὴν συγκεκριμένην νῆσον Κιβωτοῦ,προκειμένω νὰ ὁριοθετήσουν τοὺς κανόνες
ἐκείνους,βάσει τῶν ὁποίων ἔκτοτε θὰ ἐξέπλεε ὁ Τρινησιακὸς στόλος πρὸς ἀπάντησιν
καὶ ἀντιμετώπισιν τοῦ Ὀθωμανικοῦ στόλου.
Εἷς Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον
Ὕδρας,Τόμος Θ΄,ὑπάρχουν σχετικὲς ἐπιστολὲς μεταξὺ τῶν προκρίτων τῶν τριῶν νήσων
διὰ τὸν χρόνον καὶ τὸν τόπον τῆς συγκεκριμένης καὶ τόσο κρίσιμης συναντήσεως.
Ἀρχικῶς ὡς τόπος συγκεντρώσεως καθορίστηκε ὁ κόλπος Μώλου Ὕδρας.
Νῆσος Ἄγριο
Παλαιὸς χάρτης τῆς Ὕδρας τὴν ἀναφέρει ὡς Γαλιὰ
Κλαγιά
Τὴν ὀνομασία ἀναφέρει ὁ ἱερεὺς Δημήτριος Χελιώτης
(Χριστιανικὴ Ὕδρα) ἀναφερόμενος εἷς τὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἡ ὁποία
εὑρίσκεται εἷς τὸν συγκεκριμένο λόφο
Κάουμιθ-Κάμεθι
(Καλαμάκι)
Καλὲ Βραχονησίδες
Αὐλάκια Σπανοῦ
Ἐκ τῶν Γενικῶν Ἀρχείων τοῦ Κράτους,Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ἱερᾶς Μονῆς Προφήτου Ἡλιοῦ Ὕδρας 1854-1955 & προκύπτει πῶς εἷς τὴν θέσιν Μπίστι Ὕδρας (περιοχὴ ἰδιοκτησίας τῆς Μονῆς) ὑπῆρχε λατομεῖο τὸ ὁποῖο ἐκμισθωνόταν διὰ τὴν ἐξαγωγὴ λίθων
Μπίστι
Ὅρμος Μπαλὶ
Ὅρμος Ἁγίου Γεωργίου
Ἐκκλησία Ἁγίου Γεωργίου
Ἡ ὁροσειρὰ τῆς περιοχῆς φέρει τὴν ὀνομασία Τσακώνη
Ἀκρωτήριον Μπίστι
Νῆσος Πέτασι (ἢ Πετάσσι)
37°18′45.20″N 23°22′18″E / 37.3125556, 23.37167
Ὁ Γεώργιος Σαχίνης ἀναφέρει (Λαογραφικά του στοιχεῖα γιὰ τὴν
Ὕδρα) τὴν ἱστορία διὰ τὸ «Σκυλόψαρο τοῦ Πέτασι»
Ἐκ τῶν Γενικῶν Ἀρχείων τοῦ Κράτους,Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ἱερᾶς
Μονῆς Προφήτου Ἡλιοῦ Ὕδρας 1854-1955 & τῶν ἐγγράφων τοῦ Ἱστορικοῦ Ἀρχείου
Ὕδρας προκύπτει πὼς ἦταν ἰδιοκτησίας τῆς
Μονῆς
Νῆσος Ποντικὸς (ἢ Ποντικονήσι)
37°18′28.50″N 23°21′28.80″E
/ 37.3079167, 23.358
Πηγές:
Γεώργιος Δ Κριεζὴς
(ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΥΔΡΑΣ ΠΡΟ ΤΗΣ(ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ)ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1821,ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ 1860)
Ἀντώνιος Μιαούλης
(Ὑπόμνημα Περὶ τῆς Νήσου ΎΔΡΑΣ ΑΦ΄ΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΤΩΚΗΘΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1821)
Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ὕδρας
Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας,Ἀντώνιος ΜανίκηςἩ Φωνὴ τῆς Ὕδρας,Χρήστου Χριστοδούλου
Περιοδικὸν Ὑδραϊκοὺ Συνδέσμου Πειραιῶς
Γεώργιος Σαχίνης
Ὑδραϊκὴ Ψυχή,Λαογραφία-Γνωριμία-Ἱστορία &Τοπωνύμια,Βιβλίον Β΄,Ὕδρα 1980Ὑδραϊκὴ Ψυχὴ Βιβλ. Δ΄ 1981
Ἐκκλησάκια,Ἐκκλησίες,Ἐρημοκλήσια,Πειραιεὺς 1982
Ὕδρας Λεξιλόγιον τὸ δεύτερον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,ΥΔΡΑ1999
Ὕδρας Ἀλφαβητάριον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,Ὕδρα 2001