hydraki


(hydraki:Διαδυκτιακὸς Δίαυλος Προβολῆς Μαγνητοσκοπίων-Εἰκονοληψιῶν τῶν Ἐθίμων-Ἠθῶν-Δρώμενων τῆς νήσου Ὕδρας (Υου tube)
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ὕδρα 1902-1912.Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας & ἡ ἀπαγόρευσις τῆς δία σκαφάνδρων ἁλιείας (A΄μέρος:1902-1908). Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ὕδρα 1902-1912.Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας & ἡ ἀπαγόρευσις τῆς δία σκαφάνδρων ἁλιείας (A΄μέρος:1902-1908). Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 2 Φεβρουαρίου 2015

Ὕδρα 1902-1912.Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας & ἡ ἀπαγόρευσις τῆς δία σκαφάνδρων ἁλιείας (A΄μέρος:1902-1908)

Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας & ἡ ἀπαγόρευσις τῆς δία σκαφάνδρων ἁλιείας
 (A΄μέρος:1902-1908)



Αἰτίες δημιουργίας τοῦ «Σπογγαλιευτικοῦ Ζητήματος»


Εἰς τὰ τέλη τοῦ 19ου πρὸς  τὶς ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰῶνος,ἐνέσκηψε εἰς τὶς τοπικὲς κοινωνίες τῶν ναυτικῶν νήσων τῆς Ἑλλάδος(ἐλεύθερων & ὑπόδουλων),τῶν ὁποίων ἡ οἰκονομία ἐστηρίζετο εἰς τὴν σπογγαλιευτικὴν βιομηχανίαν,τὸ σοβαρότατο ζήτημα ἀσφαλείας τῶν συνθηκῶν καὶ τῶν  ὄρων ἐργασίας,ὑπὸ τὶς ὁποῖες ἐργάζοντο οἱ δύτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.

Ἡ εὐρέως διαδεδομένη καὶ καινοτόμος,ἀπὸ τοῦ ἔτους 1866 καὶ ἔπειτα,μέθοδος ἁλίευσης σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων»,εὐθύνετο διὰ τὴν ἀθρόα ἀπώλεια τῶν ζωῶν καὶ τὴν παράλυση ἐξαιτίας τῆς «νόσου τῶν δυτῶν»,ἑκατοντάδων δυτῶν.Τὰ πολυπληθῆ κρούσματα τῆς νόσου, ὡς ἦτο φυσικὸ προκάλεσαν ἔντονες ἀντιδράσεις εἰς τὰ μέλη τῶν οἰκογενειῶν τῶν πληγέντων ναυτικῶν.

Ὁ ἀντίκτυπος ποὺ προκάλεσαν εἰς τὸν κοινωνικὸν ἱστὸν τῶν νήσων τῆς Ἑλλάδος τὰ θανατηφόρα κρούσματα τῆς νόσου,ἦτο τεράστιος καὶ τραγικὸς καθὼς κατέστησε γυναῖκες καὶ παιδιὰ χῆρες καὶ ὀρφανά,ἐνῶ πολλοὺς δύτες,χτυπημένους ἄπ΄τὴν ὕπουλη αὐτὴ ἀσθένεια, κατέστησε παράλυτους διὰ τὸ ὑπόλοιπό της ζωῆς τους.Εἰς τὶς  ἀντιδράσεις κατὰ τῆς μεθόδου ἁλίευσης σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων»,πρωτοστάτησε ὁ Λιθουανὸς καθηγητὴς κλασσικῶν σπουδῶν Κάρολος Φλέγελ,ὁ ὁποῖος μέσω τῆς δημοσιεύσεως πλείστων ἄρθρων καὶ τεσσάρων πραγματειῶν τοῦ εἰς τὶς ἐφημερίδες τῶν σπογγοπαραγωγῶν χωρῶν τῆς Μεσογείου,καθὼς καὶ μέσω διεθνῶν διαλέξεων καὶ συνεδρίων προσπάθησε ἀρχικῶς μέν,νὰ ἀναδείξει τὸ μεῖζον πρόβλημα τῶν ἐπιπτώσεων ποὺ προκαλοῦσε ἡ ἁλίευσις σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων» εἰς τὴν ὑγεία τῶν δυτῶν,ἀφετέρου δὲ νὰ ὑποκινήσει τὶς κυβερνήσεις τῶν κρατῶν,εἰς τῶν ὁποίων τὴν ἐπικράτεια ἐπραγματοποιῆτο ἕως τότε ἡ ἁλίευσις,νὰ προχωρήσουν εἰς τὴν νομοθέτησιν τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς συγκεκριμένης ἀνθρωποκτόνου μεθόδου ἁλιείας.

Τὸ πολυσύνθετο αὐτὸ ζήτημα,ἔμεινε γνωστὸν εἰς τὴν ἱστορίαν της Σπογγαλιείας,ὑπὸ τὸν ὄρον  «Σπογγαλιευτικὸ Ζήτημα».



Δράσις Καθηγητοὺ Κάρολου Φλέγελ ὑπὲρ τῆς παύσεως τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων εἰς τὴν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων


Ὁ Κάρολος Φλέγελ,ἐπεσκέφθη διὰ πρώτη φορᾶ τὴν Ἑλλάδα,ἐν ἔτει 1892.Μεταβεῖς εἰς τὴν νῆσον Κάλυμνον,μόλις διεπίστωσε τὴν τραγικὴν κατάστασιν εἰς τὴν ὁποίαν εἶχαν περιέλθει οἱ οἰκογένειες τόσο τῶν θανόντων όσο καὶ τῶν παράλυτων δυτῶν, ἀπεφάσισε νὰ ἀφοσιωθεῖ εἰς τὸν ἀγώνα ὑπὲρ τῆς καταργήσεως τῆς μεθόδου τῆς ἁλίευσης σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων». Καταλυτικὴ εἰς τὴν ἀπόφασίν του αὐτή,ὑπῆρξε ἡ συνάντησή του μὲ τὸν Καλύμνιο παράλυτο δύτη Νικόλαο Σταμπά, ὁ ὁποῖος τοῦ ἐξέθεσε τὶς τραγικὲς συνθῆκες ὑπὸ τὶς ὁποῖες ἐχτυπήθη ὑπὸ τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» αὐτὸς καὶ ἀρκετοὶ συντοπίτες του.

Ἡ διαρκῶς αὐξανόμενη θνησιμότητα τῶν ἐπαγγελματιῶν δυτῶν σπογγαλιείας,προκάλεσε παράλληλα καὶ τὴν κινητοποίησιν τῶν κυβερνήσεων τῆς Σάμου,τῆς Κρητικῆς Πολιτείας,τῆς Κύπρου,τῆς Τύνιδος,τῆς Αἰγύπτου καθὼς ἐπίσης καὶ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.

Ὁ καθηγητὴς Κάρολος Φλέγελ,ἐπεξήγησε λεπτομερῶς καὶ ἐμπεριστατωμένως εἰς τὶς πραγματεῖες του,τις τραγικὲς συνέπειες ποὺ προκάλεσε εἰς τὴν Ἑλληνικὴν κοινωνίαν,ἡ καθιέρωσις τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» εἰς τὴν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων,ἀπὸ τοῦ ἔτους 1866 καὶ ἔπειτα.


Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903

«…ἐξ ὅτου δὲ τῷ 1866 σχεδὸν συγχρόνως ἐν Ἑλλάδι καὶ Τουρκία εἰς τὴν σπογγαλιείαν εἰσήχθησαν τὰ ἀπαίσια σκάφανδρα,ἀθρόα ἐνέσκηψαν τὰ κακὰ εἰς τοὺς πρὶν τόσον εὐτυχεῖς σπογγαλιευτικοὺς πληθυσμούς,δηλαδὴ θάνατοι πρόωροι καὶ αἰφνίδιοι καὶ χρόνιαι ἀσθένειαι τῶν νεανίων καὶ ἀνδρῶν,ἀνάλογος μέγας ἀριθμὸς χηρῶν καὶ ὀρφανῶν ἄνευ πόρων μετὰ χειρίστων συνεπειῶν καὶ διὰ τὴν πρὶν τόσον αὐστηρᾶν ἠθικήν,κόραι ἄγαμαι ἕνεκα λειψανδρίας,κατάστασις ἀνήκουστος,ἔλλειψις τοῦ ἐπιουσίου ἄρτου διὰ πλείστους ἕνεκα ὁλοὲν προχωρούσης ἐξολοθρεύσεως τῶν σπόγγων διὰ τῶν σκαφάνδρων,ἐπαιτεία καὶ μετανάστευσις,ἰδίως εἰς Ρωσσίαν καὶ Ἀμερικήν,ἐπιβαλλόμεναι ἕνεκα τῆς ἐνδείας,συνελόντι δ’εἰπείν,κοινωνικῆς ἀποσύνθεσις ὑπὸ μορφὴν εἰδεχθεστάτην,ἐνωπίον της ὁποίας ὠχριᾶ ὁ εἰς τὸν ἀρχαῖον Μινώταυρον προσφερόμενος αἱματηρὸς φόρος, ὁ ὑπὸ τοῦ Ἀττικοῦ ἥρωος καταλυθεῖς. Τάυτα ἤσαν τὰ ἀπαίσια ἀποτελέσματα τῆς εἰς τὴν σπογγαλιείαν εἰσαγωγῆς τῶν σκαφάνδρων..»



Ἀντιδράσεις κατὰ τῆς ἐφαρμογῆς τῆς παύσεως «τῶν σκαφάνδρων»


Ὑπῆρξαν ὅμως,καὶ σφοδρότατες ἀντιδράσεις κατὰ τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς ἁλίευσης σπόγγων διὰ τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων» ἀπ’τὴν πλευρὰ τῶν ἐφοπλιστῶν τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,διότι εἰς τὸν κλάδον τῆς σπογγαλιείας διακυβεύοντο ὑπέρογκα οἰκονομικᾶ ὀφέλη.Ἡ ἔλλειψις σπόγγων εἰς τὰ ἀβαθῆ παράλια τῶν ἀκτῶν τῶν κρατῶν ποὺ ἐπεβλήθηκε ἡ ἀπαγόρευσις,ὡς ἦτο φυσικό,ἐξωθοῦσε τοὺς στόλους τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων νὰ ἀναπτύσσουν τὶς ἁλιευτικές τους δραστηριότητες εἰς βάθη κυμαινόμενα μεταξὺ τῶν 32 ἕως 35 ὀργυιῶν,ὅπου ἡ ἁλίευσις τῶν σπόγγων ἦτο ἀναγκαστικῶς ἐφικτὴ μόνο διὰ τῆς χρήσεως τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων».Καὶ τοῦτο,διότι ἡ ἐφαρμογὴ τῆς ἀπαγορεύσεως προκάλεσε σοβαρότατες οἰκονομικὲς ἀπώλειες εἰς τοὺς κεφαλαιούχους ἐφοπλιστές,οἱ ὁποῖοι ἐπένδυαν σημαντικὰ κεφάλαια διὰ τὴν προπαρασκευὴν καὶ ἐκκίνησιν τῶν πλοιαριῶν τους, δίχως ὅμως νὰ ἀποκομίζουν τὶς ἀνάλογες οἰκονομικὲς προσόδους.

Ἐνδεικτικῶς,ὁ καθηγητὴς Κάρολος Φλέγελ,βάσει ὑπολογισμῶν του,προσδιόρισε πὼς τα κεφάλαια ποὺ ἀπαιτοῦντο διὰ την ἐκκίνησιν ἑνὸς σπογγαλιευτικοῦ πλοιαρίου διὰ ἁλίευσιν σπόγγων διὰ τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων»,ἀνήρχοντο εἰς τὸ ὕψος τῶν 40.000,00 φράγκων

Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903.

«…Τὸ πλοῖον ὅπερ ἐργάζεται διὰ σκαφάνδρου,δέχεται 6 ἕως 12 δύτας καὶ ἰσάριθμους ἄνδρας διὰ διαφόρους ὑπηρεσίας,συνοδεύεται δὲ πάντοτε ὑπὸ ἄλλου πλοίου,βρατσέρας, φερούσης τᾶς τροφᾶς καὶ διάφορα σκεύη,δεχόμενης δὲ καὶ τὸ ἁλίευμα.Ἡ ἐκκίνησις δυὸ τοιούτων πλοίων μετὰ σκαφάνδρων,καλῶς ἐφωπλισμένων δι’ἐν θέρος διὰ τὴν ἀκτὴν τῆς Ἀφρικῆς,ἀπαιτεῖ τὸ ποσὸν 40.000,00 φράγκων χρυσῶν,ἡ ἐκκίνησις δὲ σκάφης μετὰ γυμνῶν δυτῶν μόνον ὡς ἔγγιστα 3.000,00 φράγκων,ἡ δὲ λέμβου ἔτι πολὺ ὀλιγώτερον…»


Ὁ καθηγητὴς Κάρολος Φλέγελ θεωροῦσε πὼς ἡ ἔλλειψις ἐπίσημων στατιστικῶν στοιχείων διὰ τὴν θνησιμότητα καὶ τὴν παραλυσία τῶν δυτῶν,ὁ ἀναγκαστικὸς βιοπορισμὸς τῶν φτωχῶν οἰκογενειῶν τῆς πλειοψηφίας τῶν κατοίκων τῶν ναυτικῶν νήσων τῆς Ἑλλάδος ἐκ τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ἐπαγγέλματος,ἡ ἔλλειψις διεθνοῦς ἑνιαίας πολιτικῆς διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τῶν ἀπάνθρωπων συνθηκῶν ἐξασκήσεως τοῦ ἐπαγγέλματος τῆς σπογγαλιείας μεταξὺ τῶν κρατῶν τῆς Μεσογείου καθὼς καὶ ἡ ἐπιχειρηματολογία τῶν ἐφοπλιστῶν πὼς ἡ σπογγαλιεία ἀποτελοῦσε τὴν ἐθνικὴν βιομηχανία τῆς Ἑλλάδος,ἦτο οἱ κυριότερες αἰτίες διαιωνίσεως τῆς ἁλιεύσεως τῶν σπόγγων διὰ τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων».

Ἡ χρῆσις «τῶν σκαφάνδρων» συνέβαλε εἰς τὴν ὀλέθρια αὔξηση τῶν πρόωρων καὶ αἰφνίδιων θανάτων τῶν δυτῶν.Σύμφωνα μὲ τὶς μελέτες τοῦ καθηγητού Κάρολου Φλέγελ,μὲ ἐκτιμώμενο ἐτήσιο ποσοστὸ θνησιμότητας 20%,ἀπὸ τοῦ ἔτους 1866 καὶ ἔπειτα,ἔτους καθιερώσεως τῆς μεθόδου ἁλιεύσεως σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων»,οἱ θάνατοι ἀνῆλθαν εἰς 5.000 ἄτομα καὶ οἱ πληγωθέντες ἐκ παραλυσίας εἰς 2.000 ἄτομα.Ἰδοὺ πὼς περιέγραψε ἰατρικῶς τὶς βλαβερὲς ἐπιπτώσεις τῆς χρήσεως τοῦ σκαφάνδρου εἰς τὸν ἀνθρώπινον ὀργανισμόν:


Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903

«…Ὁ ἐν τῷ σκαφάνδρῳ δύτης,ἐὰν δεόντως προφυλάσσηται,δύναται νὰ ἐργάζηται ἄνευ μεγάλου κινδύνου ἐντὸς βάθους μέχρις 20 μέτρων,ἐν βάθει δὲ μείζονι τῶν 20 ἕως 85 μέτρων,μέχρι τοῦ ὁποίου ὁ δυστυχὴς δύτης νῦν συχνὰ ἀναγκάζεται νὰ καταβαίνη,ὁ ἀήρ,ὁ καταβιβαζόμενος διὰ τῆς ἀεραντλίας τοῦ σκαφάνδρου ὑπὸ δυὸ εὐρώστων ἀνδρῶν μετὰ κόπου,εἶνε ἀναλόγως πεπιεσμένος,ἴνα καταδαμάζη τὴν ἀναλόγως τῷ βάθει ἀεὶ βαρυτέραν πίεσιν τῆς θαλάσσης,σφόδρα σφίγγουσαν τὸ φόρεμα πρὸς τὴν σάρκαν τῶν κάτω μερῶν τοῦ σώματος καὶ οὕτως ὠθοῦσαν τὸ αἷμα διαρκῶς πρὸς τὰ ἄνω μέρη,πρὸς τὴν καρδιὰν καὶ τὴν κεφαλήν.

Τὸ φοβερὸν εἶνε,ὅτι ὁ ἐν τῷ σκαφάνδρῳ δύτης οὐδόλως αἰσθάνεται κάτω τὸν ἔσχατον κίνδυνον,ὂν διατρέχει,ἀλλ’ αἰφνιδίως προσβάλλεται ὑπὸ παραλυσίας ἧττον ἢ μᾶλλον βαρείας ἢ καὶ θανατηφόρου μετὰ τὴν ἐπὶ τοῦ καταστρώματος τοῦ πλοίου ἐπιστροφὴν ἕνεκα τῆς βιαίας ἐκρήξεως τοῦ εἰς τᾶς φλέβας αὐτοῦ κυκλοφοροῦντος λίαν πεπιεσμένου ἀέρος καὶ ἄλλων αἰτίων.

Ἀπὸ τοῦ καταστρώματος τοῦ πλοίου ὁρίζει ὁ ὁδηγὸς τοῦ δύτου, κολαουζέρης καλούμενος,ἀναλόγως τῷ βάθει τὸν χρόνον τῆς ἐν τῷ βυθῷ τῆς θαλάσσης διαμονῆς αὐτοῦ,ἀλλ’αὐτὸ τὸ ὑπερβολικὸν βάθος εἶνε ἡ βεβαῖα καταδίκη τοῦ δυστυχοῦς δύτου εἰς θάνατον ἡ εἷς ἀσθενείαν,πολὺ χειροτέραν τοῦ θανάτου,τὸ δὲ ζήτημα εἶνε μόνον,πότε, ἐντὸς ὀλίγων ἡμερῶν,μηνῶν ἢ ἐτῶν,θὰ ἀποφανῆ αἰφνίδιον καὶ πρόωρον θάνατον ἢ θὰ ἀσθενήση…
…..Συχνὰ δὲ καὶ τὰ σκάφανδρα εὑρίσκονται εἰς κακὴν κατάστασιν,ἐὰν δὲ ὁ σωλήν,ὁ φέρων τὸν ἀέρα,διατρυπηθῆ,ὅπερ ἀεὶ γίνεται ὑπεράνω τῆς ἐπιφάνειας τῆς θαλάσσης,ὁ δυστυχὴς δύτης ἀμέσως συνθλίβεται ὑπὸ τῆς λίαν ἰσχυρᾶς πιέσεως τῆς θαλάσσης,πρὶν ἐξουδετερούμενης διὰ τοῦ ἀέρος,ὂν δυὸ ρωμαλαῖοι ἄνδρες μετὰ κόπου καταβιβάζουσι διὰ τῆς ἀεραντλίας,ἡ δὲ κεφαλὴ αὐτοῦ φρικωδῶς παραμορφοῦται, μαυρίζει καὶ τόσον ἐξογκοῦται,ὥστε δέον νὰ ἀποτμηθῆ καὶ νὰ κατακερματισθῆ,ἴνα ἐκβληθῆ ἐκ τῆς χαλκῆς περικεφαλαίας’ ὀλίγα δὲ λεπτὰ μετὰ τὸ φρικαλέον τοῦτο θέαμα ἄλλος δύτης ἐνδύεται τὴν αὐτὴν πρὸ ὀλίγου αἱματόφυρτου περικεφαλαίαν τοῦ δυστυχοῦς συντρόφου….»


Ὁ Ὑδραῖος ἰατρὸς Ἰωάννης Τέτσης,ἀρκετὰ ἔτη νωρίτερα,τὸ 1881,εἰς τὴν ἐκδοθεῖσα ἐν Παρισίοις μελέτη του «L’île d’Hydra et les maladies des plongeurs» περὶ τῶν ἐπιπτώσεων ποὺ προκαλοῦσε ἡ ἔκθεσις τῶν δυτῶν εἷς τὴν «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείαν,διαβάθμισε τὴν ἐκδήλωση τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» εἰς τέσσερα βασικὰ ἐπίπεδα:

«Πηγή:Εὐδοκία Ὀλυμπίτου,Σπογγαλιευτικὴ Δραστηριότητα καὶ κοινωνικὴ συγκρότηση στὸ νησὶ τῆς Καλύμνου,19ος-20ος αἰώνας,2010, Παραπομπὴ 12:Μεγάλη Ἑλληνικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία, τ.Ἅ΄,Ἀθήνα 1926,σ.671-672 λῆμμα «ἀεραιμία».

«.. παροδικὲς συμφορήσεις τοῦ ἐγκεφάλου, παραπληγία, αἱμορραγίες ποὺ εἶναι δυνατὸν
νὰ καταλήξουν σὲ θάνατο καὶ κωματώδης κατάσταση ποὺ καταλήγει πάντα σὲ θάνατο..»




Ἡ διὰ νόμων ἀπαγόρευσις τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων


Οἱ προσπάθειες τοῦ Κάρολου Φλεγελ διὰ τὴν ἀπαγόρευση τῆς μεθόδου ἁλιεύσεως σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων» τελικῶς εὐοδόθηκαν ἐν ἔτει 1898.Συγκεκριμένα ἕνα ἔτος νωρίτερα,τὸν Νοέμβριον τοῦ 1897,ὁ Φλέγελ κατέθεσε αἴτηση περὶ καταργήσεως τῆς μεθόδου ἁλίευσης σπόγγων «διὰ σκαφάνδρων» εἰς τὸν Πρόεδρον τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως τῶν Σαμίων Ἰωάννη Χατζηγιάννη,παραθέτωντας ὡς τεκμήριον τὴν τρίτην δημοσιευθεῖσα πραγματεία του «Περὶ τοῦ Σπογγαλιευτικοῦ Ζητήματος τῆς Μεσογείου».Πράγματι, ὁ Ἡγεμὼν τῆς Σάμου Στέφανος Μουσοῦρος,τὸν Φεβρουάριο τοῦ 1898,ἐπικύρωσε τὸν νόμον περὶ παύσεως τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων.Ὁ νόμος αὐτὸς,εἶχε ἐγκριθεῖ παμψηφεὶ ἀπὸ τὰ μέλη τῆς Γενικῆς Συνελεύσεως τῆς νήσου.

Τὴν τριετία 1895-1898,ὁ καθηγητής Κάρολος Φλέγελ μετέβη δίς,εἷς τὴν Κωνσταντινούπολιν ὅπου και ἐξέθεσε εἰς τοὺς ἀξιωματούχους τῆς Ὀθωμανικῆς κυβερνήσεως τὸ αἴτημα διὰ τὴν κατάργηση τῆς ἁλίευσης σπόγγων διὰ τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων».Εἰς τὴν Βασιλεύουσα δέ,ἔτυχε και τῆς ἀμέριστης ἠθικῆς συμπαραστάσεως τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως Ἄνθιμου τοῦ Ζ΄,τὸν ὁποῖον εἶχε γνωρίσει κατὰ τὴν ἐπίσκεψη τοῦ τελευταίου εἰς τὴν νῆσον Κάλυμνον,ἐν ἔτει 1895.

Τέσσερα ἔτη ἀργότερα,τὸ 1899,ἐν Χανίοις,ὑπέβαλε ὁμοίως τὸ ἴδιο αἴτημα εἰς τὸν Πρίγκηπα τῶν Ἑλλήνων Γεώργιον,Ὑπάτο Ἁρμοστῆ τῆς Ἑλλάδος ἐν Κρήτῃ καὶ εἰς τὸν Πρόξενο τῆς Ρωσσίας Ἀλέξανδρο Ἀλεξάνδροβιτς Γίρς.Οἱ συναντήσεις αὐτὲς τοῦ Κάρολου Φλέγελ εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τὴν θέσπιση τοῦ νόμου περὶ παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» τὴν 27ην Ὀκτωβρίου 1899(δημοσιεύθηκε εἰς τὴν ἐπίσημη ἐφημερίδα τῆς Κρητικῆς Πολιτείας,εἰς τὸ φύλλον τῆς 6ης Νοεμβρίου 1899).

Ὁ νόμος ἐπέτρεπε τὴν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων μόνο διὰ γυμνῶν δυτῶν ἢ διὰ τῆς χρήσεως τῶν καμακῖων,διὰ τῶν λέμβων ἢ τῶν γκαγκαβῶν,ἀπαγορεύοντας ρητῶς καὶ αὐστηρῶς τὴν χρῆσιν σκαφάνδρων.(ἄρθρον 4).Ἡ χρῆσις τῶν δέ,ἐτιμωρεῖτο μὲ φυλάκιση διάρκειας ἑνὸς μηνὸς καὶ μὲ ἐπιβολὴ χρηματικοῦ  προστίμου ὕψους 500,00 ἕως 1.000,00 δραχμῶν.Τὰ σύνεργα τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας κατάσχοντο ἀπὸ τὶς τελωνειακὲς ἀρχὲς τῆς Κρητικῆς Πολιτείας ἕως τὴν ὁριστικὴν ἐξόφλησην τῶν ἐπιβληθέντων προστιμῶν.Ὑπόλογοι εἰς τὶς ποινὲς δὲν ἦτο μόνο τὰ πληρώματα καὶ οἱ πλοίαρχοι τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαριῶν ἀλλὰ καὶ οἱ ἐφοπλιστές τους  (ἄρθρον 7

Παράλληλα,βάσει τοῦ ψηφισθέντος νόμου,διὰ τὴν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων εἰς τὰ παράλια της Κρητικῆς Πολιτείας,ἀπαιτεῖτο ἡ ἔκδοσις εἰδικῆς ἐτήσιας ἄδειας ἁλιείας,ἀρχομένης ἀπὸ τὴν 1ην Μαρτίου ἕως τὴν 28ην Φεβρουαρίου τοῦ ἑπομένου ἔτους (ἄρθρον 1) καὶ ἡ καταβολὴ τῶν ὁριζόμενων ἐτήσιων τελῶν,ἤτοι δραχμὲς 230 διὰ τὴν ἔκδοσιν τῆς ἀδείας καὶ δραχμὲς 90 γιὰ τὴν χρῆσιν ἑκάστου καμακῖου)(ἄρθρον 4 & ἄρθρον 8).Ὁ νόμος ὅριζε επίσης τὴν πληρωμὴ εἴτε ἐξαγωγικοῦ τέλους 1 %,εἴτε εἰσαγωγικοῦ τέλους 8% διὰ τοὺς ἀλιευόμενους σπόγγους, καθὼς ἐπίσης καὶ τὴν πληρωμὴ τοῦ πρόσθετου τέλους 3%, βάσει τοῦ ἰσχύοντος τελωνιακοῦ νόμου. (ἄρθρον 5)


Πηγή:»Γενικὰ Ἀρχεῖα Κράτους,Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Κρήτης,
Ἀρχεῖον Ἐπίσημων Ἐφημερίδων τῆς Κρητικῆς Πολιτείας 1898-1914»

«..Ἐπίσημος Ἐφημερὶς τῆς Κρητικῆς Πολιτείας,Ἐν Χανίοις τὴ 6 Νοεμβρίου 1899,Ἀριθμὸς 97
(2) Περὶ σπογγαλιείας
Ἀριθμὸς Νόμου 97
Διάταγμα Περὶ σπογγαλιείας
ΗΜΕΙΣ ΠΡΙΓΚΗΨ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΥΠΑΤΟΣ ΑΡΜΟΣΤΗΣ ΕΝ ΚΡΗΤΗ
Ἔχοντες ὑπ’ὄψιν τὰ ἄρθρα 111 καὶ 113 τοῦ Συντάγματος,προτάσει τοῦ Ἡμετέρου ἐπὶ τῶν Οἰκονομικῶν Συμβούλου καὶ τὴ ὁμοφώνω γνώμη τοῦ Συμβουλίου Ἠμῶν,
Ἀποφασίζομεν καὶ διατάσσομεν
Ἄρθρον 1.
Ἡ σπογγαλιείας ἐνεργεῖται εἰς τᾶς περὶ Κρήτην θαλάσσας δυνάμει εἰδικῆς ἀδείας, ἐκδιδομένης ὑπὸ τῶν ἁρμοδίων τελωνειακῶν ἀρχῶν.Ἀρμόδιαι πρὸς τοῦτο ἀρχαὶ εἶναι τὰ τελωνεῖα καὶ ὑποτελωνεία Ά καὶ Β΄τάξεως ἐνώπιον ἑνὸς ἐκ τῶν ὁποίων ὀφείλει νὰ παρουσιασθῆ πᾶς ἀλλοδαπὸς ἢ ἠμιδαπός,προτιθέμενος ν’ἁλιεύη σπόγγους,ἴνα λάβη τὴν ἀπαιτούμενην ἄδειαν.
Ἄρθρον 2.
Αἳ πρὸς σπογγαλιείαν ἄδιεια ἐκδίδονται καὶ ἰσχύουσι δι’ἓν ὁλόκληρον ἔτος,ἀρχόμενον ἀπὸ τῆς 1 Μαρτίου καὶ λῆγον τὴν 28 Φεβρουαρίου τοῦ ἑπομένου ἔτους,ἀδιαφόρως τῆς ἐποχῆς καθ’ἢν ἤθελε ζητηθῆ καὶ ἐκδοθῆ ἡ τοιαύτη ἄδεια.
Ἄρθρον 3.
Ἡ σπογγαλιεία ἐπιτρέπεται νὰ γίνηται διὰ πλοιαρίων, ἢ λέμβων, εἴτε διὰ γυμνῶν δυτῶν,εἴτε διὰ γκαγκάβας,εἴτε διὰ καμακῖων,ἀπαγορευομένης ἀπολύτως τῆς χρήσεως σκαφάνδρων.
Ἄρθρον 4.
Πᾶν σκάφος ἢ λέμβος μὲ γυμνοὺς δύτας ἢ γκαγκάβας,ὑποβάλλεται εἰς τὴν πληρωμὴν τέλους,πρὸς λῆψιν τῆς ἀδείας,δράχ.230,πᾶν δὲ μετὰ καμάκων εἰς τέλος δράχ.90
Ἄρθρον 5.
Οἱ ἀλιευόμενοι σπόγγοι ἐξαγόμενοι εἰς τὸ ἐξωτερικὸν διὰ μεταφορτώσεως ἐπὶ ἄλλου πλοίου ἢ ἀτμοπλοίου,ὑποβάλλονται εἰς τὴν πληρωμὴν τοῦ συνήθως ἐξαγωγικοῦ τέλους 1 %, εἰσαγόμενοι δὲ εἰς τὴν ἐπιτόπιον κατανάλωσιν ὑποβάλλονται εἰς τὴν πληρωμὴν τοῦ ἰσχύοντος εἰσαγωγικοῦ τέλους 8% καὶ τοῦ πρόσθετου 3%,ἐφαρμοζόμενων κατὰ τὸν τελωνισμὸν τῆς τὲ εἰσαγωγῆς καὶ τῆς ἐξαγωγῆς τῶν σχετικῶν διατάξεων τοῦ τελωνειακοῦ νόμου.
Ἄρθρον 6.
Ἐπιτρέπεται εἰς τοὺς σπογγαλιεῖς ν’ἀποθηκεύωσι προσωρινῶς ἐν ταὶς ἀποθήκαις τῶν τελωνείων καὶ ὑποτελωνείων τοὺς ἁλιευθέντας σπόγγους,καταβάλλοντες ὡς δικαίωμα ἀποθήκης 2 ½ λεπτὰ ἐπὶ ἑκάστου χιλιογράμμου ἀνὰ πάσαν ἐβδομάδαν ἢ κλάσμα αὐτῆς.
Ἄρθρον 7.
Ὁ ποιούμενος χρῆσιν σκαφάνδρου ὑποβάλλεται εἰς φυλάκισιν ἑνὸς μηνὸς καὶ εἰς χρηματικὴν ποινὴν 500-100 δράχ.Εἰς τὴν αὐτὴν ποινὴν ὑποβάλλονται καὶ οἱ ἐφοπλισταὶ τῶν πλοίων δι’ὧν κινεῖται χρῆσις σκαφάνδρου.Συγχρόνως τὰ μὲν σκάφανδρα,μετὰ πάντων τῶν παραρτημάτων αὐτῶν,δημεύοντα,τὰ δὲ πλοῖα, δι’ ὧν ἐγένετο χρῆσις σκαφάνδρου, κατάσχονται,ὅπως ἐκ τοῦ τιμήματος αὐτῶν,ἀναγκαστικῶς ἐκποιουμένων εἰσπράχθη ἢ ἐπιβληθεῖσα ὡς ἄνω χρηματικὴ ποινή.
Ἄρθρον 8.
Ὁ ἐπιχειρῶν ἁλιείαν σπόγγων εἰς τᾶς Κρητικὰ  θαλάσσας πρὶν ἢ καταβάλη τὰ νενομισμένα τέλη καὶ ἐφοδιασθῆ διὰ τῆς ἀπαιτούμενης ἀδείας,ὑποβάλλεται εἰς τὴν πληρωμὴν τοῦ κατάπλου τῶν ἐν τῷ τετάρτῳ ἄρθρω ὁριζομένων τελῶν,κατασχομένων συγχρόνως τῶν σπόγγων,οἵτινες ἤθελον εὑρεθῆ ἐν τῷ πλοίῳ αὐτοῦ.Τὸ πλοῖον μετὰ τῶν ἀποσκευῶν αὐτοῦ εἶναι ὑπέγγυον καὶ ἐκποιεῖται πρὸς εἴσπραξιν τοῦ καταβλητέου τέλους,ἀπαγγελλομένης καὶ προσωπικῆς κρατήσεως κατὰ τῶν δυστροπούντων.
Ἄρθρον 9.
Ἑξαιρουμένης τῆς περιπτώσεως τοῦ ἄρθρου 7 τοῦ παρόντος Νόμου,καθ’ἢν ἡ ποινικὴ κατηγορία ἐνεργεῖται ἐνώπιον τῶν ἁρμοδίων τακτικῶν δικαστηρίων,αἳ λοιπαὶ περιπτώσεις παραβάσεων αὐτοῦ ἐκδικάζονται ὑπὸ τῶν ἁρμοδίων τελωνειακῶν ἀρχῶν,κατὰ τᾶς σχετικᾶς διατάξεις τοῦ Τελωνειακοῦ Νόμου.Ὁ παρὼν Νόμος ἰσχύων ἀπὸ 1 Μαρτίου 1900 δημοσιευθήτω διὰ τῆς Ἐπισήμου Ἐφημερίδος καὶ ἐκτελεσθήτω ὡς Νόμος τῆς Κρητικῆς Πολιτείας
Ἐν Χανίοις τὴ 27 Ὀκτωβρίου 1899
ΓΕΩΡΓΙΟΣ
Κ.ΦΟΥΜΗΣ,ΕΛ.ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ
Μ.ΚΟΝΔΟΥΡΟΣ,Ν.ΓΙΑΜΑΛΑΚΗΣ,Χ.ΓΕΝΙΤΣΑΡΑΚΗΣ..»


Τὸν Μάρτιον τοῦ 1901, ἡ Ἀγγλικὴ Ἁρμοστεία τῆς Κύπρου ἐψήφισε καὶ αὐτὴ νόμον πέρι της  ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων».Τὴν 30ην Ἰουνίου 1901,ἡ Ὑπάτη Ἁρμοστία τῆς Κρητικῆς Πολιτείας,ἐξέδωσε τὸ κάτωθι πιστοποιητικὸν περὶ παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων»,βάσει τοῦ νόμου τῆς 27ης Ὀκτωβρίου 1899.


Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903

«..Κρητικὴ Πολιτεία
Ἀνωτέρα Διεύθυνσις τῶν Οἰκονομικῶν (Ἄρ.Πρ:2628,Διεκπ:1358)
Πιστοποιητικὸν
Ὁ ὑποφαινόμενος Κωνσταντῖνος Μ.Φούμης,διδάκτωρ τῆς νομικῆς,Σύμβουλος ἐπὶ τῶν Οἰκονομικῶν της Αὐτοῦ Βασιλικῆς Ὑψηλότητος τοῦ Πρίγκηπος Γεωργίου τῆς Ἑλλάδος,Ὕπατου Ἀρμοστοῦ ἐν Κρήτῃ πιστοποιῶ:
Ὅτι συνεπεία αἰτήσεως ἀπὸ 6 Ὀκτωβρίου 1899,ὑποβληθείσης τῆς Ἀνωτέρα Διευθύνσει ἐπὶ τῶν Οἰκονομικῶν ὑπὸ τοῦ κ.Κάρολου Φλέγελ,ὁ ὑπ’ἀριθμ.97 Νόμος,ὁ ἀπαγορεύων τὴν διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείαν ἐθεσπίσθη ὑπὸ τῆς Αὐτοῦ Βασιλικῆς Ὑψηλότητος τοῦ Πρίγκηπος Γεωργίου τῆς Ἑλλάδος, Ὕπατου Ἀρμοστοῦ ἐν Κρήτῃ ,καὶ ἐδημοσιεύθη ἐν τῇ «Ἐπισήμῳ Ἐφημερίδι τῆς Κρητικῆς Πολιτεας» ὑπ’ἀριθμ.97 ἀπὸ 6 Νοεμβρίου 1899.
Ὅτι τὸ εὐεργετικὸν ἀποτέλεσμα τῆς ἀπαγορεύσεως ταύτης ἐφανερώθησαν ἤδη,διότι εἰς τὴν σπογγαλιείαν ἐπιδιδόμενοι πληθυσμοὶ τοῦ Ἀρχιπελάγους ἀπηύθυναν ἤδη πρὸς τὴν Κρητικὴν  Κυβέρνησιν εὐχαριστήρια διὰ τὸ φιλάνθρωπον μέτρον,ὅπερ εἶχε λάβει.
Ὅτι ἀληθῶς ἡ ἀπαγόρευσις τῆς διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείας προφυλάττει τοὺς σπογγαλιεῖς ἀπὸ πολυάριθμους ἀσθενείας καὶ ἰδίως ἀπὸ τὴν παραλυσίαν καὶ τὸν ἐκφυλισμόν,ὥσπερ καὶ ἀπὸ πρόωρον καὶ αἰφνίδιον θάνατον.
Ὅτι πλὴν τούτου,τὸ ἀπαγορευτικὸν τοῦτο μέτρον εἶχεν ὡς ἀποτέλεσμα οὐ μόνον τὴν προφύλαξιν τῶν πληθυσμῶν,τῶν εἰς τὴν σπογγαλιείαν ἐπιδιδομένων,ἀλλὰ καὶ τὴν αὔξησιν τῆς εἰς τὰ παράλια της Κρήτης παραγωγῆς τῶν σπόγγων,ἤτις ἕνεκα τῆς μακροχρονίου χρήσεως τῶν σκαφάνδρων εἶχε σημαντικῶς ἐξαντληθῆ.Ὅτι τέλος,ἡ Βουλὴ τῶν Κρητῶν,λάβουσα ὑπ’ὄψιν τὸ φιλάνθρωπον καὶ κοινωφελές του ὑπ’ἀριθμ.97 νόμου καὶ τὰ σωτήρια ἀποτελέσματα αὐτοῦ ἐκύρωσεν αὐτὸ παμψηφεί.
Ἐν Χανίοις,τὴ 30 Ἰουνίου 1901
Ὁ ἐπὶ τῶν Οἰκονομικῶν Σύμβουλος
Κωνσταντῖνος Μ.Φούμης
Διδάκτωρ τῆς Νομικῆς..»


Τὸν Αὔγουστο τοῦ 1901,θεσπίσθηκε νόμος περὶ παύσεως της χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» εἰς τὴν Τύνιδα τῆς Τυνησίας.Λίγους μῆνες ἀργότερα,ἀκολούθησε ἡ Αἴγυπτος,ἐνῶ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1902,ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία ἐθέσπισε ὁμοίως,μετὰ τὴν Σάμον,τὴν Ὕπατη Ἁρμοστεία της Κρητικὴς Πολιτείας,την Ἀγγλικὴ Ἁρμοστεία τῆς Κύπρου,τὴν Τυνησία καὶ τὴν Αἴγυπτον,νόμον περὶ «ἀπαγορεύσεως τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας τῶν σπόγγων»,τὸν ὁποῖον ὑπέγραψε ἡ Αὐτοῦ Αὐτοκρατορικὴ Μεγαλειότης,ὁ Σουλτάνος Ἀβδοὺλ Χαμὶτ Χᾶν ὁ Β΄.


Οἱ παρενέργειες τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας» εἰς  τα παράλια της ἐπικράτειας τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας


Ἡ διαφαινόμενη ἐπιβολὴ τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας» ἐκ μέρους τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας,κοινοποίησε ἐγκαίρως τοὺς Βουλευτὲς της Ὕδρας Νικόλαον Τσαμαδόν,Ἰωάννη Κουντουριώτη καὶ Παντελῆ Γκίκα.Συγκεκριμένα,ὁ Νικόλαος Τσαμαδὸς ἀνακοίνωσε,κατὰ τὴν συνεδρίασιν τοῦ Ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου τῆς 9ης Μαρτίου 1902, τηλεγράφημα ἐκ Κωνσταντινουπόλεως διὰ τοῦ ὁποίου ἐπληροφορεῖτο τὴν ἀπόφασιν τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης νὰ προχωρήσει εἰς τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς χρήσεως  «τῶν σκαφάνδρων».
Ὁ Ἰωάννης Κουντουριώτης ἐξέθεσε ἐκ μέρους τοῦ τὴν οἰκονομικὴ ἀπώλεια ὕψους τεσσάρων ἕως πέντε ἑκατομμυρίων χρυσῶν φράγκων ποὺ θὰ ὑφίστατο ἡ νῆσος Ὕδρα,ἐξαιτίας τῆς ἀποφάσεως αὐτῆς,ἐνῶ ὁ Παντελὴς Γκίκας ἀπαίτησε τὴν συνδρομὴν καὶ τὴν συνεργασίαν τῶν κατὰ μέρους λιμεναρχείων ὥστε νὰ ἀποφεύγετο ἡ ἄσκοπος ἀναχώρησις τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.   


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 10ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία»
«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 10ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ ἁλιεία εἰς τὴν Αἴγυπτον-Οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς.Αἳ ἐνέργειαι τῆς Κυβερνήσεως»

«…Ὁ κ.Τσαμαδὸς ἀνακοινοὶ τηλεγράφημα διὰ τοῦ ὁποίου ἡ Πύλη ἀπηγόρευσε τὸν διὰ σκαφάνδρων ἁλιείαν εἰς τὰ Αἰγυπτιακὰ παράλια καὶ παρακαλεῖ τὴν Κυβέρνησιν νὰ λάβη πρόνοιαν.
Ὁ κ.Ζαΐμης λέγει,ὅτι ἡ Ὑψηλὴ Πύλη ἀπηγόρευσε πρὸ καιροῦ τὴν διὰ σκαφάνδρων ἁλιείαν τοῦ σπόγγου.Τοῦτο δὲ ἀνεκοίνωσεν εἰς τᾶς ἐνδιαφερομένας Πρεσβείας.Τότε συνῆλθον οἱ διερμηνεῖς τῶν Πρεσβειῶν ἐν οἲς καὶ ὁ τῆς ἡμετέρας εἰς σύσκεψιν ἡ ἀπάντησις δὲ τὴν ὁποίαν ἔδωκαν εἰς τὴν Πύλην εἶνε ὅτι ἡ ἀπόφασίς της δὲν δύναται νὰ εἶνε ἔγκυρος,καθόσον ἀντιτίθεται πρὸς προνόμια τῶν Κρατῶν τούτων.
Ὁ κ.Κουντουριώτης συνιστᾶ καὶ αὐτός,ἴνα παντὶ σθένει ἀποσοβηθῆ ὁ κατὰ τῶν συμφερόντων τῶν σπογγαλιέων κίνδυνος.

(συμπλήρωσις ἐφημερίδος Ἐμπρός:
Κουντουριώτης:…καὶ νὰ ἐργασθῆ πολὺ ὑπὲρ τῆς σπογγαλιείας,ἤτις φέρει 15 περίπου ἑκατομμύρια φράγκων χρυσῶν κατ’ἔτος εἰς τὴν Ἑλλάδα
Εἰς Βουλευτὴς :Ὄχι δὰ τόσα
Κουντουριώτης: Μάλιστα,τόσα διότι μόνον εἰς τὴν Ὕδραν εἰσάγονται 4-5 ἑκατομμύρια χρυσὰ φράγκα χωρὶς νὰ ὑπολογίσωμεν τὴν Αἴγιναν,τᾶς Σπέτσας,τὸ Κρανίδιον …)

Ὁ κ.Γκίκας ὑποστηρίζει τὰ αὐτὰ προσθέτων ὅτι διὰ τῶν λιμεναρχείων πρέπει νὰ εἰδοποιηθοῦν οἱ σπογγαλιεῖς νὰ μὴ ἀναχωρήσουν πρὶν διευθετηθῆ τὸ ζήτημα, διότι οὕτω θὰ κάμουν ματαίως τᾶς μεγάλας δαπάνας τοῦ ταξειδίου.
Ὁ κ.Ζαΐμης ἀπαντᾶ,ὅτι δὲν προβαίνει εἰς τοῦτο,διότι ἀναμένει τάχιστα τὴν ἀπάντησιν τῆς πρεσβείας (τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει)…»



Πρῶτες ἐκτιμήσεις τῶν οἰκονομικῶν ἀπωλειῶν τῶν ἐσόδων τῶν σπογγαλιευτικῶν νήσων
Ἀναφοραὶ περὶ ἐχθρικῆς ἐνέργειας ἐκ μέρου τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης


Ἡ ἀπόφασις τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας νὰ ἐπιβάλει τὴν ἀπαγορεῦσιν τῆς χρήσεως τῆς μεθόδου «τῶν σκαφάνδρων»,ἐκτὸς τῶν μικρασιατικῶν παραλίων της καὶ  εἰς τὶς περιοχὲς τῆς Τυνήσιας καὶ τῆς Τριπολίτιδος,προκάλεσε κλυδωνισμοὺς εἰς τὶς σπογγαλιευτικὲς νήσους τῆς Ὕδρας,τῶν Σπετσῶν,τῆς Αἰγίνης καὶ τῆς πόλεως τοῦ Κρανιδίου,καθὼς ἡ σπογγαλιεία ἦτο ἡ κυρία οἰκονομικὴ διέξοδος τῶν κατοίκων τῶν περιοχῶν αὐτῶν.

Σύμφωνα μὲ τὶς πρῶτες οἰκονομικὲς ἐκτιμήσεις,διὰ τὴν προπαρασκευὴν καὶ τὴν ἐκκίνησιν τῶν πλοιαρίων τῶν σπογγαλιευτικῶν στόλων δαπανήθηκαν ἐκ μέρους τῶν ἐμπόρων καὶ τῶν κεφαλαιούχων ἐφοπλιστῶν,το 1902,ἔτος ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως,3.000.000,00 δραχμές, δίχως νὰ  ὑπολογίζονται τὰ κεφάλαια τὰ ὁποῖα διέθεσαν οἱ ἰδιοκτῆτες τῶν πλοίων.Ἕκαστο ἐκ τῶν ἑκατὸν πενήντα πλοίων τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στόλου,ἁλίευε ποσότητα σπόγγου συνολικῆς ἀξίας 40.000,00 δραχμῶν.Συνεπῶς ὁ συνολικὸς κύκλος ἐργασιῶν τοῦ ἀλιευόμενου σπόγγου κατὰ τὴν διάρκεια τῆς θερινῆς περιόδου ὑπολογίστηκε εἰς τὸ ὕψος τῶν 6.000.000,00 ἕως 8.000.000,00 ἑκατομμυρίων δραχμῶν.Ἂν σὲ αὐτὸν συνυπολογιστεῖ ὁ κύκλος ἐργασιῶν τοῦ ἀλιευόμενου σπόγγου κατὰ τοὺς χειμερινοὺς μῆνες ὕψους 1.000.000,00 δραχμῶν,τότε ὁ συνολικὸς κύκλος ἐργασιῶν ἀνήρχετο εἰς τὸ πόσο τῶν 10.000.000,00 δραχμῶν.


Διερεύνησις αἰτιῶν ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας.


Ἡ συγκεκριμένη ἐνέργεια τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας,θεωρήθηκε ὡς ἐχθρικὴ ἀπ’τὴν πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων πολιτῶν καθὼς καὶ ἀπὸ μερίδα τοῦ ἔντυπου τύπου τῶν Ἀθηνῶν. Εἰς τοὺς κύκλους ὅμως τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως καὶ τῶν πολιτικῶν ἀναλυτῶν,ὑπῆρξε διάχυτη ἡ πεποίθησις πὼς ἡ Ὀθωμανικὴ Πύλη προχώρησε εἰς τὴν ἐπιβολὴ τῆς συγκεκριμένης ἀπαγορεύσεως,ἐπιδιώκωντας νὰ πλήξει τὰ οἰκονομικᾶ συμφέροντα τῶν Ἰταλῶν σπογγαλιέων, καθὼς ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία εὐρίσκετο τὴν δεδομένη χρονικὴ περίοδο εἰς ἔντονη πολιτικὴ διαμάχη μὲ τὴν Ἰταλία, διὰ τὸν ἔλεγχο τῆς περιοχῆς τῆς Τριπολίτιδος.

Ἡ Ὀθωμανικὴ Πυλὴ προσπάθησε νὰ παρεμποδίζει τὴν προσέγγιση τῶν ἰταλικῶν πλοιαρίων εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος,διότι θεωροῦσε βέβαιο πὼς μέσω τῶν πλοιαρίων αὐτῶν,οἱ Ἰταλοὶ σπογγαλιεῖς μετέφεραν εἰς τοὺς νομάδες κατοίκους τῆς Τριπολίτιδος ὄπλα καὶ πολεμοφόδια προκειμένω νὰ  προλειάνουν τὸ ἔδαφος διὰ τὴν κατάληψιν καὶ προσάρτησιν τῆς συγκεκριμένης περιοχῆς.

Ἡ πράξις ὅμως τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης νὰ ἐπεκτείνει τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς «διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας» εἷς ὅλην τὴν ἐπικράτειάν της διὰ νὰ συγκαλύψει τὰ πραγματικὰ πολιτικὰ αἴτια τῆς ἀποφάσεώς της,προκάλεσε φυσικὰ πρόβλημα πρωτίστως εἰς τοὺς Ἕλληνες σπογγαλιεῖς, καθὼς οἱ ἀκτὲς τῆς Τριπολίτιδος ἦτο οἱ πλουσιότερες εἰς κοιτάσματα ἀλιευόμενου σπόγγου ἀρίστης ποιότητος.

Τὸ κυριότερο διαπραγματευτικὸ ἐπιχείρημα τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ὑπὲρ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως,ἦτο ἡ «διὰ διεθνών ὑπογραφείσων συνθηκῶν» ἐλεύθερη εξἄσκησις τοῦ δικαιώματος τῆς σπογγαλιείας διὰ τοὺς ὑπηκόους τῶν ξένων κρατῶν εἰς τὰ παράλια της Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.

Τὴν ἀνάλυση τῶν πολιτικῶν αἴτιων τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως ἐξέθεσε εἰς τὸ Φύλλον τῆς ἐφημερίδος «Ἐμπρός» τῆς 14ης Μαρτίου 1902 ὁ Βουλευτὴς της Ἐρμιονίδος Ἐμμανουήλ Ρεπούλης.Παρόμοια ἀνάλυση περὶ τῆς ἐπικρατοῦσας διεθνοῦς καταστάσεως εἰς τὴν λεκάνη τῆς Μεσογείου,δημοσιεύθηκε καὶ εἰς τὸ Φύλλον τῆς ἐφημερίδος «Σκρίπτ» τῆς 10ης Μαρτίου 1902.


(α)
«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 10ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία»

«..Τὸ μέτρον τῆς Πύλης, διὰ τοῦ ὁποίου ἀπηγορεύθη ἡ σπογγαλιεία εἰς τᾶς ἀκτᾶς τῆς Τριπόλεως τῆς Βαρβαρίας,ἀποτελεῖ θανάσιμον πλῆγμα ἐναντίον μίας πολυπληθεστάτης κοινωνικῆς τάξεως ἐν Ἑλλάδι,ἀφαιρεῖ δ’ἐκ τῆς χώρας σπουδαιότατον πλοῦτον.Διότι δὲν εἶνε βεβαίως εἰς κανένα ἄγνωστον ὅτι εἰς τὴν σπογγαλιείαν ἀσχολοῦνται 12-14 χιλιάδες κάτοικοι τῶν Σπετσῶν,τῆς Ὕδρας,τοῦ Κρανιδίου καὶ τῆς Αἰγίνης καὶ ὅτι ἐκ τοῦ ἐμπορίου τῶν σπόγγων εἰσρέουν εἰς τὸ κράτος 15 περίπου ἑκατομμύρια δραχμῶν ἐτησίως.Διὰ τοῦ ἀπροσδόκητου ὅμως μέτρου τῆς Πύλης, οἱ δωδεκακισχίλιοι ἢ δεκατετρακισχίλιοι νησιῶται μένουν ἄνευ ἐργασίας καὶ συνεπῶς στειρεύει μία σπουδαιοτάτη πηγὴ πλούτου διὰ τὴν χώραν μας.

Ὁμολογουμένως ἢ γείτων ἐπικράτεια δὲν ἠδύνατο,νὰ εὕρη καιριώτερον σημεῖον ὅπως προβῆ εἰς ἐχθρικὸν διάβημα ἐναντίον τῆς Ἑλλάδος.Καὶ εἶνε μὲν ἀληθὲς ὅτι κατὰ τὰ φαινόμενα σκοπὸς τῆς Πύλης δὲν ἦτο νὰ βλάψη ἠμᾶς, καὶ ὅτι τὸ μέτρον ἀπευθύνεται κυρίως κατὰ τῆς Ἰταλίας, μεθ’ ἢς ἢ Τουρκία δὲν εὑρίσκεται εἰς σχέσεις ὁμαλᾶς ἕνεκα τοῦ ζητήματος τῆς Τριπολίτιδος, ἐν πάσῃ ὅμως περιπτώσει, τὸ ἀποτέλεσμα εἶνε τὸ αὐτό,διότι ἡ Ἑλλὰς ἐκ τῆς ἀπαγορευτικῆς διατάξεως περὶ σπογγαλιείας ζημιοῦται οὐσιωδῶς.

Κατὰ συνέπειαν οἱ διευθύνοντες τὰ τουρκικὰ πράγματα ὤφειλον νὰ σκεφθοῦν ὅτι δὲν ἦτο ἐπιτετραμμένον εἰς αὐτοὺς νὰ λάβουν ἐν μέτρον τὸ ὁποῖον θίγει τὰ συμφέροντα ὄχι μόνον ἐκείνων,τοὺς ὁποιόυς θέλουν νὰ βλάψουν,ἀλλὰ καὶ ἄλλων,ἐναντίον τῶν ὁποίων οὐδὲν παράπονον δύνανται νὰ ἔχουν.Τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἑλλάς,ἡ ἐκδιώκουσα τοὺς Νεότουρκους χάριν τοῦ Σουλτάνου,τίθεται παρὰ τῆς Πύλης εἰς ἴσην μοίραν πρὸς τὸ Κράτος ἐκεῖνο,μετὰ τοῦ ὁποίου ἡ Τουρκία εὑρίσκεται εἰς πλήρην ρῆξιν,ἀποτελεῖ περίφανη ἀπόδειξιν ὅτι οἱ διοικοῦντες τὴν γείτονα ἐπικράτειαν δὲν γνωρίζουν πλέον τί πράττουν.

Ἀλλ’ ἀνεξαρτήτως τούτου,τὸ μέτρον τῆς Πύλης εἶνε ὅλως αὐθαίρετον,διότι τὸ δικαίωμα τῆς σπογγαλιείας ἔχει καθιερωθεῖ χάριν τῶν ξένων ὑπηκόων διὰ συνθηκῶν,αἳ ὁποῖαι δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ παραβιασθοῦν.Αἳ ἐν Κωνσταντινουπόλει Πρεσβεῖαι ἐπὶ τῇ βάσει τοῦ προνομίου τοῦτο,ἐζήτησαν ἤδη,τὴν ἄρσιν τῆς ἀπαγορευτικῆς διατάξεως.Ἐλπίζομεν δέ,ὅτι ἡ Πύλη θὰ σπεύση νὰ τὴν ἀνακαλέση,ἐπανορθοῦσα οὕτω μίαν ἀδικίαν πρὸς τὴν Ἑλλάδα καὶ μίαν αὐθαιρεσίαν δυναμένην νὰ ἔχη χειρίστας συνεπείας διὰ τὴν Τουρκίαν…»


(β)
«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 14ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ Ἑλληνικὴ σπογγαλιεία καὶ ἡ Τουρκία.Γενικὴ ἀπαγόρευσις.Καίριον κτύπημα εἰς τὰ ἑλληνικὰ συμφέροντα»

«…Καθὰ ἐγνώσθη χθὲς ἐξ ἀσφαλοῦς πηγῆς ἡ ἀπαγόρευσις τῆς διενεργουμένης σπογγαλιείας δὲν περιορίζεται μόνον εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος,ἀλλ’εἶνε καθολικὴ διὰ πάντα τὰ παράλια του τουρκικοῦ κράτους.Ἐντεῦθεν ἡ προσγινομένη ζημία εἰς τὴν ἑλληνικὴν σπογγαλιείαν εἶνε ἀκόμη μεγαλειτέρα παρ’ὅσον κατ’ ἀρχὰς ὑπετέθη.

Συνέντευξις μετὰ τοῦ Βουλευτοῦ κ.Ρεπούλη-Ἡ σημασία τῆς ἀπαγορεύσεως-Μεγάλαι ζημιαί.

Ὁ Βουλευτὴς Ἐρμιονίδος κ. Ἔμμ.Ρεπούλης,ὂν ἠρωτήσαμεν χθὲς περὶ τῆς γενικῆς ἀπαγορεύσεως ταύτης,μᾶς εἶπε τὰ ἑξῆς:
-Τὸ πράγμα εἶνε πολὺ σημαντικόν.Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ τουρκικὰ παράλια θὰ ἦνε πάντε ἐπιζημιωτάτη εἰς τὴν Ἑλλάδα,ἀλλ’εἶνε ἀκόμη ἐπιζημιωτέρα σήμερον ἐπερχομένη ἐξ’ἀπροόπτου,καθόσον πολλὰ ἤδη σπογγαλιευτικὰ πλοῖα ἔχουσιν ἀναχωρήσει διὰ τὰ τουρκικὰ παράλια της Ἀφρικῆς,ὅλα δὲ τὰ ἄλλα εἶνε ἕτοιμα πρὸς ἀπόπλουν.
Ἐὰν ὑπολογίσητε μόνον τὰ 150 πλοῖα τὰ ἁλιεύοντα διὰ σκαφάνδρου ἔχουσιν ἤδη διατεθῆ ὑπὸ τῶν διαφόρων ἐμπόρων ἤδη διατέθη ὑπὸ τῶν διαφόρων ἐμπόρων καὶ κεφαλαιούχων πρὸς ἐκκίνησιν αὐτῶν τουλάχιστον 3.000.000,00 πλὴν ἐννοεῖται τῶν ποσῶν τὰ ὁποία ἔχουν ἤδη οἱ ἰδιοκτῆται τῶν πλοίων.Ἐὰν λοιπὸν δὲν ἄρθη ἡ ἀπαγόρευσις καὶ τὰ χρήματα ταῦτα χάνονται καὶ οἱ σπογγαλιεῖς καταστρέφονται.
Εἶνε ἀληθὲς ὅτι ἡ σπογγαλιεία ἀσκεῖται καθ’ὅλην τὴν μακρὰν παραλιακὴν γραμμὴν ἀπὸ αἰγυπτιακὰ παράλια ἀρχομένη μέχρι τῆς Τριπολίτιδος καὶ τῆς Τυνησίας,ἀλλ’ ἡ Τυνησία δὲν παρέχει εἰς τὰ σκαφανδρικὰ πλοῖα τόσην ἐργασίαν,ὅσην ἡ Τριπολίτις, δὲν θὰ δυνηθοῦν ἑπομένως τ’ἀνωτέρω πλοῖα νὰ ἐκτελέσωσιν ἐφέτος πλῆρες ταξείδιον εἰς τὰ τυνησιακὰ παράλια.

Ἐννοεῖτε λοιπὸν πόσον μεγάλη εἶνε ἡ ζημία.Πλὴν ὅμως τούτων ἀποζοῦν,ὡς γνωστόν, ἐκ τῆς σπογγαλιείας καὶ ἄλλοι ναυτικοί,δι’ἄλλων μέσων ἁλιεύοντες οἱ διὰ κάμακος καὶ διὰ γκαγκάβας. Καὶ οὗτοι λοιπὸν δὲν θὰ δυνηθοῦν νὰ ἐργασθοῦν ὄχι μόνον εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς, ἀλλ’οὔτε εἰς τ’ ἄλλα τουρκικὰ παράλια τὰ τῶν νήσων ἰδίως,ὅπου κατ’ἔτος μεταβαίνουν καὶ διὰ τὰ θερινά,περισσότερον ὅμως διὰ τὰ χειμερινὰ ταξείδια.
-Ὥστε τί ποσὸν εἰσάγεται,κατὰ τᾶς πληροφορίας σας;
-Εἰς τὴν στατιστικὴν βεβαίως δὲν θὰ τὸ εὕρετε.Διότι ἡ στατιστικὴ ἀναγράφει μόνον τὸ ποσὸν τοῦ ἐξαγόμενου σπόγγου εἰς αὐτᾶς τᾶς πόλεις τῆς Ἀφρικῆς,ὡς ἐν Σφὰξ καὶ ἐν Τρίπολει, καθὼς καὶ ἀλλοῦ.Καὶ αὐτοὶ ὅμως οἱ ἀριθμοὶ τῆς στατιστικῆς εἶνε ἐσφαλμένοι.

Τί χρῆμα χάνομεν;

Ὥς σᾶς εἶπον μόνον διὰ σκαφάνδρου ἐργάζονται ὑπὲρ τὰ 150 πλοῖα,ἐὰν δὲ ὑπολογίσητε κατ’ἐλάχιστον μέσον ὄρον ὅτι ἕκαστον ἓξ αὐτῶν τῶν πλοίων συγκομίζει σπόγγον ἀξίας 40.000 δραχμῶν ἔχετε ποσὸν 6.000.000,00 περίπου.Ἀλλὰ πλὴν τούτων εἶνε καὶ τὰ ἄλλως ἁλιεύοντα πλοῖα,δύνασθε δὲ ἀσφαλῶς νὰ ὑπολογίσητε τὴν ὅλην ἐκ τῆς σπογγαλιείας πρόσοδον περὶ τὰ 8.000.000,00.Αὐτὴ ὅμως ἡ πρόσοδος εἶνε μόνον ἐκ τῶν θερινῶν ταξειδίων ἐνῶ καθὼς προεῖπον,τὰ ἴδια πλοῖα ἐπανερχόμενα τὸν Σεπτέμβριον ἐδῶ ἐπιχειρούσι καὶ χειμερινὰ ταξείδια ἀνὰ τὰ Ἑλληνικὰ καὶ τουρκικὰ παράλια του Αἰγαίου.Βεβαίως,δὲν θὰ συγκομίζηται καὶ ἐκ τούτων ποσὸν ἀξίας ὑπὲρ τὸ 1.000.000 κυμαίνεται δὲ οὕτω ἡ ὅλη πρόσοδος μεταξὺ 9-10.000.000,00

Οἱ λόγοι τῆς ἀπαγορεύσεως
-Ποὶοι δὲ φρονεῖτε ὅτι εἶνε οἱ λόγοι τῆς ἀπαγορεύσεως;
-Ἐπισήμως δὲν γνωρίζω τί ἀνεκοινώθη ἐκ Κωνσταντινουπόλεως εἰς τὴν Κυβέρνησιν, καθ’ὅμως ἐπληροφορήθην ἀνεκοινώθη μόνον ἡ ἀπαγόρευσις,οὐ χῖ δὲ καὶ οἱ λόγοι οἱ προκαλέσαντες αὐτήν.Ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι τὴν ἀπαγόρευσιν ἔχουν προκαλέσει τὰ τελευταίως θρυληθέντα περὶ καταλήψεως τῆς Τριπολίτιδος ὑπὸ τῶν Ἰταλῶν,φαίνεται δὲ ὅτι ἡ ἀπαγόρευσις ἐγένετο καθολικὴ δι’ὅλα τὰ τουρκικὰ παράλια,ἴνα μὴ φανερωθῆ ὁ σκοπὸς αὐτῆς.Τὸ ζήτημα τοῦτο εἶχε καὶ ἄλλοτε ὑποκινηθῆ ἐν Κωνσταντινουπόλει, ἀλλ’ εἰδικώτερον τότε μόνον διὰ τὰ σκάφανδρα,τὰ ὁποῖα ἀπηγορεύθησαν καὶ ἄλλοτε δι’ὀλίγον καιρόν,τῷ 1885.Κατὰ τὸ 1891 ἠπειλήθη καὶ πάλιν ἀπαγόρευσις τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας,ἀλλὰ καὶ πάλιν προελήφθη.
Τελευταῖον μετὰ τὸν πόλεμον προκειμένης συνομολογήσεως τῆς Ναυτιλιακῆς συνθήκης ἐψιθυρίσθη καὶ πάλιν ὅτι ἡ Τουρκία ἐσκόπει νὰ θέση περιορισμοὺς τίνας, ἀλλ’ οὐδέποτε ἠκούσθη τί περὶ ἀπολύτου ἀπαγορεύσεως.

Αἳ σκέψεις τῆς Κυβερνήσεως
-Ἡ δὲ Κυβέρνησις τί σκέπτεται;
- Ἡ Κυβέρνησις ἔσπευσε πράγματι νὰ ἐνεργήση πάση δυνάμει πρὸς ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως, ἐλπίζομεν δὲ ὅτι θ’ἀρθῆ ἡ ἀπαγόρευσις.Ἐννοεῖται ὅμως ὅτι ἡ ἄρσις πρέπει νὰ ἐπέλθη τάχιστη διὰ νὰ προλάβη τὴν καταστροφὴν τῶν 2 ἑκατομμυρίων περίπου τὰ ὁποία ἔχουν δοθῆ διὰ τὰ ἐφετεινὰ ταξείδια,ἤτις καταστροφὴ θὰ ἐπέλθη ἂν ματαιωθοῦν τὰ ταξείδια.
Ἀλλὰ καὶ δὲν ὑπάρχει λόγος νὰ μὴ θελήση ἡ Τουρκία νὰ ἄρη τὴν ἀπαγόρευσιν διὰ τὰ ἑλληνικὰ τουλάχιστον πλοῖα.Ἂν φοβῆται τὴν προσέγγισιν τῶν ἰταλικῶν πλοίων εἰς τὴν Τριπολίτιδα-σημειωτέον ὅτι μόνον Ἕλληνες καὶ Ἰταλοὶ ἀσκούσιν ἐκεῖ τὴν σπογγαλιείαν-καὶ φοβεῖται ὅτι θ’ἀποβιβάζουν ὄπλα καὶ θὰ ἐξεγείρουν τὰ πνεύματα,ἴνα προπαρασκευάσουν τὴν κατάληψιν τῆς Τριπολίτιδος,ἀλλ’ἀπὸ τοὺς Ἕλληνας οὐδεὶς τοιοῦτος φόβος ἠδύνατο νὰ ὑπάρχη διότι ἴσα ἴσα οἱ σπογγαλιεῖς μας ἔχουν μέγιστον συμφέρον πὼς νὰ μὴν εἰσάγωνται ὄπλα καὶ πὼς νὰ μὴν ἐξοπλίζωνται οἱ νομάδες κάτοικοι τῶν παραλίων ἐκείνων,ἀπέναντι τῶν ὁποίων θὰ εὐρίσκωντα πολλάκις ἐν κινδύνῳ.Δύναται λοιπὸν καὶ τοῦτο ἀκόμη νὰ μάθη ἡ Τουρκικὴ Κυβέρνησις καὶ νὰ πεισθῆ ὅτι οἱ καλλίτεροι φίλοι του ἐκεῖ καθεστῶτος εἶνε βεβαίως οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς…»




Σύσκεψις Βουλευτῶν Ὕδρας,Σπετσῶν,Ἐρμιονίδος,Αἰγίνης πρὸς ἐξέρευσιν νέων σπογγαλιευτικῶν τόπων μετὰ τὴν ἐπιβολὴ τῆς ἀπαγορεύσεως εἰς τὴν Ὀθωμανικὴν Ἐπικράτειαν



Τὴν 15ην Μαρτίου 1902,συνῆλθαν ἐντὸς τοῦ Κοινοβουλίου οἱ Βουλευτὲς τῆς νήσου Ὕδρας Νικόλαος Τσαμαδός,Ἰωάννης Κουντουριώτης καὶ Παντελὴς Γκίκας,ὁ Βουλευτὴς Ἐρμιονίδος Ἐμμανουὴλ Ρεπούλης,ὁ Βουλευτὴς Σπετσῶν Λεωνίδας καὶ ὁ Βουλευτὴς Αἰγίνης Μωραϊτίνης διὰ νὰ συντονίσουν τὶς ἐνέργειες ποὺ θὰ ἀναλάμβαναν διὰ νὰ ἀποτρέψουν τὴν ὁριστικὴ ἀπόφασιν ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας ὑπὸ τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης.


Ἐπειδὴ ὅμως, τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια εἶχαν ἤδη προπαρασκευαστεῖ νὰ ἀναχωρήσουν διὰ τὴν ἐπερχόμενην σπογγαλιευτικὴν περίοδον,οἱ συσκεφθέντες Βουλευτές,διὰ νὰ ἐξαλείψουν τὸ ἐνδεχόμενο τῆς οἰκονομικῆς καταστροφῆς τῶν σπογγαλιευτικῶν νήσων,ἀποφάσισαν νὰ ἀνέλθουν εἰς τὰ Ἀνάκτορα διὰ νὰ αἰτηθοῦν ἀπὸ τὸν Βασιλέα Γεώργιο Ἃ νὰ εἰσηγηθεῖ εἰς τὸν Πρίγκηπα Γεώργιον,Ὕπατο Ἁρμοστῆ τῆς Κρητικῆς Πολιτείας,νὰ ἄρει τὴν ἐπιβληθεῖσα,ἀπὸ τοῦ ἔτους 1899,ἀπαγόρευση τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας εἰς τὰ παράλιά της.


«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 16ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς Σπογγαλιείας-Ἡ χθεσινὴ σύσκεψις τῶν Βουλευτῶν»

«…Χθὲς τὴν 10ην πρωϊνὴν ὥραν συνῆλθον ἐν τῇ αἰθούσῃ τῆς Βουλῆς οἱ Βουλευταὶ Ὕδρας κ.κ Τσαμαδός,Κουντουριώτης,Σπετσῶν,Λεωνίδας,Γκίκας,Ἐρμιονίδος ὁ κ.Ρεπούλης καὶ Αἰγίνης ὁ κ.Μωραϊτίνης καὶ συνεσκέφθησαν ἐπὶ τοῦ τόσον σοβαροῦ ζητήματος τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας ὑπὸ τῆς Πύλης εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος.Ἔλαβον τὸν λόγον πάντες σχεδὸν διαδοχικῶς καὶ παρέστησαν διὰ ζωηρῶν χρωμάτων τὸν κίνδυνον,ὅστις ἐπαπειλεῖ πάντας τοὺς κατοίκους τῶν ἐπαρχιῶν τῶν ἕνεκα τοῦ ληφθέντος παρὰ τῆς Τουρκίας σοβαροῦ μέτρου. Ἰδίως ἡ σύσκεψις περιεστράφη εἰς τὴν ἐξέρευσιν μέρους,εἰς θὰ δυνηθώσι νὰ ἀλιεύσωσιν,ἐν ᾑ περιπτώσει ἡ Πύλη ἐπιμείνη εἰς τὸ ληφθὲν παρ’αὐτῆς μέτρον.Ἐγένετο λόγος περὶ παραλίων πολλῶν νήσων,ἐξ ὢν ἐκρίθησαν ὡς καταλληλότερα τὰ παράλια της νήσου Κρήτης,εἰς τὰ ὁποία δύναται νὰ γείνη ἁλιεία διὰ σκαφάνδρων.
Ἐννοεῖται,ὅτι οἱ σπογγαλιεῖς,δὲν θὰ ἔχουν τὰ κέρδη,ἀτινα ἀπεκόμιζον ἁλιεύοντες εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος,ἀλλ’ἴνα μὴ μένωσιν ἄνευ ἐργασίας,ἐθεωρήθη ἀναγκαῖον νὰ στραφώσιν ἀλλαχοῦ, ἐκρίθησαν δὲ προσοδοφόρα τὰ Κρητικὰ παράλια. Ἀλλὰ καὶ ἐν Κρήτῃ δι’ Ἡγεμονικοῦ διατάγματος ἔχει ἀπαγορευθῆ ἡ σπογγαλιεία εἰς τὰ παράλια της Μεγαλονήσου, ἑπομένως θὰ παραστῆ ἀνάγκη νὰ παρακληθῆ ὁ Ἁρμοστὴς τῆς Κρήτης νὰ ἄρη τὴν ἀπαγόρευσιν.Ἀπεφάσισαν λοιπὸν οἱ συνελθόντες βουλευταὶ ὅπως ἀνέλθωσιν εἰς τ’ Ἀνάκτορα καὶ παρουσιασθώσιν εἰς τὸν Βασιλέα,τὸν ὁποῖον νὰ παρακαλέσωσι νὰ γράψη εἰς τὸν Ἁρμοστὴν τῆς Κρήτης βασιλόπαιδα Γεώργιον νὰ ἐπιτρέψη τὴν εἰς τὰ Κρητικὰ παράλια ἁλιείαν σπόγγων διὰ σκαφάνδρων..»


Οἱ Βουλευτὲς ἐπρότειναν νὰ παρευρεθοῦν εἰς τὴν συνάντησιν μὲ τὸν Βασιλέα τῶν Ἑλλήνων Γεώργιον Ἅ΄ οἱ Δήμαρχοι Ὕδρας Κωνσταντῖνος Νεβροῦζος (1899-1906),Σπετσῶν Λεωνίδας καὶ Αἰγίνης Πέππας καθὼς καὶ οἱ κυριότεροι ἐκ τῶν ἐφοπλιστῶν τοῦ κλάδου κ.κ Λεούσης, Βερβενιώτης,Καλλίτσας,Μπράουν καὶ ἄλλοι τρεῖς οἱ ὁποῖοι καὶ δὲν κατονομάζονται.


Ἡ ἐνέργεια τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας προκάλεσε παράλληλα τὴν ἀντίδρασιν τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως,ἡ ὁποία ὡς δέκτης τῶν ἔντονων διαμαρτυριῶν τῶν ἐφοπλιστῶν τοῦ σπογγαλιευτικοῦ κλάδου,κατέβαλλε μέσω τοῦ Πρεσβευτῆ τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει κ. Μαυροκορδάτου,διπλωματικὲς προσπάθειες,ὅπως ἐμποδίσει τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ νόμου περὶ τῆς παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων».



«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 23ης Mαρτίου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας-Ἄφιξις ἐφοπλιστῶν ἐν Ἀθήναις»

«..Ἀφίκοντο χθὲς ἐνταύθα ὅπως παρακολουθήσουν τᾶς ἐνεργείας τῶν βουλευτῶν τῶν διὰ τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ τουρκικὰ παράλια οἱ Δήμαρχοι Σπετσῶν, Ὕδρας καὶ Αἰγίνης κ.κ Λεωνίδας,Νεβροῦζος καὶ Πέππας.
Πρὸς τὸν αὐτὸν σκοπὸν ἦλθον ἐπίσης ἐνταύθα χθὲς οἱ ἐφοπλισταὶ κ.κ Λεούσης, Δερβενιώτης(σήμ:προφανῶς Βερβενιώτης), Καλλίτσας, Μπράουν καὶ 3 ἄλλοι.Πάντες οὗτοι συνῆλθον χθὲς καὶ συνεσπέφθησαν μετὰ τῶν βουλευτῶν κ.κ Λεωνίδα,Τσαμαδού, Κουντουριώτου,Ρεπούλη καὶ Γκίκα,τὴ προτροπὴ δὲ αὐτῶν ἀνῆλθον εἰς τὰ Ἀνάκτορα καὶ ἐγγράφονται εἰς τὸ βιβλίον τῶν παρουσιάσεων παρεκάλεσαν τὸν κ. Παπαδιαμαντόπουλον,ὅπως εἰδοποιηθῆ ἡ Α.Μ ἴνα τοὺς δεχθῆ ἐντὸς τῆς σήμερον εἰ δυνατόν.
Πρόκειται νὰ τὸν παρακαλέσουν ὅπως μεσολαβήση παρὰ τῷ πρίγκηπι Γεωργίω καὶ ἄρη προσωρινῶς τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς σπογγαλιείας μέχρι ὁριστικοῦ διακανονισμοῦ τῆς ὑποθέσεως μὲ τὴν Πύλην.
Κατ’ ἰδιωτικᾶς πληροφορίας ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ὁ κ. Μαυροκορδάτος κατ’ ἐπανάληψιν προέβη εἰς παραστάσεις πρὸς τὴν Πύλην διὰ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας.Ὁ Τοῦρκος ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν ἀπήντησεν ὅτι τὴν Κυριακὴν τὸ ὑπουργικὸν συμβούλιον συνερχόμενον θ’ ἀποφασίση ἐπὶ τοῦ ζητήματος…»



Διαφορετικὴ ἀποδοχὴ τοῦ μέτρου τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας εἰς τὶς σπογγαλιευτικὲς νήσους τῆς Ἑλλάδος  


Οἱ ἀντιδράσεις ποὺ προκάλεσε τὸ «Σπογγαλιευτικὸ Ζήτημα» εἰς τὶς τοπικὲς κοινωνίες τῶν νήσων ποὺ βιοπορίζοντο ἐκ τῆς βιομηχανίας τῆς σπογγαλιείας,κατεγράφησαν εἰς τὰ φύλλα τῶν ἑλληνικῶν ἐφημερίδων τῶν συγκεκριμένων ἐτῶν.Σύμφωνα μὲ τὴν ἐφημερίδα «Νεολόγος Πατρών» ἡ ἐπιβόλη τῆς παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων»,ἔγινε πανηγυρικῶς  ἀποδεκτὴ ἄπ΄τὴν πλειοψηφία τῶν κατοίκων τῆς Καλύμνου,τῆς Σύμης καὶ τῆς Χάλκης. Ἀντιθέτως, σφοδρότατες ἀντιδράσεις κατὰ τῆς ἐφαρμογῆς τῆς ἀπαγορεύσεως ἐκδηλώθηκαν ἀπὸ τοὺς κατοίκους τῆς Ὕδρας,τῆς Αἰγίνης καὶ τῆς Ἐρμιονίδος,τοὺς ὁποίους οἱ ἐφημερὶς τοὺς κατονομάζει ὡς Κρανιδιῶται.

Κατὰ τὴν γνώμη τοῦ ἀρθρογράφου,ἡ διαφορετικὴ αὐτὴ ἀντιμετώπισις τοῦ «Σπογγαλιευτικοῦ Ζητήματος»ὀφείλετο εἰς τὸ γεγονὸς πὼς ἐκ τῶν νήσων τῆς Κάλυμνου,τῆς Σύμης καὶ τῆς Χάλκης,προήρχετο κυρίως ἡ πλειοψηφία τῶν δυτῶν (μηχανικῶν)ποὺ καταδύοντο εἰς τὰ βάθη τῶν 32 ἕως 40 ὀργυιῶν,συνεπεία τοῦ ὁποίου ἐκτίθεντο εἰς τοὺς κινδύνους τῆς «νόσου τῶν δυτῶν»,ἐνῶ ἐκ τῶν νήσων τῆς Ὕδρας, τῆς Αἰγίνης καὶ τῆς πόλεως τῆς Ἐρμίονης,προήρχοντο κυρίως οἱ ἐφοπλιστές-ὑποκινητὲς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.

Οἱ ἀντιδράσεις μάλιστα τῶν Ὑδραίων,τῶν Αἰγινιτῶν καὶ τῶν Κρανιδιωτῶν,ἦτο τόσο ἰσχυρὲς ποὺ ὤθησαν τὴν Ὀθωμανικὴ Κυβέρνηση νὰ ὑποχωρήσει προσωρινῶς ἀπὸ τὴν ἐπιβολὴ τῆς συγκεκριμένης ἀπαγορεύσεως εἰς τὰ παράλιά της.Ὑπερκέρασαν δέ,μέχρι καὶ τὴν  παρέμβαση τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως,ὁ ὁποῖος ἀνοικτῶς εἶχε ταχθεῖ ὑπὲρ τῆς ἀπαγορεύσεως ἐφιστώντας τὴν προσοχὴν εἰς τοὺς ἀξιωματούχους τῆς Ὀθωμανικῆς Κυβερνήσεως διὰ τὶς ἀπάνθρωπες συνθῆκες ὑπὸ τὶς ὁποῖες ἐργάζοντο οἱ ἐπαγγελματίες δύτες.

Ἡ ἐφημερίδα «Νεολόγος Πατρών»,κατήγγειλε παράλληλα τὴν στάσην τὴν ὁποίαν ἐτήρησε εἰς  τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ θέματος ο Ἀθηναϊκός τύπος,ὁ ὁποῖος θεώρησε ὡς ἐχθρικὴν ἐνέργειαν τὴν ἀπαγόρευση τῆς μεθόδου τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας ἐκ μέρους της Ὀθωμανικὴς  κυβερνήσεως,παραβλέποντας ὅμως τὸ γεγονὸς πὼς ἡ συγκεκριμένη μέθοδος εἶχε πρωτύτερα ἀπαγορευθεῖ εἰς τὴν Σάμον,τὴν Κρητική Πολιτεία,την Ἀγγλικὴν Ἁρμοστία της  Κύπρου,τὴν Τυνησίαν καὶ τὴν Αἴγυπτο.  


«Πηγή: Νεολόγος Πατρών, Φύλλον Ἐφημερίδος 2ας Ἀπριλίου 1902,Ἔτος Ἡ΄,Ἀριθμ.2762, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας,Μ.Γ.Σακελλαρίου»

«Τὸ ζήτημα τῆς Σπογγαλιείας
Ἐπὶ τοῦ ζητήματος τῆς σπογγαλιείας ὁ Ἀθηναϊκὸς τύπος ἔχει τόσας γνώσεις, ὄσας καὶ περὶ τῆς οἰκοδομικῆς της ἀρχαίας Νινευί.Τὸ ἀπαγορευτικὸν μέτρον τῆς Τουρκικῆς κυβερνήσεως τῆς σπογγαλιείας ἐπὶ τῶν Ἀφρικανικῶν της ἀκτῶν ἐθεώρησεν ὡς στάσιν ἐχθρικὴν καὶ σχεδὸν κήρυξιν πολέμου κατὰ τοῦ Ἑλληνισμοῦ.Διὰ νὰ συμπληρώση δὲ τὴν ἔξοχον αὐτὴν διωδίαν ἐξῆρεν μὲ θερμὸν λυρισμὸν τὰ αἰσθήματα τῆς Ἑλληνικῆς διπλωματίας πρὸς τὴν γείτονα Ἐπικράτειαν. Ἂν ἡ δημοσιογραφία εἶχε ποὶαν τίνα γνῶσιν τοῦ ζητήματος δὲν θὰ ἔκρινε τόσον ἀκροχόλως τὸ μέτρον τῆς Ὀθωμανικῆς Κυβερνήσεως.Διότι καμμία ἔχθρα δὲν ὑποκρύπτεται, ἀλλ’ αἴσθημα ἀληθοῦς φιλανθρωπίας καὶ ὑπολογισμὸς πολιτικὸς εὐγενής.Διότι τί εἶνε αὐτὸ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας;Ἠμεις τὸ θέτομεν ἐνώπιον τῶν  Πατρινῶν διὰ νὰ κρίνουν πὼς ἐκτιμῶνται τὰ ζητήματα ἐν Ἀθήναις.
Ἡ καταδυτικὴ μηχανὴ διὰ τῆς ὁποίας ἀπὸ εἴκοσιν ἐτῶν ἁλιεύουν τοὺς σπόγγους αἳ νῆσοι Κάλυμνος, Σύμη καὶ Χάλκη ἐκ Σποράδων καὶ ἡ Ὕδρα, Αἴγινα καὶ Ἐρμιόνις τῆς ἐλευθέρας Ἑλλάδος ἀπέβη ἀληθὴς μάστιξ τῆς κοινωνίας. Ὁ δύτης, ὅστις περιβάλλεται τὸ μηχάνημα ἠμπορεῖ ἄνευ σοβαροῦ κινδύνου νὰ κατέλθη εἰς βάθος ἀπὸ 18 ἕως 20 ὀργυιῶν.Ἀλλὰ βαθύτερον ὁ κίνδυνος εἶνε ἄφευκτος.Τὸ ἐκ καουτσοὺκ ἔνδυμα τὸν σφίγγει τόσον πολὺ ὡς ἐκ τῆς πιέσεως τόσον μεγάλης στήλης ὕδατος,ὥστε ἢ θνήσκει ἐξ ἀσφυξίας ἢ καθίσταται παράλυτος ἀπὸ τῆς ὀσφύος μέχρι τῶν ἄκρων.Ἄλλ΄οἱ σπόγγοι κυρίως κατὰ τὰ παράλια της Συρίας καὶ Ἀφρικῆς δὲν εὑρίσκονται εἰς μέρη ἀβαθῆ. Οἱ σπόγγοι καὶ μάλιστα οἱ τῆς καλῆς ποιότητος ἁλιεύονται εἰς βάθος 30-40 ὀργυιῶν.  Ἡ πλεονεξία λοιπὸν καὶ ἡ ἀνάγκη ἐπιβάλουν τὴν ἁλιείαν εἰς βάθος, ὅπου τόσον φρικτὸν θάνατον εὑρίσκουν οἱ λεγόμενοι μηχανικοί, δηλαδὴ ἐκεῖνοι τοῦ πληρώματος, οἱ ὁποῖοι εἶνε προωρισμένοι νὰ ἐνδύωνται τὸν φρικώδη τοῦτον τῆς Δηϊανείρας χιτώνα.


Τὸ σύστημα τοῦτο ἐσκόρπισε τὴν θλίψιν εἰς τᾶς νήσους τῆς Καλύμνους καὶ τῆς Σύμης καὶ ἑκατοντάδας ὑπάρξεων κατέστησε χήρας καὶ ὀρφανά. Ὡς ἐκ τούτου ἤρξατο ἡ ἀπὸ τῆς φιλανθρωπίας ἀντίδρασις.Δὲν ἠδύναντο νὰ βλέπουν ἀδιάφοροι ἀπὸ 50 μέχρι ἑκατὸν πεντήκοντα θύματα ἐτησίως.Τόσον βαρὺς φόρος καὶ τόσον σκληρὸς δὲν ἐζητήθη οὐδὲ ἀπὸ τὸν ἀρχαῖον Μινώταυρον.Τόσον αἷμα δὲν καταναλίσκουν οὐδὲ οἱ Κανίβαλοι τῆς Ἀφρικῆς. Ἀπέναντι τοιαύτης καταστάσεως τὸ Πατριαρχεῖον Κωνσταντινουπόλεως ἐπέστησε τὴν προσοχὴν τῆς Ὀθωμανικῆς Κυβερνήσεως ἀπὸ πολλῶν ἤδη ἐτῶν, ἡ ὁποία ὄντως ἀπεφάσισε νὰ ἀπαγορεύση τοιοῦτον αἱμοχαρὲς βιομηχανικὸν ἐργαλεῖον. Ἀλλὰ καὶ τότε ἐξηγέρθησαν οἱ Ὑδραῖοι καὶ οἱ Αἰγινῆται καὶ τῆς Ἐρμιόνης οἱ σπογγαλιεῖς διὰ τῆς Ἑλληνικῆς πρεσβείας. Ἡ Ὀθωμανικὴ Κυβέρνησις ἔκρινε καλὸν νὰ ὑποχωρήση. Δὲν γνωρίζομεν, ἂν τὰ πολιτικὰ συμφέροντα ἐπέβαλον τὴν ὑποχώρησιν ἢ ἂν ἡ Τουρκία ἐπροτίμησε νὰ εἰσπράττη μερικᾶς χιλιάδας λιρῶν ἐκ τοῦ φόρου τῆς ἐκμεταλλεύσεως τῶν μηχανῶν, παρὰ νὰ ἔχη σώους τους ὑπηκόους της, οἱ ὁποῖοι ἄλλως ἤσαν καὶ χριστιανοί.
Ἀλλ’ ὁ θάνατος ἐδεκάτιζε σκληρῶς τοὺς δύτας καὶ ἔρριπτεν εἰς τὴν χηρείαν καὶ τὴν ὀρφάνειαν χιλιάδας ὑπάρξεων. Εἰς τὴν σπογγαλιείαν ἐπεδόθησαν καὶ ἄλλοι πληθυσμοί, οὕτω δὲ μὲ τὴν ἀνάπτυξιν τοῦ ἀνταγωνισμοῦ καὶ τῆς κερδοσκοπίας, ὁ ὄλεθρος τῶν δυτῶν ἐλάμβανε καταπληκτικᾶς διαστάσεις.
Κατὰ τῆς τρομερᾶς τάυτης μάστιγος ἐξηγέρθησαν ἤδη ἐντονώτερον οἱ φιλάνθρωποι καὶ οἱ ἐνδιαφερόμενοι. Ἐπ’ ἐσχάτων ἕνας φιλάνθρωπος Γερμανὸς μὲν τὸ γένος, Φλέγελ δὲ ἐπικαλούμενος περιέγραψε μὲ θαυμαστὴν γερμανικὴν ἀκρίβειαν δι’ Ἀθηναϊκῆς ἐφημερίδος ὅλα τὰ παθήματα καὶ τὴν φρικώδη δυστυχίαν καὶ τὸ σκληρὸν πένθος, τὰ ὁποία ἐγέννησεν ἡ τρομερὰ αὐτὴ καταδυτικὴ μηχανή. Ἴσως ἡ φωνὴ τοῦ Φλέγελ νὰ εἰσῆλθεν εἰς τὴν αἴθουσαν τῆς Ὑψηλῆς Πύλης,ὅπου βουλεύονται οἱ Ὀθωμανοὶ μεγιστάνες.Ἴσως καὶ ἡ Ὀθωμανικὴ Κυβέρνησις ἐξ ἰδῖας πρωτοβουλίας νὰ ἐσκέφθη ἐπὶ τοῦ ζητήματος.Τὸ βέβαιον εἶναι, ὅτι αὐτὴ ἀπηγόρευσε τὴν διὰ τοιούτων μηχανημάτων ἁλιείαν.
Κατὰ τοῦ μέτρου τούτου ἐξηγέρθησαν οἱ Αἰγινῆται, Ὑδραῖοι καὶ λεγόμενοι κοινῶς Κρανιδιῶται. Τὰ συμφέροντα τῶν ἠπειλοῦντο σοβαρῶς καὶ οἱ ἐνδιαφερόμενοι βουλευταὶ καὶ ὁ Ἀθηναϊκὸς τύπος ἔθεσαν εἰς κίνησιν τὴν Ἑλληνικὴν διπλωματίαν.


Ἀλλὰ διατὶ ἐνῶ ἐν Καλύμνῳ, Σύμη καὶ Χάλκη, ζητεῖται ἡ ἀπαγόρευσις τῶν μηχανῶν, σκέφτονται ἀντιθέτως ἐν Αἰγίνῃ, Ὕδρα καὶ Ἐρμιόνη; Διατὶ καὶ μὲ θυσίαν τῶν συμφερόντων της ἡ Τουρκία δέχεται τὴν κατάργησιν, ἡ δὲ Ἑλλὰς ὑποστηρίζει τὴν ἀπαίσιαν μηχανήν;
Ὁ λόγος εἶνε ἁπλούστατος καὶ φυσικώτατος.
Οἱ Αἰγινῆται,οἱ Ὑδραῖοι καὶ οἱ ἐξ Ἐρμιόνης δὲν εἶνε σπογγαλιεῖς ἀπὸ καταγωγῆς καὶ ἐπαγγέλματος. Εἶνε ἐκμεταλλευταὶ τῶν σπογγαλιέων. Διὰ τῶν κεφαλαίων τῶν προμηθεύουν τᾶς μηχανᾶς,τὰ πλοιάρια καὶ τὰ πληρώματα.
Ἀλλὰ τοὺς δύτας,οἱ ὁποῖοι θὰ φορέσουν τὸν τρομερόν της Δηϊανείρας χιτώνα διὰ νὰ κατέλθουν εἰς τὰ βάθη τῆς θαλάσσης, στρατολογοῦν ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐκ Καλύμνου καὶ ἀλλαχόθεν. Τοιουτοτρόπως ἐνῶ αὐτοὶ κερδίζουν 40 χιλιάδας κατὰ πλοιάριον, οἱ Καλύμνιοι καὶ οἱ Συμαῖοι εὑρίσκουν μόνον τὸν θάνατον.Ὅταν ὁ τύπος ἀναγγέλη, ὅτι ἐπανῆλθον τὰ πλοιάρια μὲ ἄφθονον ἁλιείαν καὶ μὲ πυθαγόρειον ἀνθρώπινην ἑκατόμβην, δὲν φροντίζει νὰ κάμη διάκρισιν ποὺ εἶνε τὸ κέρδος τῆς ἁλιείας καὶ ποὺ χύνονται τὰ δάκρυα τοῦ πένθους. Ἀλλ’ ἡ Τουρκία δὲν σκέπτεται κατὰ τὴν μέθοδον τοῦ Ἀθηναϊκοῦ τύπου.Ἡ Τουρκία βλέπει τὸν πληθυσμὸν τῆς δεκατιζόμενον, ὁ ὁποῖος ὂσν καὶ ἂν ἦνε χριστιανικός, εἶνε πάντοτε πληθυσμός της. Τουλάχιστον εἶνε πληθυσμὸς ἀνθρώπινος.
Αὐτὸ εἶναι τὸ ζήτημα, τὸ ὁποῖον ἐν Ἀθήναις, ἐθεωρήθη ὡς μία πολεμικὴ ἐκστρατεία τῆς Τουρκίας κατὰ τῆς Ἑλλάδος. Ἂν ὁ Ἑλληνικὸς τύπος ἦτο ἐπὶ τοῦ ρεύματος τῶν ἰδεῶν, δὲν θὰ ἐφαντάζετο τόσον φαντασιώδη πράγματα.Πρὶν καταδικάση τὴν Τουρκίαν διὰ τὰ ἀνθελληνικὰ τῆς αἰσθήματα ἔπρεπε νὰ γνωρίζη, ὅτι πρὸ τῆς Τουρκίας ἀπηγόρευσε τὴν σπογγαλιευτικὴν αὐτὴν γκιλοτίνα ἡ Αἰγυπτιακὴ Κυβέρνησις,ἡ Ἀγγλικὴ Ἁρμοστεία τῆς Κύπρου καὶ ἡ Ἑλληνικὴ Ἁρμοστεία τῆς Κρήτης. Πῶς ὁ Ἑλληνικὸς τύπος ἠδυνήθη νὰ εὕρη τόσους λόγους ἐν ταὶς σκέψεσι τῆς Τουρκικῆς Κυβερνήσεως καὶ οὐδὲ γρὺ ὡμίλησε περὶ τῶν ἄλλων Κυβερνήσεων;


Δὲν ἐφαντάζετο ποτέ, ὅτι ἐπὶ τοῦ ζητήματος τούτου ἡ Ὀθωμανικὴ Κυβέρνησις ἔδειξεν αἰσθήματα εὐγενῆ καὶ ὄντως χριστιανικὰ καὶ ὅτι ἐξ ἀγνοίας καὶ ἐπιπολαιότητος ὁ ἑλληνικὸς τύπος ὠθεῖ τὴν ἑλληνικὴν διπλωματίαν νὰ ὑποστηρίζη σύστημα τόσον ἀποτρόπαιον.
Τρομάζουν εἰς τὴν ἐμφάνισιν μίας ἐπιδημίας.Ἐποδύρονται εἰς τὸν ἐκ λύσσης θάνατον ἑνὸς ἀνθρώπου.Ἐκτραγωδοῦν μὲ ὅλην τὴν δύναμιν τῆς θρηνολογίας τᾶς κακώσεις, τᾶς ὁποίας ὑπέστη ἕνας ἐξ’ ἐπαγγέλματος ζωοκλέπτης καὶ κατόπιν ὑποστηρίζουν ἐν σύστημᾳ, τὸ ὁποῖον δεκατίζει τόσον ἀσπλάγχνως πληθυσμοὺς ὁλόκληρους
Ἂς τὸ ὑποστηρίξουν, ἀλλ’ εἰλικρινῶς καὶ μετ’ εὐθύτητος. Ἂς εἴπουν. Δὲν ἐνδιαφερόμεθα διὰ τὴν ἀνθρωποθυσίαν.Τὴν φιλανθρωπίαν ἀφίνομεν εἰς τοὺς Τούρκους,τοὺς Κρήτας,τοὺς Κυπρίους  ,τοὺς Αἰγυπτίους.Ἠμεῖς εἴμεθα Ἀθηναῖοι καὶ λύομεν τὰ ζητήματα εἰς τᾶς πλατείας τοῦ Συντάγματος καὶ τῆς Ὁμονοίας..»



Ἀντιδράσεις καὶ διαβήματα Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως εἰς τὴν Ὀθωμανικὴν Πύλην περὶ ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας.


Σύμφωνα μὲ τὴν ἐφημερίδα «Σκρίπτ»,τὰ ἔντονα διαβήματα τῶν Πρεσβευτῶν τῶν Μεγάλων Δυνάμεων καὶ τοῦ Πρεσβευτοῦ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἐν Κωνσταντινουπόλει κ. Μαυροκορδάτου ὑποχρέωσαν τὴν Κυβέρνησιν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας νὰ φέρει πρὸς διαβούλευση τὸ θέμα τῆς ἄρσεως ἢ μὴ τῆς ἀπαγορεύσεως «τῶν σκαφάνδρων» εἰς τὸν Νομικὸν Συμβούλιον.Ἐνῶ ἀρχικῶς ἡ Ὀθωμανικὴ Πύλη εἶχε ἀποδεχθεῖ τὴν ἀπαγόρευση τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων εἰς τὴν σπογγαλιείαν,ἐν συνέχειᾳ,ἀπεφάνθη ὑπὲρ της προσωρινῆς  ἄρσεως τῆς συγκεκριμένης ἀπαγορεύσεως μὲ τὸ αἰτιολογικὸ πὼς ἀνέκαθεν ἡ μέθοδος αὐτὴ ἐχρησιμοποιῆτο εἰς τὴν ἁλίευσιν τοῦ σπόγγου εἰς τὴν ἐπικράτειάν της.

Σημείωσις:Ὑπὸ τὴν προσδοκίαν ταύτη,ἀνεχώρησαν διὰ τὸν καθιερωμένον ἐτήσιον ἀπόπλου, τὰ τελευταία σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια τῆς νήσου Ὕδρας.

«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 18ης Ἀπριλίου 1902, Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία-Ἀναχώρησις τῶν πλοίων»

«..Κατ’ εἰδήσεις ἐξ Ὕδρας ἀναχωροῦν αὔριον τὴ πρωΐαν καὶ τὰ ὑπολειπόμενα πλοιάρια τῶν σπογγαλιέων, μεταβαίνοντα εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς πρὸς ἁλιείαν σπόγγων.
Καὶ ἐκ τῶν ἅλων νήσων αἳ ληφθεῖσαι πληροφορίαι ἀναφέρουν,ὅτι ὅλοι οἱ σπογγαλιεῖς,μετὰ τὴν δοθεῖσαν λύσιν εἰς τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας,ἀνεχώρησαν εἰς Ἀφρικήν..»


Ὅμως,παρὰ τὶς ἐγγυήσεις τῶν Ὀθωμανῶν ἀξιωματούχων πὼς ἡ ἀπαγόρευσις εἶχε ἀρθεῖ, ὑπῆρξαν τηλεγραφήματα καὶ ἐπιστολὲς σπογγαλιεῶν ἐκ τῆς Τριπόλεως και ἐκ τῆς Τυνησίας, ὅτι οἱ ἀρχὲς τῆς χώρας παρεμπόδιζαν τὴν «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείαν.

Ἡ σύγχυσις ποὺ ἐπικράτησε περὶ τῆς ἄρσεως ἢ μὴ τῆς ἀπαγορεύσεως,προκάλεσε τὴν ἔντονην ἀντίδρασιν τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας,Σπετσῶν,Αἰγίνης καὶ Ἐρμιονίδος οἱ ὁποῖοι ἐπεσκέφθησαν τὴν 3ην Μαΐου 1902,τὸν Πρωθυπουργὸ τῆς Ἑλλάδος Ἀλέξανδρον Ζαΐμην απαιτώντας ἀπ’τὴν Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση,μέσω τοῦ Πρεσβευτοῦ τῆς κ.Μαυροκορδάτου ἐν Κωνσταντινουπόλει, νὰ διαμαρτυρηθεῖ ἐντόνως διὰ τὴν στάσιν τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης.Οἱ διαμαρτυρίες συνίσταντο εἰς τὸ γεγονὸς πὼς ἡ ξαφνικὴ καὶ ἄνευ προηγούμενης προειδοποιήσεως ἀπαγόρευσις τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας,προκάλεσε ἀνεπανόρθωτες οἰκονομικὲς ζημίες εἰς τοὺς σπογγαλιέμπορους,διότι οἱ σπογγαλιευτικοὶ στόλοι εἶχαν ἤδη προπαρασκευαστεῖ, ἀποπλεύσει καὶ κατ’ἐπέκτασιν καταπλεύσει εἰς τὰ παράλια της Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας διὰ τὴν ἐτήσιαν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων.

Ὁι Βουλευτές Ὕδρας,Σπετσῶν,Αἰγίνης καὶ Κρανιδίου ἐπρότειναν τὴν παράλληλη ἔναρξιν συνομιλιῶν μεταξὺ τῶν Κυβερνήσεως τῆς Ἑλλάδος καί της Αἰγύπτου,ὥστε νὰ ἐπιτραπεῖ εἰς τὴν ἐπικράτειάν της τελευταίας ἡ ἁλίευσις τῶν σπόγγων,εἰς τὴν περίπτωσιν ἐκείνην κατὰ τὴν ὁποίαν ἡ Ὀθωμανικὴ Πύλη ἀρνεῖτο νὰ ἄρει τὴν ἀπαγόρευσιν.Ἂν παραταύτα οἱ συνομιλίες τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἀπέβαιναν ἄκαρπες,οἱ Βουλευτὲς ἐπρότειναν ὡς ἐναλλακτικὴ λύση,τὴν ἀποστολὴ διὰ τὴν προστασίαν τῶν ἑλληνικῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων τοῦ πολεμικοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» εἰς τὰ διεθνῆ ὕδατα,ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Τυνησίας,ὥστε νὰ διευκολυνθοῦν οἱ σπογγαλιευτικοὶ στόλοι νὰ ἁλιεύσουν σπόγγους εἰς ἀπόστασιν ἑκατὸ ναυτικῶν μιλῖων εἰς τὸ ἀνοικτὸν πέλαγος.

Ἡ Ἑλληνικὴ κυβέρνησις ἐπροσανατολίζετο ἀκόμη εἰς τὴν ἀποστολὴ τριμελοῦς ἐπιτροπῆς εἰς τὴν πρεσβεία τῆς Κωνσταντινουπόλεως διὰ τὴν ὁριστικὴν διευθέτησιν τοῦ προβλήματος μέσω τῆς διπλωματικῆς ὁδοῦ. 


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας.Αἳ ὑπεκφυγαὶ τῆς Πύλης,Ἐπιτροπὴ ἐκ Βουλευτῶν μεταβαίνει εἰς Κωνσταντινούπολιν»


«..Τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος μένει εἰσέτει ἄλυτον, ἀκριβῶς δὲ εἰπεὶν καὶ ἡ Κυβέρνησις καὶ οἱ ἐνδιφερόμενοι βουλευταὶ δὲν γνωρίζουν εἰς ποῖον σημεῖον εὑρίσκεται.
Ὅταν ἀρχικῶς ἀπηγορεύθη ἡ σπογγαλιεία, οἱ πρεσβευταὶ τῶν Δυνάμεων, ἐν οἲς καὶ ὁ ἰδικός μας, προέβησαν εἰς ἐντόνους πρὸς τὴν Πύλην παραστάσεις,ζητοῦντες τὴν ἄρσιν τοῦ καταστρεπτικοῦ τούτου μέτρου διὰ τὰ συμφέροντα τόσων πληθυσμῶν.
Ἡ Πύλη ἔλαβεν ὑπὸ σημείωσιν τᾶς παραστάσεις ταύτας καὶ ἔφερε τὸ ζήτημα ἐνώπιον τοῦ Νομικοῦ Συμβουλίου.Τοῦτο δὲ μετὰ ὥριμον μελέτην ἀπεφάνθη, ὅτι πρέπει ν’ἀρθῆ ἡ ἀπαγόρευσις οὐχὶ διότι ὑπάρχουν ἔγγραφοι συνθῆκαι ἀναγνωρίζουσαι τὸ δικαίωμα τῆς ὑπὸ ξένων ὑπηκόων σπογγαλιείας ἀλλὰ διότι ἀνέκαθεν ἐπέτρεπετο ἡ σπογγαλιεία.
Ἡ γνωμοδότησις τοῦ νομικοῦ Συμβουλίου ἐγένετο δεκτὴ ὑπὸ τῆς Πύλης καὶ ἐξεδόθη ὁ σχετικὸς ἰραδές, διὰ τοῦ ὁποίου ἤρετο ἡ ἀπαγόρευσις τῆς σπογγαλιείας.

Ἀλλ’ ἐνῶ τοιουτοτρόπως τὸ ζήτημα ἐθεωρήθη λελυμένον, τηλεγραφήματα καὶ ἐπιστολαὶ ἐκ Τριπολίτιδος ἀνήγγειλαν ὅτι αἳ τουρκικαὶ ἀρχαὶ ἠμπόδιζον τὴν σπογγαλιείαν.
Ἐτηλεγραφήθη τοῦτο εἰς τὸν ἐν Κωνσταντινούπολει ἡμέτερον Πρεσβευτὴν κ. Μαυροκορδάτον, ὅστις ἐζήτησεν ἐξηγήσεις παρὰ τῆς Πύλης. Τότε οἱ Τοῦρκοι ὑπουργοὶ εὑρέθησαν διαφωνοῦντες.Ὁ τῶν Ἐσωτερικῶν ἐδήλωσεν ὅτι ἡ ἀπόφασις τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως δὲν συμπεριελάμβανε τὰ σκάφανδρα. Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς δι’ αὐτῶν ἁλιείας ἀποτελεῖ μέτρον ἀστυνομικόν,ὅμοιόν του ὁποίου καὶ ἡ Αἰγυπτιακὴ Κυβέρνησις ἔλαβε καὶ ἡ ἀγγλικὴ διοίκησις τῆς Κύπρου καὶ ἡ Κρητικὴ πολιτεία. Ἐδήλωσε λοιπὸν ὁ Τοῦρκος Ὑπουργὸς ὅτι ἡ ἀπαγόρευσις τῆς διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείας θὰ ἐξακολουθήση ὑφισταμένη. Κατὰ τὰ λοιπὰ ὅμως ἡ σπογγαλιεία ἦτο ἐλευθέρα, συμφώνως πρὸς τὴν ληφθεῖσαν ἤδη ἀπόφασιν. Ταῦτα διεμηνύθησαν εἰς τὸν κ.Μαυροκορδάτον ὅστις καὶ τὰ διεβίβασε πρὸς τὴν Κυβέρνησιν.
Ἀλλ’ ἐνῶ ἐγένοντο ἐνέργειαι ὅπως ἀρθῆ ἡ ἀπαγόρευσις τῆς διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείας, νέα τηλεγραφήματα καὶ ἐπιστολαὶ ἐκ Τριπολίτιδος ἀνήγγειλαν ὅτι αἳ Τουρκικάι ἀρχαὶ δὲν ἐπιτρέπουσιν ἀπολύτως τὴν σπογγαλιείαν.

Αὐτὰ εἶνε τὰ γνωστὰ σημεῖα τῆς ὑποθέσεως.Ἔχομεν ἀφ’ ἑνὸς τᾶς ἐπισήμους διαβεβαιώσεις τῆς Πύλης ὅτι ἤρθη ἡ ἀπαγόρευσις καὶ ἀφ’ ἑτέρου τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ μέτρον καίτοι ἆρθεν δι’ ἰραδὲ ἐξακολουθεῖ πραγματικῶς ὑφιστάμενον. Εἶνε προφανὲς ὅτι ἢ ἡ Πύλη δὲν ἐκοινοποίησε τὴν ἀπόφασιν τῆς εἰς τᾶς ἀρχὰς τῆς Τριπολίτιδος ἢ αὐταὶ καίτοι λαβοῦσαι γνῶσιν αὐτῆς δὲν συγκατατίθετναι νὰ τὴν ἐφαρμώσουν. Τὸ τελευταῖον τοῦτο ἂς μὴ φανῆ παράδοξον, δι’ ὅτι παρόμοιον πράγμα συνέβη καὶ εἰς τὸ ζήτημα τοῦ ζυγιστικοῦ φόρουΚατόπιν ἐπανειλημμένων ἐνεργειῶν τῶν πρεσβευτῶν ὁ ζυγιστικὸς φόρος μετετράπη ἀπὸ ὑποχρεωτικοῦ εἰς προαιρετικὸν δι’ ἰραδέ. Μολοταύτα καὶ μετὰ τὴν ἔκδοσιν τοῦ ἰραδὲ ὁ ζυγιστικὸς φόρος ὑποχρεωτικῶς ἐξηκολούθησεν εἰσπραττόμενος.
Οἱ πρεσβευταὶ διεμαρτυρήθησαν διὰ τοῦτο, ἡ δὲ Πύλη ἐζήτησεν ἐξηγήσεις παρὰ τοῦ ἁρμοδίου Νομάρχου, οὗτος δὲ ἀπαντῶν ἐδήλωσεν, ὅτι πράγματι ἐξακολουθεῖ εἰσπράττων ὑποχρεωτικῶς τὸν ζυγιστικὸν φόρον, διώτι οὗτος ἀποτελεῖ σπουδαῖον δημόσιον ἔσοδον, τὸ ὁποῖον ἐὰν ἐξέλειπε, θὰ ἠλάττων κατὰ πολὺ τὰ οἰκονομικά του Κράτους.

Ἐνέργειαι τῶν Βουλευτῶν
Οἱ Βουλευταὶ Κρανιδίου,Ὕδρας, Σπετσῶν καὶ Αἰγίνης παρουσιάσθησαν χθὲς καὶ πάλιν ἐνώπιόν του πρωθυπουργοῦ κ.Ζαΐμη, τὸν ὁποῖον παρεκάλεσαν νὰ δώση διαταγᾶς πρὸς τὸν κ.Μαυροκορδάτον ὅπως ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἐφαρμόσθη ἡ ἀπόφασις περὶ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας, ἀφ’ ἑτέρου δὲ καταπεισθῆ ἡ Πύλη νὰ ἐπιτρέψη καὶ τὴν διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείαν.
Τὸ ἐπιχείρημα τοῦ Τούρκου ὑπουργοῦ ὅτι εἰς παρόμοια μέτρα προέβη ἡ Κύπρος καὶ ἡ Αἴγυπτος καὶ ἡ Κρήτη οὐδεμίαν ἔχει ἀξίαν.Διότι τὸ μέτρον τῶν χωρῶν τούτων ἀφορᾶ ἐποχήν, καθ’ ἢν δὲν ἐνεργεῖται σπογγαλιεία.Ἄλλως τὲ ἡ Τουρκία ὤφειλε ἐὰν ἐνόμιζε ὅτι εἶχε δικαίωμα νὰ λάβη τὸ μέτρον νὰ τάξη προθεσμίαν τινὰ πρὸς ἐφαρμογὴν αὐτοῦ.

Οὕτως ἔπραξε καὶ ἡ Κυβέρνησις τῆς Τύνιδος, ἤτις ἀπαγορεύσασα τὴν διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείαν, ὤρισεν ὅτι ἡ τοιαύτη ἀπαγόρευσις ἤθελεν ἐφαρμοσθῆ μετὰ πάροδον ἑνὸς ἔτους ἢ μᾶλλον μετὰ τὴν ἐκπνοὴν τῶν ἐν ταὶς ἀδείαις προθεσμιῶν, πολλάι τῶν ὁποίων ἔληγον μετὰ δυὸ ὁλόκληρα ἔτη. Κατὰ τὸ διάστημα τοῦτο οἱ σπογγαλιεῖς εἶχον τὸν ἀπαιτούμενον καιρὸν νὰ κανονίσωσι τὰ καθ’ἑαυτοὺς εἰς τρόπον ὥστε νὰ μὴ ζημιωθώσι. Ἐνῶ τώρα διὰ τοῦ μέτρου τῆς Πύλης οἱ σπογγαλιεῖς καταστρέφονται, διότι τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ἐξωπλίσθησαν καὶ ἐξετέλεσαν τὸ μέχρι Τριπολίτιδος ταξείδιον.
Τὸ ζήτημα λοιπὸν τώρα εἶνε νὰ ἐπιτραπῆ ἡ σπογγαλιεία διὰ σκαφάνδρων, κατὰ τὸ τρέχον ἔτος ἀδιαφόρως τοῦ ἂν θὰ ἐπιτραπῆ αὐτὴ ἢ θὰ ἀπαγορευθῆ εἰς τὸ μέλλον. Ὑπὸ τοιαύτην δὲ ἔννοιαν θὰ παράσχη ὁδηγίας πρὸς τὸν κ.Μαυροκορδάτον ὁ ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν.

Εἰς τὰ Αἰγυπτιακὰ παράλια
Συγχρόνως θὰ καταβληθώσιν ἐνέργειαι παρὰ τὴ Αἰγυπτιακὴ Κυβερνήσει, ὅπως καὶ αὐτὴ ἄρη τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της χώρας αὐτῆς.Τοῦτο ὅπως ἐν τελείᾳ ἀποτυχία τῶν παρὰ τὴ Πύλη ἐνεργειῶν, οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς δυνηθώσι νὰ ἀλιεύσωσιν εἰς τὰ Αἰγυπτιακὰ παράλια.
Ἁλιεία εἰς ἀνοικτὸν πέλαγος
Γίνεται ἐπίσης ἡ σκέψις, ὅπως ἐν ἀποτυχίᾳ τῶν παρὰ τὴ Πύλη ἐνεργειῶν, ἐνεργήθη ἡ σπογγαλιεία εἰς ἀπόστασιν 100 μιλῖων ἀπὸ τῶν παραλίων τῆς Τριπολίτιδος, ὅπου αἳ Τουρκικαὶ ἀρχαὶ δὲν δύνανται νὰ ἐπέμβουν, διότι κατὰ τὰ διεθνῆ νόμιμα ἡ δικαιοδοσία μίας χώρας ἐπὶ τῆς θαλάσσης φθάνει μέχρι βολῆς τηλεβόλου.
Εἰς τὸ μέρος ἐκεῖνο εὑρέθη εἰς πάγγος, λόφος δηλαδὴ πλήρης σπόγγων. Ἀλλὰ διὰ νὰ ἐνεργηθῆ σπογγαλιεία εἰς τὸ ἀνοικτὸν πέλαγος πρέπει νὰ προστατεύονται τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ὑφ’ ἑνὸς μεγάλου πλοίου.Οἱ βουλευταὶ τῶν ἐνδιαφερομένων μερῶν παρεκάλεσαν τὴν Κυβέρνησιν νὰ διαθέση πρὸς τόυτο τὸ ὁπλιταγωγὸν «Κρήτη» ἐὰν ἐννοεῖται παραστὴ ἢ ἀνάγκη νὰ ἐγκαταλείψωσι τὰ παράλια της Τριπολίτιδος οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς, συνεπεία ἀνενδότου ἐπιμονῆς τῆς Πύλης.

Οἱ Βουλευταὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν
Τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος ἀπασχολεῖ σοβαρώτατα τὴν Κυβέρνησιν καὶ τοὺς βουλευτᾶς τῶν ἐνδιαφερομένων μερῶν.
Ὅπως διεκολυνθῆ δὲ ἡ ταχίστη αὐτοῦ ἐπίλυσις πρὸς τὸ συμφέρον τῶν Ἑλλήνων σπογγαλιέων, σκέψις γίνεται ὅπως ἐπιτροπὴ ἐκ τριῶν βουλευτῶν μεταβῆ εἰς Κωνσταντινούπολιν καὶ ἐργασθῆ αὐτοπροσώπως πρὸς ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως, διαφωτίζουσα τὴν ἑλληνικὴν πρεσβείαν εἰς τᾶς λεπτομερείας τοῦ ζητήματος καὶ καθοδηγοῦσα αὐτὴν εἰς τὸν τρόπον τῆς παρὰ τὴ Πύλη ἐνεργείας…»



Ἀντιδράσεις τῶν κατοίκων τῆς νήσου Ὕδρας κατὰ τοῦ μέτρου τῆς ἀπαγορεύσεως-Σύστασις ἐπιτροπῆς διαμαρτυρίας-Κινήσεις Βουλευτῶν Ὕδρας καὶ Σπετσῶν διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ προβλήματος


Οἱ παρενέργειες ποὺ προκλήθηκαν εἰς τὶς κοινωνίες τῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν,Αἰγίνης καθὼς καὶ εἰς τὶς πόλεις τῆς Ἐρμιονίδος καὶ τοῦ Κρανιδίου,ἐξαιτίας τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων»,ἦταν καταστροφικές.Παρὰ τὴν καταγραφόμενην ἐχθρικὴν στάσιν τῶν ἐφημερίδων κατὰ τῶν Ὑδραίων ἐφοπλιστῶν τῶν σπογγαλιευτικῶν στόλων,ἡ πραγματικότητα ἦτο ζοφερὴ καὶ ἀμείλικτη διὰ τὴν Ὕδραν,διότι ἡ οἰκονομία τῆς ἐστηρίζετο ἀποκλειστικῶς εἰς τὴν βιομηχανίαν τῆς σπογγαλιείας καὶ ἐπλήγη ἀνεπανόρθωτα.(Σημείωσις:Ἡ τραγικότητα τῆς καταστάσεως καταμαρτυρεῖται εἰς τὴν δήλωσιν τοῦ Ὑδραίου ἐμπόρου Μάνου εἰς τὸ τέλος τοῦ ἄρθρου τῆς ἐφημερίδος «Σκρίπτ»)

Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης ηὖρε τὸν σπογγαλιευτικὸν στόλον τῆς Ὕδρας καὶ τῶν ὑπολοίπων περιοχῶν,μεσοπέλαγα,εἰς τὰ παράλια της Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.Ἀπὸ τὰ ἑκατὸν εἴκοσι σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια,μόνο δεκατρία εἶχαν προμηθευτεῖ ἐγκαίρως ἄδειαν ἁλιείας ἀπὸ τὴν Ὀθωμανικὴν κυβέρνησιν πρὸ τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως,καὶ τελικῶς τοὺς ἐπετράπη ἡ ἁλίευσις εἰς τὴν ἐπικράτειάν της.Ἐπίσης ἄλλο ἕνα πλοιάριο,ποὺ ἐδέχθη καὶ ἄλλαξε σημαιὰ (ἀνάρτησε τὴν Ὀθωμανικήν) κατόρθωσε νὰ λάβει ἔγγραφη ἄδεια γιὰ τὴν ἄσκησιν ἁλιείας.

Σημείωσις:Διὰ τὴν τακτικήν της Ὀθωμανικῆς Πύλης νὰ ἐπιτρέπει κατ’ἐπιλογὴν τὴν ἁλιείαν εἰς τὰ πλοιάρια ποὺ ἀναρτοῦσαν τὴν Ὀθωμανικὴν σημαία,ἡ ἐφημερίδα «Ἐμπρός» ἀναφέρει τὰ ἑξῆς:


«Πηγή:Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 7ης Μαΐου 1902,Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία.Ἡ κακοπιστία τῆς Πύλης»

«..Ἡ κακοπιστία τῆς Πύλης εἰς τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας καταφαίνεται ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι ἐνῶ εἶχεν ἐπισήμως ἀνακοινώσει ὅτι ὡς ἀστυνομικὸν μόνον μέτρον ἔλαβε τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας καὶ ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει τὸ μέτρον εἶνε γενικόν, ἐγνώσθη ὅτι ἐπιτρέπει τὴν ἁλιείαν εἰς τὰ φέροντα τουρκικὴν σημαίαν πλοιάριαν.
Τοῦτο εἶνε αὐθαιρεσία,δυνάμενη νὰ καταγγελθῆ καὶ ἐνώπιον τῶν Μεγάλων Δυνάμεων..»


Εἰς τὰ ὑπόλοιπα πλοιάρια δὲν ἐπετράπη μήτε κὰν ἢ ἄσκησις τῆς διὰ καμακῖων ἁλίευσις τῶν σπόγγων,ἐνῶ εἰς τὶς ἐπιστολὲς τῶν Ὑδραίων πλοιάρχων καταγράφεται ἡ ἐκβιαστικὴ τακτικὴ τῆς κυβερνήσεως τῆς Τυνησίας,ἡ ὁποία ἐπροτίθετο νὰ  ἐπιτρέψει τὴν ἁλίευσιν τῶν σπόγγων μόνον κατὰ τὴν περίπτωσιν ἐκείνην κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς θὰ ἀποδέχοντο τὴν ἀποθήκευσιν τῶν ἀλιευομένων σπόγγων εἰς τὶς κρατικὲς ἀποθῆκες της.

Διὰ τὴν ἀντιμετώπιση τοῦ ὀξύτατου αὐτοῦ προβλήματος,οἱ κάτοικοι τῶν νήσων Ὕδρας καὶ Σπετσῶν προχώρησαν εἰς τὴν ἐκλογὴ πολυμελοῦς ἐπιτροπῆς,ἡ ὁποία εἰς συνεργασίαν μὲ τὴν ἀντίστοιχη ἐπιτροπὴ τῶν κατοίκων τῆς Αἰγίνης καὶ μὲ τοὺς Βουλευτὲς Ὕδρας Ἰωάννη Κουντουριώτη,ΝικόλαοΤσαμαδο και Παντελῆ Γκίκα και Σπετσῶν Λεωνίδα θὰ ἀπεφάσιζε τὸν συντονισμὸν τῶν πρωτοβουλιῶν διὰ τὴν ἄρση τῆς ἀπαγορεύσεως ποὺ ἐπεβλήθει εἰς τὰ παράλια τῶν Ὀθωμανικῶν ἀκτῶν.

Μέλη τῆς ἐπιτροπῆς ἦταν: (διακρίνονται τὰ ὀνόματα σημαντικῶν Ὑδραίων ἐμπόρων): 

Νικολάου,Βερβενιώτης,Τσίπης,Ι.Μούσης,Βέτιμης,Δ.Πανάγου,Π.Μάνου,Γ.Χαρδούβαλης, Π.Κυριαζόπουλος,Κ. Τεργιακόπουλος, Ἔμ.Καθήκουρης,Ι.Εὐσταθίου,Θ.Σαπουνάκης, Δ.Κλήρου,Στ.Καΐρη(και άλλοι των οποίων τα ονόματα δεν καταγράφονται)



Δυὸ ἦταν οἱ ἄξονες τῶν πολιτικῶν πρωτοβουλιῶν τῆς συγκεκριμένης ἐπιτροπῆς:
ἅ)Ἡ ἀποστολὴ πολεμικοῦ ὁπλιταγωγοῦ πλοίου διὰ τὴν προστασία τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,ὥστε αὐτὰ νὰ ἐπιχειρήσουν τὶς δραστηριότητές τους,ἄνευ παρεμποδίσεως,εἰς τὰ διεθνῆ ὕδατα,ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Τυνησίας,ἐκεῖ ὅπου οἱ ἀρχὲς τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης δὲν εἶχαν καμμίαν ἁρμοδιότητα νὰ παρεμβοῦν διὰ νὰ ἐπιβάλλουν τὴν ἀπαγόρευσή τους.
β) Ἡ ἀποστολὴ ἐπιτροπῆς εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν,ἡ ὁποία θὰ ἐπεδίωκε συνάντηση μὲ τὸν Σουλτάνο διὰ τὴν ὁριστικὴ ἄρση τῆς ἀπαγορεύσεως,ζητώντας ἀκόμη καὶ τὴν συνδρομὴν τοῦ Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως.


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας, Ἀφίξις ἐπιτροπῆς ἐξ Ὕδρας, Ἀναμένεται καὶ ἄλλη»


Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος κρατεῖ εἰς εὔλογον συγκίνησιν τᾶς νήσους Ὕδραν,Σπέτσαν,τὴν Αἴγιναν καὶ τὴν Ἐρμιονίδα, ὁ λαὸς τῶν ὁποίων συνῆλθεν εἰς ἐπανειλημμένα συλλαλητήρια.Πολλοὶ κάτοικοι Ὕδρας ἔλαβον ἐπιστολᾶς τῶν ἐν Τριπόλει Ἑλλήνων σπογγαλιέων, δ ἰῶν καθίσταται γνωστὸν ὅτι ἡ Τουρκικὴ Κυβέρνησις ὄχι μόνον τὴν διὰ σκαφάνδρων ἁλιείαν τῶν σπόγγων δὲν ἐπιτρέπει, ἀλλὰ καὶ τὴν διὰ καμακῖων. Οὕτω πάντα τὰ ἁλιευτικὰ πλοιάρια εἰς 120 καὶ πλέον ἀνερχόμενα ἀπρακτούσι.
Ποιοὶ ἀλιεύουσιν
Ἐκ τῶν 120 σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων μόνον εἰς δεκατρία, κατὰ τᾶς ἐκεῖθεν εἰδήσεις, ἐπιτρέπεται ὑπὸ τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν ἡ ἁλιεία τῶν σπόγγων.
Τὰ πλοῖα ταῦτα καταπλεύσαντα εἰς Τρίπολιν ἐγκαίρως εἶχον λάβει ἔγγραφον ἄδειαν πρὶν ἡ ληφθῆ ὑπὸ τῆς Πύλης ἡ ἀπόφασίς του νὰ ἀπαγορευθῆ εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος ἡ σπογγαλιεία.
Ἐκτὸς τῶν ἀνωτέρω πλοίων καὶ ἐν ἄλλο τὸ ὁποῖον ἐδέχθη νὰ ἀλλάξη σημαίαν, ἐλευθέρως ἁλιεύει σπόγγους ὑπὸ τὴν προστασίαν τῶν ἀρχῶν.
Τὰ λοιπὰ πλοῖα εὑρίσκονται προσωρμισμένα ἐντὸς τοῦ λιμένος τῆς Τριπόλεως ἀναμένοντα ἐναγωνίως τὴν λύσιν τοῦ ζητήματος.Τινὰ ἐκ τούτων ἀλιεύουσιν ἐνίοτε, ἀλλ’ οἱ σπόγγοι παραδίδονται εἰς τᾶς ἀρχάς.Ἐγένετο εἰς τοὺς πλοιάρχους πρότασις νὰ ἀλιεύσωσιν ὑπὸ τὸν ὄρον νὰ παραδίδωσι τοὺς σπόγγους, ἀλλ’ οἱ κυβερνῆται τῶν πλοίων ἠρνήθησαν.

Ἡ ἐξέγερσις εἰς τᾶς νήσους
Τὰ ἀνωτέρω διεβιβάσθησαν δι’ ἐπιστολῶν καὶ τηλεγραφημάτων εἰς Ὕδραν καὶ Σπέτσας, οἱ κάτοικοι τῶν ὁποίων συνελθόντες ἐξέλεξαν πολυμελῆ ἐπιτροπήν, ἤτις νὰ ἐνεργήση διὰ διαφόρων μέσων πρὸς ἐπίλυσιν τοῦ ζητήματος.
Εἰς τὴν ἐπιτροπὴν ἐδόθη εὐρεία ἐντολὴ ὅπως λάβη οἱαδήποτε ἤθελε νομίσει καταλληλότερα μέτρα τῶν κατοίκων ὑποχρεουμένων νὰ ὑποστώσιν οἱανδήποτε σχετικὴν δαπάνην.
Ἄφιξις τῆς ἐπιτροπῆς
Χθὲς τὴν 1ην μ.μ ἀφίκετο εἰς Ἀθήνας ἡ ἐπιτροπή, ἤτις ἀποτελεῖται ἐκ τῶν κ.κ Νικολάου καὶ Μίχ. Βερβενιώτη,Τσίπη,Ι.Μούση,Βέτιμη,Δ.Πανάγου,Π.Μάνου,Γ.Χαρδούβαλη, Π.Κυριαζόπουλου,Κ. Τεργιακόπουλου, Ἔμ.Καθήκουρη,Ι.Εὐσταθίου,Θ.Σαπουνάκη, Δ.Κλήρου, Στ.Καΐρη,καὶ ἐκ δέκα ἄλλων, οἱ ὁποῖοι δὲν ἀνῆλθον εἰς Ἀθήνας, ἀλλὰ παρέμεινον εἰς Πειραιά. Ἐκ Σπετσῶν ἀφίκετο αὐτόθι ὁ δήμαρχος κ.Λεωνίδας, ἀδελφός του ἀντιπροέδρου τῆς Βουλῆς κ.Λεωνίδα.
Αὔριον ἀφίκνειται ἐπιτροπὴ ἓξ Αἰγίνης, ἤτις μετὰ τῆς ἐξ Ὕδρας ἀφιχθείσης χθὲς θὰ ἐργασθῆ ὑπὲρ τῆς λύσεως τοῦ ζητήματος.
Συνεδρίασις τῆς Ἐπιτροπῆς
Κατόπιν συνεννοήσεως συνῆλθον περὶ τὴν 6μμ ἐν τινι τῶν αἰθουσῶν τῆς Βουλῆς οἱ βουλευταὶ κ.κ Λεωνίδας,Κουντουριώτης,Τσαμαδὸς καὶ Γκίκας καὶ τὰ μέλη τῆς ἐπιτροπῆς καὶ συνεσκέφθησαν διὰ μακρῶν περὶ τῶν μέτρων,ἄτινα δέον νὰ ληφθώσι πρὸς ἐπίλυσιν τοῦ φλέγοντος ζητήματος.
Οἱ κ.κ βουλευταὶ ἀνεκοίνωσαν εἰς τὰ μέλη τῆς Ἐπιτροπῆς τᾶς ἐνεργείας τῶν παρὰ τὴ Κυβερνήσει, παρεκάλεσαν δὲ τὴν ἐπιτροπὴν ὅπως ὑποδείξη καὶ αὐτὴ πὼς εἶνε δυνατὸν νὰ λυθῆ τὸ ζήτημα.

Ὁ σκοπὸς τῆς ἀφίξεως τῆς Ἐπιτροπῆς.
Ἐν πρώτοις ἐν μέλος τῆς ἐπιτροπῆς ἀνέπτυξε τὸ μέγεθος τῆς καταστροφῆς, ἡ ὁποία θὰ ἐπέλθη,ἐὰν ἡ Πύλη ἐπιμείνη εἰς τὸ ληφθὲν παρ’ αὐτῆς μέτρον,ὡς καὶ τὸν κίνδυνον, τὸν ὁποῖον διατρέχουσιν οἱ κάτοικοι τῆς Ὕδρας καὶ τῶν Σπετσῶν, νὰ ἀποθάνωσιν ἐκ τῆς πείνης. Ἀνεκοίνωσεν εἴτα, ὅτι σκοπὸς τῆς ἐνταύθα ἀφίξεως τῆς ἐπιτροπῆς εἶνε νὰ μεταβώσι παρὰ τῷ κ.πρωθυπουργῶ καὶ παρακαλέσωσιν αὐτόν, ὅπως ἀποστείλη εἰς Τρίπολιν ἐν τῶν πολεμικῶν μας πλοίων.
Εἰς τὸν κ.Ζαΐμην θ’ ἀνακοινωθῆ ὅτι ἡ παρουσία τοῦ εἰρημένουν πλοίου εἶνε ἀναγκαιοτάτη καθ’ὅσον ἐὰν τὸ ζήτημα παραμείνη ἐκκρεμὲς σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια θὰ ἐπιχειρήσωσι νὰ ἀλιεύσωσιν εἰς ἀπόστασιν 100 μιλλίων ἀπὸ τῶν παραλίων τῆς Τριπολίτιδος, ὅπου κατὰ τὰ ἰσχύοντα δὲν δύνανται νὰ ἀπαγορεύσωσι τὴν ἁλιείαν αἳ τουρκικαὶ ἀρχαί.Μεγάλην λοιπὸν ὑπηρεσίαν θὰ προσφέρη τὸ πολεμικόν μας πλοῖον εἰς τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοῖα, τὰ ὁποῖα θὰ προστατεύη εἰς πάσαν κατ’ αὐτῶν παράνομον ἐνέργειαν τῶν τουρκικῶν ἀρχῶν.Ἡ ἐπιτροπὴ θὰ παρακαλέση συγχρόνως τὸν κ.Πρωθυπουργόν, ὅπως ἐντείνη τᾶς προσπαθείας του καὶ ἀρθῆ ἡ ἀπαγόρευσις τῆς σπογγαλιείας
Βουλευταὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν
Εἴτα ἀντηλλάγησαν σκέψεις περὶ μεταβάσεως εἰς Κωνσταντινούπολιν βουλευτῶν ὅπως διευκολύνωσι τὴν τάχιστην ἐπίλυσιν τοῦ ζητήματος.Ὁ κ.Λεωνίδας ὑπεστήριξε τὴν γνώμην ὅτι μεγάλως θὰ ὠφελήση τὸ ζήτημα ἡ εἰς Κωνσταντινούπολιν μετάβασις τῶν βουλευτῶν, οἱ ὁποῖοι θὰ προβώσιν εἰς ἐνεργείας, τᾶς ὁποίας ἡ ἡμετέρα πρεσβεία δὲν δύναται νὰ κάμη ἴσως.Τὴν γνώμην τοῦ κ.Λεωνίδα συνεμερίσθησαν πάντα τὰ μέλη τῆς ἐπιτροπῆς,διὰ κοινῆς δὲ ἀποφάσεως παρεκλήθησαν οἱ βουλευταὶ κ.κ Λεωνίδας,Ι.Κουντουριώτης καὶ Ἔμμ.Ρεπούλης νὰ μεταβώσιν εἰς Κωνσταντινούπολιν.
Συνεννόησις μετὰ τοῦ Πρωθυπουργοῦ
Οἱ ἀνωτέρω βουλευταὶ θ’ ἀναχωρήσωσιν ὠρισμένως τὴν προσεχῆ Πέμπτην, ἀφοῦ προηγουμέωνς συνεννοηθώσι μετὰ τοῦ κ.Πρωθυπουργοῦ καὶ λάβωσι παρ’ αὐτοῦ τᾶς ἀναγκαίας ὁδηγίας.Οἱ κ.κ Βουλευταὶ κατὰ τὴν ἐν Κωνσταντινουπόλει διαμονὴν τῶν θὰ ζητήσωσι νὰ παρουσιασθώσιν ἐνώπιόν του Σουλτάνου,ἐν ἀνάγκῃ δὲ θὰ παρακαλέσωσι καὶ τὸν Πατριάρχην,ὅπως μεσολαβήση ἡ Α.Παναγιότης πρὸς ἐπίλυσιν τοῦ ζητήματος.

Ἡ Ἐπιτροπὴ ἐνώπιον τοῦ Πρωθυπουργοῦ.
Αὔριον τὴν πρωΐαν ἀφίκνειται καὶ ἡ ἐπιτροπὴ τῶν Αἰγινητῶν περὶ τὴν 10ην δὲ ὤραν π.μ θὰ συνέλθωσιν εἰς συνεδρίασιν ἀμφότεραι αἳ ἐπιτροπαί, ἡ τῆς Ὕδρας καὶ ἡ τῆς Αἴγινης, καὶ οἱ ἐνδιαφερόμενοι βουλευταί. Ἐκεῖθεν πάντες θὰ μεταβώσι πρὸς συνάντησιν τοῦ κ.Πρωθυπουργοῦ.
Ἐκ τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας τελεία καταστροφὴ ἐπέρχεται εἰς τᾶς ἀνωτέρω νήσους. Εἰς τὴν ἁλιείαν τῶν σπόγγων ἐργάζονται περίπου 4.000 ἀνθρώπων, ἐκ τῶν ὠφελειῶν δὲ τῆς ἐργασίας ταύτης ἀποζώσιν 25.000 περίπου.
Τί λέγει ὁ κ. Μανὸς
Ὁ κ. Μανὸς μεγαλέμπορος ἐν Ὕδρᾳ καὶ ἰδιοκτήτης σπογγαλιευτικῶν πλοίων ἀφίκετο χθὲς μετὰ τῆς ἐπιτροπῆς.
Ὁ κ. Μανὸς εἶχε τὴν καλωσύνην νὰ μᾶς εἰπῆ τὰ ἑξῆς σχετικῶς μὲ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας
«Ἠμεῖς, καταστρεφόμεθα τελείως διότι ὡς γνωρίζετε διὰ τῶν γενομένων προμηθειῶν, τὰ σπογγαλιευτικά μας πλοῖα δὲν δύνανται νὰ ἐργασθώσιν ἀλλαχοῦ, εἰμὴ μόνον καὶ ἀποκλειστικῶς εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος. Ἤδη, ἀφοῦ ἡ Πύλη ἀπηγόρευσε τὴν σπογγαλιείαν εἰς τὰ μέρη ταῦτα αἳ προμήθειαι δὲν δύνανται νὰ χρησιμοποιηθώσιν δι’ ἄλλον σκοπόν.Ὡς βλέπετε διττῶς ζημιούμεθα καὶ διότι αἳ προμήθειαί μας καταστρέφονται καὶ διότι τὰ πλοῖα μας δὲν δύνανται νὰ ἐργασθώσιν.Πρέπει συγχρόνως νὰ μάθετε ὅτι χιλίαδες κατοίκων ἀναμένουσι νὰ συντηρηθώσι ἐκ τῆς ἁλιείας τῶν σπόγγων,οἵτινες πωλούμενοι εἰς τὸ ἐξωτερικὸν ἀποφέρουσι μεγάλα κέρδη..»

Ὁ κ Λεωνίδας παρὰ τῷ πρωθυπουργῷ
Ὁ βουλευτὴς κ.Λεωνίδας παρουσιάσθη χθὲς τὴν μεσημβρίαν ἐνώπιον τοῦ πρωθυπουργοῦ κ.Ζαΐμη καὶ ἐζήτησε πληροφορίας περὶ τῆς θέσεως εἰς ἢν εὑρίσκεται τὸ ζήτημα.
Ὁ κ. Ζαΐμης ἠρκέσθη νὰ ἀπαντήση ὅτι αἳ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ληφθεῖσαι σχετικαὶ εἰδήσεις εἶνε λίαν εὐχάριστοι καὶ ὅτι μετὰ πάροδον ἡμερῶν τινῶν θὰ εἶνε εἰς θέσιν ν’ ἀνακοινώση εὐχάριστα ἀποτελέσματα.»



Σύμφωνα μὲ δημοσίευμα τῆς ἐφημερίδος «Ἐμπρός»,τῆς 7ης Μαΐου 1902,ὁ Βουλευτής της  Ἐρμιονίδος Ἐμμανουὴλ Ρεπούλης,ἦτο αὐτὸς ὁ ὁποῖος εἰσηγήθηκε εἰς τὰ μελὴ τῶν ἐπιτροπῶν  τῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν καὶ Αἰγίνης καὶ εἰς τοὺς Βουλευτὲς Ὕδρας καὶ Σπετσῶν,τὴν πρόταση διὰ τὴν ἀποστολὴ πολεμικοῦ πλοίου τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ διὰ τὴν προστασίαν τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.

Ὑπὸ τὴν σύμφωνη γνώμη ὅλων τῶν συμμετεχόντων τῆς συσκέψεως,ἡ συσταθείσα ἐπιτροπὴ  τῶν κατοίκων Ὕδρας,Σπετσῶν,Αἰγίνης καὶ Ἐρμιονίδος,υπό την παρουσία των Βουλευτῶν Ὕδρας Ἰωάννου Κουντουριώτου, Παντελή Γκίκα, Νικολάου Τσαμαδοὺ, Αἰγίνης Μωραϊτίνη, Ἐρμιονίδος Ἐμμανουὴλ Ρεπούλη και Σπετσών Νικόλαου Λεωνίδα ἐπεσκέφθη καὶ ἐξέθεσε εἰς τὸν Πρωθυπουργὸ τῆς Ἑλλάδος Ἀλέξανδρον Ζαΐμη,τὴν σπουδαιότητα καὶ τὴν ἀναγκαιότητα τῆς ἄμεσης ἀποστολῆς τοῦ ὁπλιταγωγοῦ πλοίου,καθὼς ἐλλόχευε ὁ κίνδυνος τῆς ἄμεσης ἐκδιώξεως τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων ἀπὸ τὰ παραλία τῆς ἐπικρατείας τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.

Ὁμοίως,εἰς τὴν ἐφημερίδα «Ἐμπρός» ἀναφέρεται  πὼς ἡ τριμελὴς ἐπιτροπὴ τῶν Βουλευτῶν ποὺ θὰ ἀναχωροῦσε διὰ τὴν Κωνσταντινούπολιν διὰ νὰ συνομιλήσει μὲ τὸν Σουλτάνο τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας,θὰ ἀπαρτίζετο ἀπὸ τὸν Βουλευτὴ Ἐρμιονίδος Ἐμμανουὴλ  Ρεπούλη,τὸν Βουλευτὴ Ὕδρας Ἰωάννη Κουντουριώτη καὶ τὸν Βουλευτὴ Σπετσῶν Λεωνίδα.

Ἰδού,πὼς καταγράφει ἡ ἐφημεριδὰ «Ἐμπρός» τὴν δράση τῶν ἐπιτροπῶν διαμαρτυρίας τῆς Ὕδρας,τῶν Σπετσῶν καὶ τῆς Αἰγίνης καθὼς καὶ τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας (Κουντουριώτου, Γκίκα,Τσαμαδοῦ),Σπετσῶν (Λεωνίδα),Αἴγινης (Μωραϊτίνη) καὶ Ἐρμιονίδος (Ρεπούλη) διὰ τὴν ἀποστολὴ πολεμικοῦ πλοίου διὰ τὴν προστασία τῶν πλοιαρίων τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στόλου εἰς τὰ διεθνῆ ὕδατα,ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Τυνησίας:


«Πηγή: Ἐμπρὸς, Φύλλον Ἐφημερίδος 7ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας, Ἡ ἐνέργεια τῆς ἐπιτροπῆς παρὰ τῷ κ.Ζαΐμη. Ν’ ἀποσταλῆ πολεμικὸν»


«..Αἳ ἐπιτροπαὶ τῶν ἐξ Ὕδρας, Αἰγίνης καὶ Σπετσῶν σπογγεμπόρων, αἳ πρὸ τινῶν ἡμερῶν ἀφιχθεῖσαι ἐνταύθα, ὅπως ἐνεργήσωσι διὰ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας, συνεκεντρώθησαν χθὲς τὴν 10ην πρὸ μεσημβρίας εἰς τὴν Βουλήν.Μετὰ μικρᾶν συζήτησιν, ἀπεφασίσθη, προτάσει τοῦ κ.Ρεπούλη, νὰ ζητηθῆ παρὰ τῆς Κυβερνήσεως ἡ ἀποστολὴ πολεμικοῦ πλοίου, τὸ ὁποῖον θὰ προστατεύη τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ἁλιεύοντα εἰς ἀνοικτὴν θάλασσαν ἔξω τῆς τουρκικῆς ζώνης, τῆς ἐκτεινόμενης εἰς μῆκος βολῆς τηλεβόλου ἀπὸ τῆς ἀκτῆς. Τὸ μέτρον τοῦτο εἶνε τοσούτω μᾶλλον ἀναγκαῖον ἐφέτος, καθόσον ἡ ἁλιεία θὰ γείνη εἰς ἀνοικτὴν θάλασσαν, ἐνῶ κατὰ τὰ δυὸ τελευταῖα ἔτη, ὄτε εἶχεν ἀποσταλῆ ἡ «Κρήτη», ἡ ἁλιεία ἐγίνετο ἐγγὺς τῶν παραλίων, προσωρμίζοντο δὲ τὰ πλοῖα εἰς τὴν παραλίαν.
Οἱ σπογγέμποροι κατόπιν μετὰ τῶν βουλευτῶν κ.κ. Κουντουριώτου,Γκίκα,Τσαμαδοὺ Ὕδρας,Μωραϊτίνη Αἰγίνης,Ρεπούλη Ἐρμιονίδος καὶ Λεωνίδα Σπετσῶν μετέβησαν εἰς τὸ ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν διὰ νὰ παρουσιασθοῦν εἰς τὸν πρωθυπουργόν. Ἐκεῖ, κατόπιν κοινῆς ἀποφάσεως, ἐπειδὴ ἡ ἐπιτροπὴ ἦτο πολυμελής, ἐξελέγη ὑποεπιτροπὴ ἐκ τῶν 6 βουλευτῶν καὶ τῶν κ.κ Ν.Βερβενιώτου,Λεωνίδα Δημάρχου Σπετσῶν,Ι.Λεούση, Γ.Χαρδούβαλη,Σ.Τσίπη, Δ.Πανάγου καὶ Π.Βέτιμη, ἡ ὁποία ἐγένετο δεκτὴ εἰς ἀκρόασιν παρὰ τῷ κ.Ζαΐμη.
Πρῶτος ἔλαβε τὸν λόγον ὁ Δήμαρχος Σπετσῶν κ.Λεωνίδα ὁ ὁποῖος ἐξήγησε εἰς τὸν κ.Ζαΐμην ὅτι ἡ ἐπιτροπὴ ἀντιπροσωπεύει τᾶς τρεῖς νήσους Ὕδραν,Σπέτσας καὶ Αἴγιναν αἳ ὁποῖαι ἀμέσως ἐνδιαφέρονται διὰ τὴν σπογγαλιείαν.
Κατόπιν οἱ βουλευταὶ καὶ οἱ ἄλλοι σπογγέμποροι ἀνέπτυξαν εἰς τὸν κ. Ζαΐμην τὸ ζήτημα καὶ εἶπον ὅτι ἐὰν ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις δὲν ἀποστείλη πρὸς προστασίαν τῶν σπογγαλιέων ὑφ’ τὸ πνεῦμα γράφομενω ἀνωτέρω πολεμικὸν πλοῖον, οἱ δυστυχεῖς αὐτοὶ ἄνθρωποι καταστρέφονται μετὰ τὴν διαταγὴν τῆς Πύλης,ὅπως ἐκδιωχθοῦν μέχρι τῆς Πέμπτης ὅλα τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια καὶ ἀπαγορευθῆ αὐτοὶς ἡ σπογγαλιεία ἐντὸς βολῆς τηλεβόλου.
Προσέθηκαν δὲ ὅτι χάριν τῆς ἐξοικονομήσεως μικροῦ ποσοῦ χρημάτων διὰ τῆς ματαιώσεως ἀποστολῆς πλοίου δὲν πρέπει νὰ ἀφεθοῦν εἰς τὴν καταστροφὴν τόσαι χιλιάδες Ἑλλήνων.
Τί εἶπεν ὁ κ. Ζαΐμης.
Ὁ κ.Ζαΐμης ἀνεκοίνωσεν εἰς τὴν ἐπιτροπὴν ὅτι αἳ πληροφορίαι τῆς Κυβερνήσεως ἐπὶ τοῦ ζητήματος εἶνε εὐχάριστοι.Ἐν τοσούτῳ,ἐπειδὴ ἡ διαταγὴ ἐδόθη πλέον ὑπὸ τῆς Πύλης καὶ τὰ πλοιάρια, ἠναγκασμένα ν’ ἁλιεύσουν εἰς ἀνοικτὴν θάλασσαν διατρέχουν πολλοὺς κινδύνους, ἡ Κυβέρνησις ἐσκέφθη,ὅτι πρέπει ν’ἀποστείλη πλοῖον πολεμικὸν εἰς τὰ τουρκικὰ παράλια.Πρὸς τὸν σκοπὸν αὐτὸν ὁ κ.Πρωθυπουργὸς παρεκάλεσε τὴν ἐπιτροπὴν νὰ ἐπανέλθη σήμερον τὴν 11ην πμ εἰς τὸ ὑπουργεῖον διὰ νὰ τὴ ἀνακοινώση τὴν ὁριστικὴν ἀπόφασιν τῆς Κυβερνήσεως διὰ τὸ ζήτημα τῆς ἀποστολῆς τοῦ πλοίου.
Οἱ βουλευταὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν
Μετὰ τὴν ἀνακοίνωσιν αὐτὴν ἡ ὑποεπιτροπὴ ἀνεχώρησεν,ἀπεφασίσασα νὰ ἐπανέλθη τὴν ὁρισθεῖσαν ὤραν,διὰ νὰ λάβη τὴν ἀπάντησιν τοῦ κ.Πρωθυπουργοῦ.Ἐν τοσούτῳ τὸ ζήτημα τῆς μεταβάσεως τῶν τριῶν βουλευτῶν κ.κ Ρεπούλη, Κουντουριώτου καὶ Λεωνίδα εἰς Κωνσταντινούπολιν δὲν ἐγκαταλείφθη, ἐκ τῶν σημερινῶν δὲ πληροφοριῶν ἐξαρτᾶται ἡ πραγματοποίησις αὐτῆς.Πιστεύεται ὅτι μέχρι τῆς Πέμπτης οἱ τρεῖς βουλευταὶς θ’ἀναχωρήσουν εἰς Κωνσταντινούπολιν..»


Εἰς τὴν κοινὴν γνώμην τῶν ναυτικῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν καὶ Αἰγίνης,εἶχε ἐπικρατήσει ἡ ἄποψις πὼς ἡ μάχη ὑπὲρ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων ποὺ ἐπέβαλε ἡ Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία,εἶχε χαθεῖ λόγω τῆς κωλυσιεργείας ποὺ ἐπέδειξε ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις εἰς τὸ διπλωματικὸ στίβο,διότι παρ’ὅτι ἐγνώριζε ἀπὸ τὶς ἀρχὲς τοῦ ἔτους,πὼς ἡ Ὀθωμανικὴ Πύλη ἐπρογραμμάτιζε νὰ ἐπιβάλει τὴν συγκεκριμένη ἀπαγορευτικὴ διαταγή,δὲν ἀνέλαβε οὐδεμία διπλωματικὴ ἐνέργεια διὰ νὰ τὴν παρεμποδίσει.Ὁ ἀναβρασμὸς γενικεύθηκε καὶ ὁδήγησε εἰς τὴν διενέργειαν δημοψηφίσματος ὑπὲρ τῆς ἄρσεως τοῦ μέτρου τῆς ἀπαγορεύσεως.


«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Ἡ ἀπαγόρευσις τῆς σπογγαλιείας-Τὸ ζήτημα ἐχάθη-Ἡ ἀδεξιότης τῆς κυβερνήσεως»


«…Τὸ ζήτημα τῆς ἀνακλήσεως τῆς ἀπαγορευτικῆς διαταγῆς περὶ τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ τουρκικὰ παράλια φαίνεται ὅτι ἐχάθη διὰ τὴν Ἑλλάδα,χάρις εἰς τὴν ἀδεξιότητα μεθ’ἢς τὸ διεχειρίση ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνησις.
Ἐὰν ἀπὸ τῶν πρώτων ἡμερῶν ἔσπευδε νὰ δώση ὠρισμένας εἰς τὸν κ.Μαυροκορδάτον ὁδηγίας τὸ ζήτημα θὰ εἶχεν ἴσως λυθῆ ὑπὲρ ἠμῶν.
Δυὸ Βουλευταὶ εἰς Κωνσταντινούπολιν
Ὅπως λοιπὸν παραστήσωσιν εἰς τὸν κ. Μαυροκορδάτον πὼς ἀκριβῶς ἔχει τὸ ζήτημα καὶ ἐπιτύχωσι τὴν ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως ἀναχωρούσι κατ’ αὐτᾶς εἰς Κωνσταντινούπολιν οἱ βουλευταὶ κ.κ Ρεπούλης Ἐρμιονίδος καὶ Λεωνίδας Σπετσῶν.
Συλλαλητήρια σπογγαλιέων
Προσέτι ὅπως ἐξαναγκασθῆ ἡ Κυβέρνησις νὰ ἐνεργήση συντόνως διὰ τὸ ζήτημα θὰ διοργανωθοῦν εἰς Ὕδραν ,Σπέτσας καὶ Αἴγιναν συλλαλητήρια τῶν σπογγαλιέων,οἱ ὁποῖοι θὰ διαμαρτυρηθοῦν διὰ τὴν ἀδράνειαν.
Ἡ σιωπὴ τῆς κυβερνήσεως
Οἱ σπογγαλιεῖς εἶνε ἐξηρεθισμένοι κατὰ τῆς Κυβερνήσεως, διότι ἐνῶ ἐγνώριζεν, ὅτι ἡ Τουρκικὴ Κυβέρνησις ἀπὸ τῆς 13ης Ἰανουαρίου,εἶχεν ἀμετάτρεπτον ἀπόφασιν ὅπως μὴ ἄρη τὴν ἀπαγόρευσιν,δὲν ἀνεκοίνου τοῦτο εἰς τοὺς σπογγαλιεῖς, ἀλλὰ τοὺς ἄφινε νὰ καταρτίζουν πληρώματα τῶν πλοιαρίων τῶν,προξενοῦσα αὐτοὶς ζημίας ἀνυπολογίστους, καθόσον οἱ μισθωσθέντες σπογγαλιεῖς ἔλαβον παρὰ τῶν ἐξοπλιστῶν καὶ ἐδαπάνησαν τὴν διὰ τὸ ταξείδιον προκαταβολὴ τῶν.
Ἄφιξις ἐπιτροπῆς εἰς Ἀθήνας
Σήμερον ἀναμένεται ἐνταύθα ἡ Ἐπιτροπὴ τῶν σπογγαλιέων ἡ ὁποία ἐξελέγη κατὰ τὸ χθεσινὸν συλλαλητήριον ἐν Ὕδρᾳ.Μετὰ τῆς ἐπιτροπῆς ἔρχονται καὶ πολλοὶ τῶν ἐξοπλιστῶν  σπογγαλιευτικῶν πλοίων καὶ τίνες σπογγέμποροι
Τί γίνεται εἰς τὴν Ἀφρικὴν
Ἐξ’ ἐπιστολῆς, ληφθείσης χθὲς ἐνταύθα, ἐγνώσθη, ὅτι αἳ Ἀρχαὶ Τριπολίτιδος ἐκδιώκουν τοὺς προσεγγίζοντας εἰς τὰ παράλια,ὅπως ἁλιεύσουν,σπογγαλιεῖς…»
Συλλαλητήριον διαμαρτυρίας εἰς τὴν Ὕδραν


Τὴν 3ην Μαΐου 1902,πραγματοποιήθηκε εἰς τὴν Ὕδραν πάνδημον συλλαλητήριον κατὰ τὴν διάρκειαν τοῦ ὁποίου συνετάχθη ψήφισμα διαμαρτυρίας πρὸς τὸν Βασιλέα και ἀπεφασίσθη ἡ ἐκλογὴ της τριακονταμελοὺς ἐπιτροπῆς (ὡς εἰπώθηκε ἄνωθεν).Σύμφωνα μὲ ἐκτιμήσεις τῶν Ὑδραίων ἐφοπλιστῶν ἡ οἰκονομικὴ ζημία ποὺ ὑφίσταντο ἀνήρχετο εἰς τὸ ὑπέρογκο ποσὸ τῶν τεσσάρων ἑκατομμυρίων δραχμῶν:


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Συλλαλητήριον ἓν Ὕδρα»
«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Συλλαλητήριον ἐν Ὕδρᾳ-4 ἑκατομμύρια ζημιαί-Ἰδιαίτερο τηλεγράφημα τοῦ Ἐμπρός»

«Ἰδιαίτερον τηλεγράφημα «Σκρίπτ» Ὕδρα,3 Μαΐου.
«Ἰδιαίτερον τηλεγράφημα «Ἐμπρός»Ὕδρα,4 Μαΐου.
«..Σήμερον συνελθῶν ὁ λαὸς τῆς Ὕδρας ἐν πάνδημῳ συλλαλητήριω,ἐψήφισε ψήφισμα πρὸς τὸν Βασιλέα, διὰ τοῦ ὁποῖο παριστᾶ τὴν ἐπικείμενην καταστροφὴν τῆς νήσου ἐκ τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς ἁλιείας διὰ σκαφάνδρων ἀνὰ τὰ τουρκικὰ παράλια καὶ ἐπικαλεῖται τὴν Ὑψηλὴν Αὐτοῦ μέριμναν καὶ πατρικὴν φροντίδα.
Γνωρίζει Αὐτῶ, πάντας τοὺς κινδύνους ἐκ τῆς παρατεινόμενης ἐκκρεμότητος τοῦ ζητήματος, τὴν ἀπώλειαν 4 ἑκατομμυρίων δραχμῶν μόνον διὰ τὴν Ὕδραν,τὴν ἕνεκα τῆς ἐπὶ μήνας ἀργίας καὶ διὰ ταύτην ἀπελπισίας παρατεινόμενην ἀνυποταξίαν τῶν πληρωμάτων, τὴν ἐξ ἀνάγκης ἐπιστροφὴν τῶν πλοίων εἰς τὴν Ὕδραν,τὴν καταστροφὴν τοῦ μέλλοντος τῆς νήσου καὶ τὴν λόγω πενίας καὶ ἀνέχειας πιθανὴν διατάραξιν τῆς τάξεως.
Ἐκλέγει τριακονταμελὴ ἐπιτροπήν, ἤτις θέλει ἀναχωρήσει αὔριον εἷς Ἀθήνας καὶ παρουσιασθῆ αὐτοπροσῶπος εἰς Αὐτὸν καὶ παραστήση τὸ μέγεθος τῆς καταστροφῆς.Τέλος  ὁ λαὸς ἐν ἀπεριγράπτῳ συγκινήσει διατρανώσας τὴν ἀφοσίωσιν τοῦ πρὸς τὸν θρόνον διελύθη ἡσύχως.
Ἐξ ὀνόματος τῆς Ἐπιτροπῆς
Ν.Βερβενιώτης,Κυριαζόπουλος,Λεούσης,Τσίπης…»



Ψήφισμα διαμαρτυρίας τοῦ λαοῦ τῆς Ὕδρας πρὸς τὸν Βασιλέα


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Συλλαλητήριον ἓν Ὕδρα»

«…Ψήφισμα πρὸς τὸν Βασιλέα
 Ἰδιαίτερον τηλεγράφημα «Σκρίπτ»
Ὕδρα, 4 Μαΐου.Σήμερον κατόπιν γενικῆς κωδωνοκρουσίας ἐγένετο πάνδημον συλλαλητήριον διὰ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας καὶ ἀνεγνώστη ψήφισμα πρὸς τὴν Α.Μ τὸν Βασιλέα, ἀποσταλὲν τηλεγραφικῶς.Μεγίστη συγκίνησις κατέχει τὴν κοινωνίαν μας. Ὁ Ὑδραϊκὸς λαὸς διὰ ψηφίσματος ἱκετεύει τὸν Ἄνακτα,ὅπως τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας τύχη τῆς μεγάλης Αὐτοῦ μερίμνης.Αἳ ἐξ’ Ἀφρικῆς εἰδήσεις εἶνε ἀπελπιστικαί..»



Ἄφιξις ἐπιτροπῆς Βουλευτῶν εἰς Κωνσταντινούπολιν-Ἐνέργειες τῆς ἐπιτροπῆς Δημοσίου Χρέους τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας περὶ τῆς ἄρσης τῆς ἀπαγορεύσεως


Σύμφωνα μὲ πληροφορίες τοῦ Πρωθυπουργοῦ τῆς Ἑλλάδος Ἀλέξανδρου Ζαΐμη,τὸ Νομικὸν Συμβούλιον τῆς Ὀθωμανικῆς Κυβερνήσεως δὲν γνωμοδότησε ὑπὲρ ἢ κατὰ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας,ἐπιδιώκοντας νὰ παρατεινεῖ τὴν τελικὴ λήψη τῆς ἀποφάσεώς της.Τὴν ἴδιαν περιόδον,καὶ ἐνῶ οἱ ἀρχὲς τῆς Τριπόλεως καὶ τῆς Βεγγάζης ἐξεδίωχναν τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια,ἀφίκετο εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν δυὸ ἐκ τῶν τριῶν Βουλευτῶν τῆς συσταθείσας τριμελὴς ἐπιτροπῆς διὰ νὰ συσκεφθοῦν μὲ ἀξιωματούχους τῆς Ὀθωμανικῆς Πύλης διὰ τὴν ἐπίλυσιν τοῦ προβλήματος.
Κατὰ τὴν διπλωματικὴ ἀποστολὴ τῶν Ἑλλήνων Βουλευτῶν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν,τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια τῶν Ἑλλήνων,παρὰ τὴν ἀπέλασή τους ἀπὸ τὶς λιμενικὲς ἀρχὲς τῆς Τριπολίτιδος,ἐξακολουθοῦσαν νὰ διαπλέουν ἀρόδου,ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Τρίπολεως καὶ τῆς Βεγγάζης,προσδοκώντας τὴν προσωρινὴ ἐπίλυση τοῦ προβλήματος μέσω τῆς ἐκδόσεως προσωρινῆς ἄδειας σπογγαλιείας.


 «Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 11ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας-Δυσάρεσται πληροφορίαι-Τὸ Ὑπουργικὸν συμβούλιον»


«….Ἡ ἐπιτροπὴ τῶν σπογγαλιέων καὶ σπογγεμπόρων μετέβη καὶ χθὲς τὴν 11ην πμ εἰς τὸ ὑπουργεῖον τῶν Ἐσωτερικῶν παρὰ τῷ κ.Ζαΐμη ὅπως τοὶς ἀνακοινώση τᾶς ἐπισήμους ἐπὶ τοῦ ζητήματος πληροφορίας.
Ὁ κ.Ζαΐμης ὅμως ἀπουσίαζεν ἡ δὲ ὑπηρεσία ἀνεκοίνωσεν εἰς τὴν ἐπιτροπήν,ὅτι ἐλήφθη ἐκ Κωνσταντινουπόλεως τηλεγράφημα ἐπίσημον ἄγγελον ὅτι εἰς τὸ Ὑπουργικὸν Συμβούλιον τῆς Τουρκίας συνεζητήτησαν τὰ αἰτήματα τῆς Ἑλλάδος διὰ τὴν ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας,ἀλλὰ δὲν ἐλήφθη ἀπόφασις οὐδεμία εἰσέτι.
Ἐκ τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν καταφαίνεται ὅτι ἡ Πύλη ἐννοεῖ διὰ τῶν ἀναβολῶν νὰ παρελκύση τὸ ζήτημα ἀφ’ἑτέρου αἳ ἀρχαὶ Τριπόλεως καὶ Βεγγάζης διετάχθησαν ν’ἀπελαύνουν τὰ ἑλληνικὰ σπογγαλιευτικὰ πλοῖα.
Προθεσμία μέχρι σήμερον
Ὡς πρὸς τὸ ζήτημα τῆς ἀπελάσεως αὐτῶν ἐλήφθησαν χθὲς τηλεγραφήματα ἐκ Βεγγάζης ἀγγέλοντα, ὅτι τινὰ τῶν πλοιαρίων συμμορφωθέντα ἀπέπλευσαν ἐκ τῶν λιμένων τῆς Πέμπτης,ἀναχθέντα εἰς τὸ πέλαγος, ἀλλὰ δὲν ἔλαβον προσωρινὴν ἄδειαν παραμονῆς μέχρι τῆς σήμερον ἑσπέρας ὄτε ἐλπίζεται ὅτι θὰ ἔχη λυθῆ τὸ ζήτημα κατὰ τὸν ἕναν ἢ τὸν ἄλλον τρόπον.
Οἱ βουλευταὶ κ.κ Κουντουριώτης καὶ Λεωνίδας φθάνουν σήμερον εἰς Κωνσταντινούπολιν.
Διακοίνωσις τῶν Δυνάμεων
Κατὰ τηλεγράφημα ἐκ Λονδίνου οἱ «Καιροί» πληροφοροῦνται ἐκ Κωνσταντινουπόλεως,ὅτι οἱ πρεσβευταὶ τῶν Μ.Δυνάμεων ἐπέδωκαν εἰς τὴν Πύλην ταυτόσημον διακοίνωσιν διαμαρτυρόμενοι κατὰ τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας εἰς ξένους ὑπηκόους..»


Ἐνῶ ὅμως ἀναμένετο ἡ ἄρση τῆς ἀπαγορεύσεως ἐκ μέρους τῆς Ὀθωμανικῆς Κυβερνήσεως,οἱ τουρκικὲς ἐφημερίδες χαιρέτησαν μέσω δημοσιευμάτων τὴν ἔκδοση αὐτοκρατορικοῦ «ἰραδέ» διὰ τοῦ ὁποίου ἀπαγορεύθη ὁριστικῶς ἡ «διὰ σκαφάνδρων» σπογγαλιεία.


«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 12ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Ἡ διὰ σκαφάνδρων ἁλιεία»

«..Ἐξεδόθη αὐτοκρατορικὸς ἰραδὲς διὰ τοῦ ὁποίου ὁριστικῶς πλέον ἀπαγορεύεται ἡ διὰ σκαφάνδρων ἁλιεία σπόγγων εἰς τᾶς Τουρκικᾶς θάλασσας.Αἳ τουρκικαὶ ἐφημερίδες δημοσιεύουσαν τὸν ἰραδέν, χαιρετίζουσαι μετὰ χαρᾶς τὴν ἔκδοσιν αὐτοῦ διότι καὶ ἡ καταστροφὴ τῶν σπόγγων, ἡ ὁποία διὰ τῶν σκαφάνδρων γίνεται, καὶ ἡ ἀπώλεια τόσων ἀνθρωπίνων ὑπάρξεων θὰ ἑλλατωθῆ…»


Ἐν ἀντιθέσει μὲ τὰ δημοσιεύματα τῶν τουρκικῶν ἐφημερίδων,τὸ Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν της Ἑλλάδος ἔλαβε τὴ 12ην Μαΐου 1902 τηλεγράφημα τῆς Πρεσβείας τῆς Κωνσταντινουπόλεως διὰ τοῦ ὁποίου ἐγένετο γνωστὸν πὼς ἡ Ὀθωμανικὴ Κυβέρνησις ἔτεινε εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ ἄρει προσωρινῶς τὴν ἐπιβληθεῖσα ἀπαγόρευσίν της «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας,συνεπεία τῆς διπλωματικῆς δράσεως ποὺ ἀνέπτυξαν ὁ Βουλευτὴς Ὕδρας Ἰωάννης Κουντουριώτης καὶ ὁ Βουλευτὴς Σπετσῶν Νικόλαος Λεωνίδας εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν.

Παράλληλα,ὁ Ἰωάννης Γρύπαρης,ὡς Διπλωματικὸς πράκτορας τῆς Ἑλλάδος ἐν Καϊρῳ, ἐπέτυχε μὲ τὴν διπλωματικήν του δράση τὴν προσωρινὴν ἀναβολὴν τῆς ἰσχύος τοῦ νόμου περὶ παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» ἐν Αἰγύπτῳ,ἐνῶ τόσο ἡ κυβέρνησις τῆς Τυνησίας ὅσο καὶ ἡ Σάμος,παρὰ τὴν ψήφισιν τῶν σχετικῶν νόμων,ἔκλειναν εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ παρατείνουν τελικῶς εἰς τὶς ἐπικράτειές τους τὴν χρῆσιν τῶν σκαφάνδρων.


«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 13ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τελευταία ὥρα-Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας-Εὐχάρισται πληροφορίαι-Τὰ αἰγυπτιακὰ παράλια-Κατάπλους πλοιαρίων»


«…Χθὲς ἐλήφθη εἰς τὸ ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν τηλεγράφημα τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει ἡμετέρας πρεσβείας ἀγγέλον ὅτι τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος λαμβάνει εὐχάριστον τροπήν, ἡ δὲ Πύλη δεικνύει διαθέσεις ὅπως ἐπιτραπῆ διὰ τὸ παρὸν ἔτος τουλάχιστον ἡ σπογγαλιεία εἰς τὰ παράλια.Ἐκ τοῦ τηλεγραφήματος τὸ ὁποῖον οὐδὲν ἄλλο ἀναφέρει ἐξάγεται ὅτι αἳ ἐνέργειαι τοῦ πρεσβευτοῦ μας ὡς καὶ τῶν βουλευτῶν κ.κ Λεωνίδα καὶ Κουντουριώτου,οἵτινες ἀπὸ τῆς προχθὲς εὑρίσκονται εἰς Κωνσταντινούπολιν θὰ στεφθώσιν ὑπὸ ἐπιτυχίας.
Ἡ ἁλιεία ἐν Αἰγύπτῳ
Εἰς τοῦ ὑπουργεῖον τῶν Ἐξωτερικῶν ἀνηγγέλθη χθὲς τηλεγραφικῶς εὐχάριστος εἴδησις ἀφορώσα σπουδαίως τοὺς ἕλληνας σπογγαλιεῖς.Τὸ τηλεγράφημα τοῦ Πολιτικοῦ ἠμῶν πράκτορος κ.Γρυπάρη ἀναφέρει ὅτι ἡ Αἰγυπτιακὴ Κυβέρνησις ἦρε τὴν ἀπαγόρευσιν τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας.Ὡς γνωστὸν πρὸ πολλοῦ χρόνου ἡ Αἴγυπτος εἶχε ἀπαγορεύσει τὴν εἰς τὰ παράλια της ἁλιείαν σπόγγων διὰ σκαφάνδρων,ὁ δὲ κ. Γρύπαρης κατόπιν ἐντολῆς τῆς Κυβερνήσεως εἶχε προβῆ εἰς διαβήματα παρὰ τῶν Κεδίβη περὶ ἄρσεως τοῦ μέτρου.Ἤδη αἳ ἐνέργειαι τοῦ κ. Γρύπαρη ἐστέφθησαν ὑπὸ ἐπιτυχίας,ἡ δὲ Αἰγυπτιακὴ Κυβέρνησις ἐπέτρεψε τὴν ἐλευθέραν διὰ σκαφάνδρων ἁλιείαν σπόγγων.Ἡ εἴδησις ἀνηγγέλθη παρὰ τοῦ κ.Γρύπαρη εἰς τοὺς ἐν Τριπόλει Ἕλληνας κυβερνήτας τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοίων καὶ εἰς τὸν πρωθυπουργὸν κ.Ζαΐμην, ὅστις ἀνεκοῖνωσε ταύτην εἰς τοὺς ἐνδιαφερομένους βουλευτᾶς
Τί λέγει ὁ κ.Λεωνίδας
Ὁ κ.Λεωνίδας,δήμαρχος Σπετσῶν καὶ ἀδελφὸς τοῦ βουλευτοῦ καὶ ἀντιπροέδρου κ.Λεωνίδα μας εἶπε τὰ ἑξῆς χθὲς τὴν ἑσπέραν:
-Ἡ εἴδησις τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας εἰς τὰ Αἰγυπτιακὰ παράλια εἶνε λίαν εὐχάριστος,ἀνεκούφισε δὲ μεγάλως τοὺς ἐνδιαφερομένους διὰ τὸ ζήτημα. Διότι πρέπει νὰ μάθετε ὅτι εἰς τὰ Αἰγυπτιακὰ παράλια ὑπάρχει πλῆθος σπόγγου.Ἡ εὐχάριστος οὔτη εἴδησις καὶ ἡ ἀπόφασις τῆς Κυβερνήσεώς του νὰ ἀποστάλη ἡ «Κρήτη» εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος λύει κατ’ἐμὲ τὸ ζήτημα,τὸ ὁποῖον εἰς τόσην συγκίνησιν ἐκράτει ὁλόκληρους νήσους.
Κατάπλους πλοίων εἰς Αἴγυπτον
Κατ’εἰδήσεις ἐκ Τριπόλεως πλεῖστα σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ἀπέπλευσαν ἐκεῖθεν κατευθυνόμενα εἷς Αἴγυπτον πρὸς ἁλιείαν σπόγγων…»


Κατὰ τὴν παραμονὴ τῆς ἐπιτροπῆς τῶν Βουλευτῶν εἰς τὴν Κωνσταντινούπολιν,τὰ μέλη τῆς συσκέφθηκαν μὲ τὸν Ταγματάρχη Βερζέ,Πρόεδρο τοῦ Διοικητικοῦ Συμβουλίου Δημοσίου Χρέους,εἰς τὸ ὁποῖο ὑπάγοντο τὰ ἔσοδα ἀπὸ τὴν φορολόγηση τοῦ ἀλιευόμενου σπόγγου. Μετὰ τὸ πέρας τῶν συναντήσεων,ὁ Πρόεδρος τῆς ἐπιτροπῆς τοῦ Δημοσίου Χρέους,ἀπέστειλε εἰς τοὺς ἀντιπροσώπους τῆς τηλεγραφήματα μὲ τὰ ὁποῖα τοὺς ὑποδείκνυε νὰ ἐπιτρέψουν τὴν «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείαν.Παράλληλα,οἱ Βουλευτὲς Ἰωάννης Κουντουριώτης καὶ Νικόλαος Λεωνίδας,ἀπέσπασαν τὴν ὑπόσχεσιν τοῦ ἀξιωματικοῦ Τεφὴκ Πασᾶ,πὼς θὰ ὑποστήριζε τὴν ἐξυπηρέτησιν τῶν ἑλληνικῶν αἰτημάτων εἰς τὸ ἑπόμενον Ὑπουργικὸν Συμβούλιον.

Ἀπ’τὴν πλευρά του,ὁ Γερμανὸς πρέσβης ὑπέβαλλε ἔντονο διάβημα διαμαρτυρίας,διότι τὰ ἔσοδα ἀπ’τὴν ἐμπορία τῶν σπόγγων κατέληγαν εἰς τὴν ἐξυπηρέτησιν δανείου 120.000.000,00 φράγκων ποὺ εἶχε λάβει ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνηση ἀπὸ τὴν Γερμανικὴ Τράπεζα.


«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 21ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία-Ἐπάνοδος τῶν βουλευτῶν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως»


«..Ἀφίκοντο χθὲς τὴν ἑσπέραν ἐκ Κωνσταντινουπόλεως οἱ βουλευταὶ κ.κ Κουντουριώτης καὶ Λεωνίδας μεταβάντες ἐκεῖ διὰ τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας.Κατὰ τὴν ἐκεῖ διαμονὴν τῶν οὐδὲν κατώρθωσαν,καίτοι εἰργάσθησαν μετὰ μεγάλου ζήλου.Ἐπανειλημμένας ἔσχον συνεντεύξεις μετὰ τοῦ προέδρου ταγματάρχου Βερζὲ καὶ τὸν ἐκ τῶν μελῶν τοῦ διοικητικοῦ συμβουλίου τοῦ Δημοσίου Χρέους κομήτης Δ’ Ὀρνού.
Ὡς γνωστὸν ἡ ἁλιεία ἐν γένει ἐν Τουρκίᾳ ἔχει ἐκχωρηθῆ εἰς τὴν διεθνὴν ἐπιτροπὴν τοῦ Δημοσίου Χρέους.Συνεπεία τῶν συνεντεύξεων τούτων τὸ δημόσιον χρέος ἀπεφάσισεν ὅπως ἐπιτρέψη εἰς τοὺς Ἕλληνας ὑπηκόους τὴν διὰ σκαφάνδρων ἁλιείαν,ἔδωκε δὲ ἐντολὴν εἰς τοὺς διαφόρους ἓν ταὶς ἐπαρχίαις ἀντιπροσώπους αὐτοῦ ὅπως παράσχωσι τᾶς νενομισμένας ἀδείας.
Νεώτεραι πληροφορίαι ἀναφέρουν,ὅτι τὸ ζήτημα παρεπέμφθη εἰς ἐπιτροπὴν ἐπιστημόνων, ἡ ὁποία θὰ ἀποφανθῆ ἐὰν τὰ σκάφανδρα βλάπτουν τοὺς σπόγγους…»


«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 25ης Μαΐου 1902, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας-Οἱ βουλευταὶ παρὰ τῷ κ.Ζαΐμη-Αἳ ἐνέργειαι τῆς Πρεσβείας-Τί ἔκαμεν ὁ οἰκονομικὸς ἔλεγχος»


«..Οἱ βουλευταὶ κ.κ Λεωνίδας καὶ Κουντουριώτης οἱ μεταβάντες εἰς Κωνσταντινούπολιν διὰ νὰ ἐνεργήσουν ὑπὲρ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας ἐπεσκέφθησαν χθὲς διὰ πρώτην φορᾶν ἀπὸ τῆς ἐπανόδου τῶν τὸν Πρωθυπουργὸν κ.Ζαΐμην.Οἱ κ.κ Βουλευταὶ ἀνεκοίνωσαν αὐτῶ πάσας τᾶς ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐνεργείας τῶν παρὰ τοὶς ἐπισήμοις κύκλοις καὶ τὰ μέτρα τὰ ὁποῖα ἔλαβεν ἡ Πρεσβεία τὴ ὑποδείξει τῶν ὑπὲρ τῆς ἄρσεως τῆς ἀπαγορεύσεως,παρεπονέθησαν δὲ διὰ τὴν ἀμέλεια τὴν ὁποίαν οἱ ἐν τῇ πρεσβείᾳ ἔδειξαν,ἀπὸ τῆς ἀρχῆς τῆς ἀνακινήσεως τοῦ ζητήματος.
Ποῦ εὑρίσκεται τὸ ζήτημα
Ὡς πρὸς τὴν λύσιν τοῦ ζητήματος οἱ κ.κ Λεωνίδας καὶ Κουντουριώτης εἶπον εἰς τὸν κ. πρωθυπουργόν,ὅτι ἡ οἰκονομικὴ ἐπιτροπὴ τοῦ Δημοσίου Χρέους τῆς Τουρκίας,εἰς τὴν ὁποίαν ὑπάγονται,τὰ ἔσοδα αὐτά,τοὺς διαβεβαίωσεν,ὅτι παρήγγειλε τηλεγραφικῶς εἰς τὰ ἐν Τριπολίτιδι καὶ Βεγγάζη ὑποκαταστήματά της νὰ ἐπιτρέψουν τὴν ἁλιείαν τῶν σπόγγων εἰς τοὺς Ἕλληνας σπογγαλιεῖς.
Ἡ ἔγκρισις τῆς Πύλης
Εἰς τὴν Πύλην ἀπόκειται τώρα νὰ ἐγκρίνη τὴν διαταγὴν αὐτὴν τῆς ἐπιτροπῆς μέχρι τῆς ἑσπέρας τῆς χθές,ὅμως οὐδεμίαν ὑπῆρχεν περὶ τούτου πληροφορία.
Ὁ Τεφὴκ Πασὰς διαβεβαίωσε τοὺς κ.κ Βουλευτᾶς κατὰ τὴν ἐν Κωνσταντινουπόλει διαμονὴν τῶν,καὶ τοῦτο εἶπον εἰς τὸν κ.Ζαΐμην,ὅτι κατὰ τὴν ἐν τῷ Ὑπουργικῷ Συμβουλίω νέαν ἐπὶ τοῦ ζητήματος συζήτησιν θὰ ὑποστηρίξη τὰ αἰτήματα τῆς Ἑλλάδος
Πληροφορίαι ἐκ Τριπολίτιδος
Ἐν τοσούτῳ σιωπηρῶς φαίνεται,ὅτι ἡ διαταγὴ ἐνεκρίθη διότι οἱ ἐκ Τριπολίτιδος πληροφορίαι ἀναφέρουν ὅτι οἱ Ἕλληνες σπογγαλιεῖς ἀκωλύτως ἐργάζοντααι
Αἳ ἐνέργειαι τῆς Γερμανικῆς πρεσβείας.
Κατὰ τᾶς ἐκ Κωνσταντινουπόλεως χθεσινᾶς ἀσφαλεῖς πληροφορίας,ὁ κ.Πότεν διευθύνων τὴν ἐκεῖ Ἑλληνικὴν Πρεσβείαν,ἔλαβεν συνέντευξιν μετὰ τοῦ Γερμανοῦ πρεσβευτοῦ,ἐν σχέσει πρὸς τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας.Ὁ Γερμανὸς πρεσβευτὴς προέβη εἰς παραστάσεις παρὰ τὴ Πύλη,διὰ τὸ ζήτημα τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς ἁλιείας,διότι τὸ μέγα μέρος τῶν προσόδων ἐκ τῆς ἁλιείας διετίθετο διὰ τὴν ὑπηρεσίαν τοῦ Δανείου τῶν 120.000.000 φράγκων τῆς Γερμανικῆς Τραπέζης,τώρα δὲ μὲ τὴν ἀπαγόρευσιν τὰ συμφέροντα τῶν Γερμανῶν κεφαλαιούχων ὑφίστανται ζημίας.Ἡ Πύλη ἐν τοσούτῳ μένει ἀνένδοτως,μὴ ἐγκρίνουσα ἀκόμη τὴν διαταγὴν τοῦ Δημοσίου Χρέους…»



Συλλαλητήρια ὑπὲρ τῆς παύσεως τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων ἐν Ἑλλάδι


Τὸν Νοέμβριο τοῦ 1902,ὁ καθηγητὴς Κάρολος Φλέγελ,ὑπέβαλε διὰ δεύτερη φορᾶ,αἴτησιν περὶ τῆς παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» εἰς τὴν ἁλιείαν τῆς σπογγαλιείας,εἷς τὴν Αὐτοῦ Μεγαλειότητα,τὸν Βασιλέα τῶν Ἑλλήνων Γεώργιον τὸν Α΄.Ἡ πρώτη αἴτησή του,εἶχε ὑποβληθεῖ εἰς τὸν Βασιλεὰ τῶν Ἑλλήνων τὸν Ἰανουάριον τοῦ 1902,ὅταν ὁ τελευταῖος εἶχε ἐπισκεφθεῖ τὸ Κάϊρο.(Ὁ Φλέγελ εἶχε παρευρεθεῖ ἐκεῖ διὰ νὰ συμμετάσχει εἰς τὴν διάλεξιν τῆς Γεωγραφικῆς Ἑταιρείας τοῦ Καϊρου).

Ἡ ὑποβολὴ τῆς νεᾶς αἰτήσεως τοῦ καθηγητοῦ εἰς τὸν Βασιλέα τῶν Ἑλλήνων προκάλεσε συλλαλητήρια συμπαραστάσεως καὶ ὑποστηρίξεως ὑπὲρ τοῦ μέτρου ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» τὴν 1ην καὶ 2αν Δεκεμβρίου 1902 εἰς τὸ Κρανίδιον καὶ τὴν Ἐρμιόνην ἀντίστοιχα.

Εἰς τὸ συλλαλητήριον τοῦ Κρανιδίου,παρευρέθη καὶ ἐξέθεσε εἰς τοὺς διαδηλωτὲς τὶς ἀπόψεις τοῦ ὑπὲρ τῆς παύσεως τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων ὁ καθηγητὴς Κάρολος Φλέγελ,ἐνῶ ὁ Βουλευτὴς Ἐρμιονίδος Ἐμμανουὴλ Ρεπούλης,ἂν καὶ εἶχε διετυπώσει ἀρχικῶς ἐνστάσεις κατὰ τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως,ὑπέβαλε τελικά ψήφισμα τὸ ὁποῖο ἔγινε ὁμόφωνα ἀποδεκτὸν ἀπὸ τοὺς παρευρισκομένους.

Τὸ ψήφισμα δημοσιεύθηκε εἰς τὰ φύλλα τῶν ἐφημερίδων «Σκρίπτ» τῆς 4ης Δεκεμβρίου 1902 καὶ «Ἐμπρός» τῆς 5ης Δεκεμβρίου 1902.(παρατηρεῖται ἀπόκλισις εἰς τὴν ἡμερομηνία τελέσεως τοῦ συλλαλητηρίου μεταξὺ τοῦ Φλέγελ,τῆς ἐφημερίδος «Σκρίπτ» καὶ τῆς ἐφημερίδος «Ἐμπρός»)


«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Δεκεμβρίου 1902, Ἄρθρον «Συλλαλητήριον ἐν Κρανιδιῳ.Κατὰ τῶν σκαφάνδρων» «…Κρανίδιον.2 Δεκεμβρίου..»

 «Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Δεκεμβρίου 1902, Ἄρθρον «Συλλαλητήριον ἐν Κρανιδιῳ.Κατὰ τῶν σκαφάνδρων» «Κρανίδιον.3 Δεκεμβρίου»



«…Κρανίδιον.3 Δεκεμβρίου. Ὁ κ.Α.Ζαΐμης μὴ ἀρκεσθεῖς εἰς τὴν ἄλλην τοῦ πολιτικὴν δόξαν ἠθέλησε νὰ ψαρεύση καὶ ὀλίγην …διὰ σκαφάνδρων.! Ἐνῶ δὲ ἀνεμένομεν,ὅπως καὶ τὸ ἑλληνικὸν Κράτος ἀπαγορεύση τὸ ἀπάνθρωπον τοῦτο μέσον σπογγαλιείας,εἶχον δὲ ἤδη πεισθῆ καὶ οἱ ἐν Ὕδρᾳ καὶ Αἰγίνη εὐρισκομένοι,ὅτι τὰ ἀνθρωποφάγα σκάφανδρα εἶνε καιρὸς νὰ ἀπαγορευθοῦν,ὁ κ. Α.Ζαΐμης ἐθυσίασε πολυτίμους στιγμᾶς ἀπὸ τᾶς ἄλλας τοῦ φροντίδας καὶ ἀπὸ … τὸν ὕπνον τοῦ διὰ νὰ ἄρη καὶ τὴν ἐν Τουρκίᾳ ἀπαγόρευσιν! Ἐν ἐνάντιᾳ δὲ περιπτώσει θὰ ἔστελλε καθὼς ἔγραφε πρὸς τὸν Δήμαρχον Σπετσῶν πολεμικὰ πλοῖα διὰ νὰ προστατεύσωσι τὰ ἑλληνικὰ σκάφανδρα ἐναντίον τῆς τουρκικῆς ἀπαγορεύσεως.
Καὶ ὁ μὲν Ζαΐμης ἔγραφεν αὐτὰ γνωρίζον,ὅτι δὲν θὰ εἶνε πλέον πρωθυπουργός, ἡ νῦν Κυβέρνησις δὲν θὰ θαυμάση βέβαια οὔτε θὰ θὰ μιμηθῆ τὴν πολιτικὴν παράνοιαν τοῦ κ.Ζαΐμη, ἀλλ’ἐδῶ ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἀφίξεως τοῦ κ. Φλέγελ,ἀκαταπόνητου κατὰ τῶν σκαφάνδρων κήρυκος συνεκροτήθη χθὲς πάνδημον συλλαλητήριον διὰ τὸ ζήτημα τοῦτο.
Κατ’αὐτὸ ὠμίλησεν ἐκθέσας τᾶς ἐνεργείας τοῦ ὁ κ.Φλέγελ κατόπιν δὲ ἐγένετο ὁμοθύμως δεκτὸν ψήφισμα ὑποβληθὲν ὑπὸ τοῦ κ.Ρεπούλη διὰ τοῦ ὁποίου ἀπεφασίσθησαν τὰ ἑξῆς ἐν συνόψει:
1ον) Νὰ διαβιβασθεῖ πρὸς τὴν Α.Μ τὸν Βασιλέα δι’ἀναφορᾶς ἡ παράκλησις,ὅπως συστήση εἰς τὴν Κυβέρνησιν τὴν ἀποχὴν ἀπὸ πάσης ἐνεργείας σκοπούσης τὴν ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείας εἰς τὰ παράλια της Τουρκίας καὶ τῆς Κρήτης
2ον) Νὰ παρακληθῆ ἡ Κυβέρνησις,ὅπως ὄχι μόνο ἀπόσχη τοιαύτης ἐνεργείας,ἀλλὰ ζητήση καὶ αὐτὴ αὐτὴ παρὰ τῆς Βουλῆς τὴν ἀπαγόρευσιν ἐν Ἑλλάδι τῆς διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείας
3ον) Νὰ παρακληθῆ καὶ ὁ ἀθηναϊκὸς τύπος νὰ ἔλθη ἀρωγὸς εἰς τὸν ἀγώναν τοῦτον, ἴνα παύση ἐπὶ τέλους ἡ τελούμενη ἄγρια ἀνθρωπεμπορία, ἡ στοιχίζουσα ἑκατοντάδας θυμάτων εἰς τὴν Ἑλλάδα…»


Σύμφωνα μὲ τὸν καθηγητὴ Κάρολο Φλέγελ,τὸ ἐπίμαχο χρονικὸ διάστημα τῆς ἐπιβολῆς τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς μεθόδου  τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας (1899-1902),ἡ ἀπαγόρευσις  ἔγινε ἀποδεκτὴ εἰς τὶς πόλεις τοῦ Κρανιδίου,τῆς Ἐρμιόνης καὶ τῆς Σαλαμίνας.Ὁ Δήμαρχος τῆς Ἐρμιόνης Κωνσταντῖνος Γκολεμᾶς καὶ ὁ Δήμαρχος τῆς Σαλαμίνας Ἀναγνώστης Κουλούρης ἐξέφρασαν δημοσίως τὰ θερμά τους συγχαρητήρια εἰς τὸν καθηγητήν διὰ τὶς  ἐνέργειες ποὺ διεξήγαγε  ὑπὲρ τῆς ὁριστικῆς παύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων». Παρομοίως,ὁ Κάρολος Φλέγελ ἔλαβε εὐχαριστήριες ἐπιστολὲς ἐπὶ τοῦ ἰδίου θέματος,ἀπὸ τοὺς δημογέροντες τῆς Καλύμνου Λεωνίδα Καραβόκυρο καὶ Σακελλάριο Τάταρη (ἐπιστολὴ 2ας Μαρτίου 1896),Μιχαὴλ Μαγκλῆ καὶ Νικόλαο Λισγάρη(ἐπιστολὴ 22ας Ἰανουαρίου 1902 & ἐπιστολὴ 17ης Ἰουνίου 1902) καθὼς καὶ ἀπὸ τοὺς δημογέροντες τῆς Σύμης (ἐπιστολὴ τῆς 20ης Νοεμβρίου 1902,τὴν ὁποίαν συνυπέγραψαν 545 πολίτες τῆς νήσου).


Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903

«….Ἡ εἰσαγωγὴ τῶν σκαφάνδρων εἰς τὴν σπογγαλιείαν ἐγένετο σχεδὸν συγχρόνως ἐν Ἑλλάδι καὶ Τουρκία τῷ 1866 μετὰ μεγίστων ἐκ μέρους τῶν ἐκκινητῶν ἐλπίδων, διαψευσθεισῶν οἰκτρῶς,διεδόθη δὲ ἐν Ρόδῳ,Σύμη,Καλύμνω,Χάλκη, Καστελλορίζω, Κυδωνίαις, Μοσχονησίοις, Προκοννήσω,Αἰγίνη,Ὕδρα,Σπέτσαις καὶ Τρίκερι.Οἱ Κρανιδιῶται δὲ καὶ Ἐρμιονεῖς ἔσχον τὸ ἠθικὸν σθένος νὰ ἀποσκορακίσωσι τὰ σκάφανδρα μετὰ κατάχρησιν ὀλίγων ἐτῶν,οἱ δὲ δύται τῆς Συρίας,τῆς Λέρου, Τήνου, Ἀστυπάλαιας,Ἁλικαρνασσοῦ, Κρήνης καὶ Σαλαμίνος δὲν παρεδέχθησαν αὐτὰ καθ’ὅλου, οὒχ’ ἧττον πάσχουσι καὶ οὗτοι δεινῶς ἐκ τῆς καταστροφῆς τῶν σπόγγων, ἠναγκάσθησαν δὲ πολλοὶ ἐξ αὐτῶν νὰ ἐγκαταλείπωσι τὴν σπογγαλιείαν καὶ δὴ νὰ ἐκπατρίζωνται..»



 [Σημείωσις:Οἱ κυριότερες δημοσιευθεῖσες πραγματεῖες τοῦ καθηγητού Κάρολου Φλέγελ περὶ τοῦ «Σπογγαλιευτικὸ Ζητήματος» ἦταν οἱ ἑξῆς:

ἅ) Πραγματεία «Περὶ τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ζητήματος τῆς Μεσογείου,Περιοδικὸ Ἑταιρείας πρὸς Ἐμπορικὴν Ἐξερεύνησιν τῆς Ἀφρικῆς,Μεδιόλανα Ἰταλίας,(Φύλλον Μαρτίου, Ἰουνίου, Ἰουλίου 1893»
β) Πραγματεία «Ἡ νῆσος Κάλυμνος καί ἡ σπογγαλιεία»,Γενουὴ Ἰταλίας,1894»
γ) Πραγματεία «Αἴτησις περὶ καταργήσεως τῆς ἐν τῇ σπογγαλιείᾳ φρικτῆς καταχρήσεως τῶν σκαφάνδρων»,Ἀθήνα,Χανία,Ρώμη,1901»

ἐνῶ ἀξιοσημείωτες ὑπῆρξαν:

ἅ) Ἡ «Διεθνὴς Διάλεξις τῆς 1ης Φεβρουαρίου 1902 εἰς τὴν Κεβιδικὴ Γεωγραφικὴ Ἑταιρεία Καϊρου τῆς Αἰγύπτου»
β) Ἡ «Διεθνὴς Ἔκθεσις Ἁλιείας τῆς Ρωσσικῆς Ἑταιρείας Ἰχθυοτροφίας καὶ Ἁλιείας,ἡ ὁποία διεξήχθη ἐν Πετρουπόλει ἀπὸ 15 Ἰανουαρίου ἕως 16 Φεβρουαρίου 1902»
γ) Τὸ«Γ΄Διεθνὲς Συνέδριο Ἁλιείας ἐν Πετρουπόλει,ἀπὸ 11 ἕως 16 Φεβρουαρίου 1902»
δ) Ἡ «Διεθνὴς Διάλεξις εἰς τὸ Ζ΄Διεθνὲς Συνέδριον Γεωργίας (καὶ Ἁλιείας),ἀπὸ 13 Ἀπριλίου 1903 ἕως 10 Μαΐου 1903»]




Νέες ἐνέργειες Βουλευτῶν κατὰ τὸ ἔτος 1903 περὶ τῆς ἀποφυγῆς τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας καὶ ἡ κύρωσίς της  συνθὴκης περὶ ἐμπορίας καὶ ναυτιλίας  μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας


Εἰς τὶς ἀρχὲς τοῦ νέου ἔτους 1903,οἱ Βουλευτὲς τῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν,Αἰγίνης καὶ τῆς ἐπαρχίας τῆς Ἐρμιονίδος,συσκέφθησαν ἐκ νέου,πρὸ τῆς περιόδου προπαρασκευῆς καὶ ἀναχωρήσεως τῶν σπογγαλιευτικῶν στόλων καὶ ἀπεφάσισαν νὰ προτείνουν εἰς τὴν Ἑλληνικὴν Κυβέρνησην τὴν ὑποβολὴ ὑπομνήματος εἰς τὴν ἀντίστοιχη κυβέρνησιν τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας,πρὸς ἀποφυγὴ τῶν περσινῶν δυσμενῶν περιστάσεων ποὺ προκάλεσε ἡ ἀπαγόρευσις τῆς μεθόδου τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας.


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 11ης Ἰανουαρίου 1903, Ἄρθρον «Ἡ σπογγαλιεία εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος-Σύσκεψις Βουλευτῶν»


«…Οἱ βουλευταὶ τῶν ἐπαρχιῶν Σπετσῶν,Ὕδρας,Ἐρμιονίδος καὶ Αἰγίνης πρόκειται νὰ συνελθώσι τὴν προσεχῆ ἑβδομάδα εἰς συνεδρίασιν ἴνα ἀπὸ κοινοῦ λάβωσιν ἀποφάσεις περὶ τῶν ἐνεργειῶν,ἂς θὰ καταβάλωσι παρὰ τὴ Κυβερνήσει ὅπως ἐπιτραπῆ ὑπὸ τῆς Τουρκίας ἡ ἁλιεία τῶν σπόγγων εἰς τὰ Ἑλληνικὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια.Ὡς γνωστὸν εἶνε ἐγγὺς ὁ χρόος,καθ’ὂν οἱ σπογγαλιεῖς τῶν ἀνωτέρω ἐπαρχιῶν ἐτοιμάζουσι τὰ πλοῖα τῶν, ἐκτελούσι τᾶς τῶν προμήθειας καὶ ἔρχονται εἰς διαπραγματεύσεις μετὰ τῶν δυτῶν προκαταβάλλοντες εἰς αὐτοὺς διάφορα χρηματικὰ ποσά.
Πρὶν ἢ προβώσιν εἰς πάντα ταῦτα πρέπει νὰ γνωρίζωσι τᾶς διαθέσεις τῆς Πύλης καὶ κατὰ πόσον θὰ ἐπιτρέψη αὐτὴ νὰ ἐνεργηθῆ ἁλιεία εἰς τὰ παράλια της Τριπολίτιδος.
Οἱ ἐνδιαφερόμενοι βουλευταὶ θὰ συζητήσωσι κατὰ τὴν προσεχῆ συνεδρίασιν καὶ δι’ ὑπομνήματος τῶν πρὸς τὴν Κυβέρνησιν θὰ παρακαλέσωσιν αὐτήν,ὅπως προβῆ εἰς τᾶς ἀναγκαίας παρὰ τὴ Πύλη διαπραγματεύσεις, τὸ ἀποτέλεσμα τῶν ὁποίων νὰ ἀναγγείλη αὐτοὶς ἐγκαίρως ἴνα τὸ κατστήσωσι γνωστὸν εἰς τοὺς σπογγαλιεῖς ἐκλογεῖς τῶν..»



Νέες ἐπισημάνσεις διὰ τὴν ἐπίλυσιν τοῦ προβλήματος,διετυπώθησαν παρὰ τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας καὶ Σπετσῶν εἰς τὴν τρίτην συνεδρίασιν τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων μὲ θέμα τὴν κύρωση τῆς συνθήκης ναυτιλίας μεταξὺ τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας.

Πρῶτος ἔλαβε τὸν λόγον ὁ Βουλευτὴς Σπετσῶν Νικόλαος Λεωνίδας,ὁ ὁποῖος ἐπεσήμανε πὼς ἦτο ἀναγκαῖον νὰ συμπεριληφθεῖ,εἰς τὴν νέαν συνθήκην ναυτιλίας μεταξὺ τῶν δυὸ κρατῶν, ἀναφορὰ περὶ τῆς ἐλεύθερης ἀσκήσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας.Ὑπὲρ τῆς ἀπόψεως τοῦ Βουλευτοῦ Σπετσῶν,ἐτάχθη ὁ Βουλευτὴς Ὕδρας Ἰωάννης Κουντουριώτης,ἐνῶ ὁ ἕτερος Βουλευτὴς Ὕδρας Νικόλαος Τσαμαδὸς ἐπρότεινε τὴν ἀποστολὴ καὶ δεύτερου πλοίου τοῦ πολεμικοῦ ναυτικοῦ διὰ τὴν προστασίαν τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.



«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 2ας Μαρτίου 1903, Ἄρθρον «Βουλή-Ἡμερησία Διάταξη»

«..Πρόεδρος:Τρίτη συζήτησις τοῦ νομοσχεδίου περὶ κυρώσεως τῆς μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας συνθὴκης περὶ ἐμπορίας καὶ ναυτιλίας
Ὁ κ.Λεωνίδας (βουλευτὴς Σπετσῶν) ὁμιλεῖ ἐπὶ τοῦ 5 ἄρθρου τῆς Συνθήκης,τοῦ περιλαμβάνοντος τᾶς διατάξεις τῆς σπογγαλιείας λέγων ὅτι τοῦτο οὐδεμίαν ἀξίαν ἔχει. Εἶνε δῶρον ἄδωρον.Διότι ἐὰν ἀπαγορευῆ ἡ ἁλιεία τῶν σπόγγων διὰ σκαφάνδρων ἐγγὺς εἰς τὰ παράλια εἶνε τὸ αὐτὸ ὡς νὰ ἀπαγορεύεται ἐντελῶς ἡ σπογγαλιεία.
Ὁ κ.Σκουζὲς λέγει,ὅτι δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ ζητήση περισσότερα προνόμια ἀπὸ τὴν Τουρκίαν,ἀπὸ ὅσα παρέχει αὐτὴ εἰς τοὺς ἰθαγενεῖς σπογγαλιεῖς.
Ὁ κ.Κουντουριώτης ὑποστηρίζει τὴν γνώμην τοῦ βουλευτοῦ Σπετσῶν,ὅτι ἡ πέραν τῶν τριῶν μιλλίων σπογγαλιεία εἶνε ἀδύνατος εἰς τὰ ἑλληνικὰ σκάφανδρα.
Ὁ κ.Δεληγεώργης ἐρωτᾶ τὸν ὑπουργὸν τῶν Ἐξωτερικῶν ἐὰν εἰς τὰ πλοῖα τὰ ἁλιεύοντα εἰς ἀπόστασιν ἀπὸ τῆς ἀκτῆς τριῶν μιλλίων ἐπιτρέπεται νὰ προσεγγίσουν.
Ὁ κ.Σκουζὲς λέγει,ὅτι δὲν δύναται νὰ ἀνακοινώση ἀκόμη τίποτε.
Ὁ κ.Τσαμαδὸς συνιστᾶ εἰς τὴν Κυβέρνησιν νὰ ἀποστείλη καὶ ἄλλο πολεμικὸν πλοῖον ἴνα προστατεύη τοὺς σπογγαλιεῖς εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς,διότι  τὸ ἓν πλοῖο δὲν ἄρκει.
Ὁ κ.Δηλιγάννης λέγει,ὅτι καὶ διὰ τοῦτο θὰ προνοήση ἡ κυβέρνησις,ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ ἐννοηθῆ ὅτι ἡ κυβέρνησις ἔστερξε τὸ 5ον ἄρθρον ἴνα βλάψη τὰ ἐθνικὰ συμφέροντα.Ἐχορηγήθησαν ἠμὶν τόσα προνόμια ὅσα ἦτο δυνατὸν νὰ χορηγηθώσιν.Οὐδὲ πρέπει νὰ ἐννοηθῆ ὅτι ἐπειδὴ εὐρισκόμεθα εἰς τὴν γ΄ἀνάγνωσιν δὲν πρέπειν νὰ μεταρρυθμίσωμεν τὴν Σύμβασιν…»


Ἐν τέλει εἰς τὴν κυρωθεῖσα συνθήκην μεταξὺ τῶν κρατῶν τῆς Ἑλλάδος καὶ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας,συμπεριεληφθῆ τὸ κάτωθι ἄρθρο περὶ τῆς ἁλίευσης τῶν σπόγγων,τὸ ὁποῖο, σαφέστατα και δὲν ἐπέλυε τὸ πρόβλημα τῶν σπογγαλίεων,καθώς ὅριζε πὼς ἡ ἄσκησις τῆς σπογγαλιείας ὑπόκειτο εἰς τοὺς ἐγχώριους κανονισμοὺς τοῦ Ὀθωμανικοῦ κράτους:



«Πηγή:Ἐφημερὶς τῆς Κυβερνήσεως τοῦ Βασιλείου τῆς Ἑλλάδος,Τεῦχος Ἅ΄,Ἀριθμὸς Φύλλου 106, Ἐν Ἀθήναις τὴ 24 Μαΐου 1903.Περὶ κυρώσεως τῆς μεταξὺ Ἑλλάδος καὶ Τουρκίας ὑπογραφείσης τὴν 30 Μαρτίου (12 Ἀπριλίου) 1903.Νόμος ΒϡΜ΄»

«…Ἄρθρον 5ον
Οἱ Ἕλληνες καὶ Ὀθωμανοὶ ὑπήκοοι θέλουσιν ἔχει τὸ δικαίωμα,ἴνα ἀμοιβαίως ἐνασκώσι τὴν τῶν σπόγγων ἁλιείαν ἐν τοὶς ὀθωμανικοὶς καὶ ἑλληνικοὶς ὕδασιν ὑπὸ τὸν ὄρον νὰ συμμορφώνονται πρὸς τοὺς ἐγχωρίους κανονισμούς,οἵτινες θέλουσι τυχὸν ἐφαρμόζεσθαι ἐπὶ τῶν ἰθαγενῶν ἢ ἐπὶ τῶν ξένων ὑπηκόων,τῶν μᾶλλον εὐνοουμένων…»



Ἔντονοι διαξιφισμοὶ μεταξὺ τῶν Βουλευτῶν  Ὕδρας Ἰωάννου Κουντουριώτου καὶ Νικολάου Τσαμαδοῦ,τοῦ Πρωθυπουργοῦ Δημητρίου  Ράλλη καὶ τοῦ Βουλευτοῦ Λεωνίδα  Μελλὰ περὶ τοῦ «Σπογγαλιευτικοῦ Ζητήματος».Σφοδρὲς κατηγορίες Βουλευτῶν Ὕδρας κατὰ τοῦ κυβερνήτου του ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτης» ἀντιπλοιάρχου Πέτρου Ζώτου


Σύμφωνα μὲ δημοσιευθὲν ἄρθρον τῆς ἐφημερίδος «Σκρίπτ», εἰς τὸ φύλλον τῆς 3ης Ἰουλίου 1903,τὸ ἀκανθῶδες «Σπογγαλιευτικὸ Ζήτημα» προκάλεσε ἔντονον διαξιφισμὸν μεταξὺ τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας Ἰωάννου Κουντουριώτου καὶ Νικολάου Τσαμαδοῦ,τοῦ Πρωθυπουργοῦ Δημητρίου Ράλλη (Κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη (28 Ἰουνίου 1903 – 6 Δεκεμβρίου 1903)) καὶ τοῦ Βουλευτοῦ Ἀγυιᾶς Λεωνίδα Μελλά,κατὰ τὴν συνεδρίασιν τῆς 2ας Ἰουλίου 1903.

Ὁ Κάρολος Φλέγελ,ὑπέρμαχος τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων» ἀναφέρει σχετικὴ παραμπομπὴ περὶ τῆς διεξαχθείσας τῆν 2αν Ἰουλίου 1903 συζητήσεως εἰς τὴν Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων,εἰς τὸ βιβλίον δημοσιεύσεως τοῦ ἐκφωνηθέντος ἐν Χανίοις τὴν 29ην Ἰουνίου 1903 λόγου τοῦ περὶ τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ζητήματος:


Βιβλίον:Τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα τῆς Μεσογείου,Λόγος ἐκφωνηθεῖς ἐν Χανίοις Κρήτης,τὴ 29 Ἰουνίου 1903,Βιβλιοθήκη Ἐρρίκου Μοάτσου,Ἐν Χανίοις,Ἐκ τοῦ Τυπογραφείου τῆς Κυβερνήσεως 1903

«…Τρεῖς ἡμέρας μετὰ τὴν ἐκφώνησιν τοῦ λόγου τούτου,δηλαδὴ τὴ 2 Ἰουλίου 1903,ἐγένετο ἐν τῇ Ἑλληνικῇ Βουλὴ ζωηρὰ συζήτησις περὶ τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ζητήματος,καθ’ἢν ὁ Πρωθυπουργὸς κ. Δημήτριος Ράλλης καὶ ὁ ἐξ Ἀγυιᾶς Βουλευτὴς κ. Λέων Μελὰς προέβησαν εἰς σπουδαιότατας ὑπὲρ τῶν δεινοπαθούντων σπογγαλίεων ἀνακοινώσεις.Τοσαύτην πρὸς τὰ κρείττω μεταβολὴν ὑπέστη τὸ σπογγαλιευτικὸν ζήτημα καὶ ἐν Ἑλλάδι..»


Κατὰ τὴν ἐπίμαχη συνεδρίασιν τῆς Ἑλληνικῆς Βουλῆς,ὁ Ὑδραῖος Βουλευτὴς Ἰωάννης Κουντουριώτης διαμαρτυρήθηκε ἐντόνως,διότι τὸ πολεμικὸ ὁπλιταγωγὸ «Κρήτη», κατὰ τὴν περιπολία τοῦ ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀφρικῆς,προέβη κατόπιν διαταγῆς τοῦ Ὑπουργείου τῶν Ναυτικῶν εἰς τὴν σύλληψιν καὶ φυλάκισιν τῶν ἀπὸ δεκαετίας ἐπαγγελματιῶν δυτῶν τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στόλου.Ὁ Βουλευτὴς Ὕδρας,ἀφοῦ κατήγγειλε τὴν ἀπρεπῆ καὶ προκλητικὴ στάση τοῦ κυβερνήτου τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» Πέτρου Ζώτου,θεώρησε τὴν ἐνέργειαν αὐτήν,ὡς ἔμμεση ἀποδοχὴ ἐκ μέρους τῆς Ἑλληνικῆς κυβερνήσεως τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς μεθόδου τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας τῶν σπόγγων.Σύμφωνα μὲ τὴν ἐκτίμησιν τοῦ Ἰωάννου Κουντουριώτου,ἡ στάση τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως ἐξωθοῦσε τοὺς ἐφοπλιστὲς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαριῶν νὰ ὑψώσουν τὴν Ὀθωμανικὴ σημαία ἔναντι τῆς Ἑλληνικῆς, αἰτούμενοι παράλληλα τὴν καταβολὴ ἀποζημιώσεων διὰ τὴν οἰκονομικὴν ζημίαν ποὺ θα υφίσταντο ἕνεκα τῆς διαταγῆς τοῦ Ὑπουργείου Ναυτικῶν.Ὁ Ἰωάννης Κουντουριώτης διετύπωσε εἰς τὸν λόγον του τὴν ἀπειλὴν πὼς ἡ πολιτικὴ τῆς κυβερνήσεως τοῦ Δημητρίου Ράλλη,θὰ προκαλοῦσε τὴν ἔνοπλη ἐξέγερση τῶν κατοίκων τῆς Ὕδρας καὶ τῶν ὑπολοίπων περιοχῶν.

Ἡ τελευταία διατύπωσις τοῦ Βουλευτοῦ Ὕδρας,προκάλεσε τὴν ἔντονη ἀντίδραση τοῦ Πρωθυπουργοῦ ὁ ὁποῖος καὶ τὸν κατηγόρησε ὡς ὑποκινητὴ ἐξεγέρσεως.Ἐν συνέχειᾳ,ὁ Βουλευτὴς Ἀγυιᾶς Λεὼν Μελλᾶς,παρέθεσε στοιχεῖα ἀξιωματικοῦ του ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» (συγκεκριμένα τοῦ ἀδελφοῦ του ἀνθυποπλοιάρχου Κωνσταντίνου Μέλλα (ἀνέφερε τὸ ὄνομά του ὅταν προκλήθηκε ἀπὸ τοὺς Βουλευτὲς Ὕδρας Ἰωάννη Κουντουριώτη καὶ Παντελή Γκίκα))διὰ νὰ ὑπερασπιστεῖ τὸν κυβερνήτη κ.Ζῶτο.

Συγκεκριμένα παρέθεσε ἀρκετὰ ἀποδεικτικὰ στοιχεῖα περὶ τῆς θηριώδους συμπεριφορᾶς τῶν πλοιάρχων πρὸς τοὺς δύτες,διὰ τὶς πλαστογραφίες τῶν ναυτολογίων,διὰ τὰ  δυστυχήματα των δυτῶν λόγω τοῦ μεγάλου βάθους τῶν καταδύσεων διά τῆς χρήσεως τοῦ σκαφάνδρου,καθὼς καὶ ἀναφορὲς περὶ τῆς ἐγκληματικῆς συμπεριφορᾶς τῶν κολαουζιέρηδων ποὺ προκαλοῦσε εἴτε τὸν θάνατον  εἴτε τὴν παράλυση τῶν δυτῶν.Μέρος τῶν πρακτικῶν τῆς συνεδριάσεως τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων τῆς 2ας Ἰουλίου 1903, δημοσίευσε ἡ ἐφημερίδα «Σκρίπτ»: 


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 3ης Ἰουλίου  1903, Ἄρθρον «Βουλή.Περὶ σφουγγαράδων ὁ λόγος.Πρόνοια περὶ Σπογγαλιείας»


«…Λαμβάνει κατόπιν τὸν λόγον ἀνερχόμενος εἰς τὸ βῆμα ὁ κ.Τσαμαδός, ὁποῖος ἀναπτύσσει ἐνδιαφέρον ζήτημα.Τὸ περὶ σπογγαλιείας.
Ἀφορμὴν λαμβάνει ἐκ τῆς συνεπεία διαταγῆς τοῦ ὑπουργείου τῶν Ναυτικῶν συλλήψεως καὶ φυλακίσεως ἐπὶ τῆς εἰς τὰ ὕδατα τῆς Ἀφρικῆς περιπολούσης «Κρήτης» πάντων τῶν ἀπὸ 10ετίας ἐργαζομένων δυτῶν,καθὸ ἀνικάνων.
Αὐτό,κατὰ τὴν γνώμην του,ὄχι μόνον ζημιοὶ τᾶς νήσους Ὕδραν,Αἴγιναν,Σπέτσας,ἀλλὰ καταστρέφει καὶ τὴν σπογγαλιείαν.
Ἐκτὸς τούτου θὰ ζητήσουν αὐτοὶ ,ὡς λέγει,ἀποζημίωσιν ἀπὸ τὸ Δημόσιον.Ὅπερ ὅμως κινδυνωδέστατον καὶ ὀλέθριο,διότι οἱ σπογγαλιεῖς αὐτοὶ θὰ ὑψώσουν ὀθωμανικὴν σημαίαν διὰ νὰ τύχουν προστασίας.
Ἐπὶ τούτου λαμβάνει τὸν λόγον ἀπὸ τὸ βῆμα καὶ ὁ κ. Κουντουριώτης,λέγων ὅτι, ἀφοῦ καμμία κυβέρνησις ἕως τώρα δὲν ἀπηγόρευσε τὴν σπογγαλιείαν, ἂν αὐτὸς εἶνε ὁ λόγος τῆς συλλήψεως τῶν εἰρημένων δυτῶν,οὔτε ἡ σημερινὴ κυβέρνησις δύναται νὰ ἀπαγορεύση ταύτην,διότι ἡ ἐπιχείρησις-ἡ σπογγαλιεία δηλαδή-εἶνε ἤδη εἰς τὴν μεγαλειτέραν ἔντασιν,διότι ὅλοι ἔχουν ἤδη διακυβεύσει τὸ χρῆμα τῶν.

Ὡς εἶδος μπαρμπασαινα.
Ἐδῶ τὸν διακόπτει ὁ κ.Πρωθυπουργὸς δειλῶν ὅτι ἀπὸ λόγους φιλανθρωπίας ἐνήργησεν οὕτω τὸ Ὑπουργεῖον.Ἐξακολουθεῖ δὲ ὁ κ.Κουντουριώτης ἀναπτύσσων ὅτι ἡ σπογγαλιεία εἶνε ἐπιχείρησις καὶ ὡς τοιαύτη θὰ ἔχη καὶ δυστυχήματα,ὅπως κάθε βιομηχανικὴ ἐπιχείρησις.
Ἐν τέλει βεβαῖοι,ὅτι τόση εἶνε ἡ ἀπόγνωσις τῶν σπογγαλιέων,ὥστε δὲν εἶνε ἀπίθανον νὰ ἔχωμεν ἐξέγερσιν ὡς τῆς Μπαρμπασίνης καὶ τοῦ Πύργου.
-Βεβαίως,ἠμεῖς θὰ λάβωμεν,λέγει,πᾶν μέτρον,ὅπως μὴ ἴδωμεν τοὺς σπογγαλιεῖς ἐνόπλους εἰς τὸν Πειραιά..
Ἀλλ’ αἴφνης ἐγείρεται ὁ κ.Ράλλης πλήρης ὀργῆς
-Σᾶς ὑπόσχομαι ὅτι κανεὶς δὲν θὰ ἔλθη ἐνόπλος εἰς τὸν Πειραιὰ λέγει.Καὶ  σᾶς παρακαλῶ νὰ περιορίζεσθε εἰς τὸ θέμα σας χωρὶς νὰ ὑποκινῆτε ἐξέγερσις.
Παρεμβαίνει ὅμως ὁ κ.Ἀναστασόπουλος,ὁ ὁποῖος προκαλεῖ τὸν κ.Κουντουριώτην ν’ἀναγνώση τὰ περὶ δυστυχημάτων εἰς τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια γραφέντα.
-Μήπως εἰς τὰ ἐργοστάσια δὲν γίνοντα δυστυχήματα;,παρατηρεῖ ὁ Κουντουριώτης.
Συνέχεια χωρὶς τέλος.
Κατόπιν ὁμιλεῖ περὶ τῶν αὐθαιρέτων παρεμβάσεων τῶν ἀξιωματικῶν της «Κρήτης», ἀναγιγνώσκει δὲ σωρείαν τηλεγραφημάτων συμπολιτῶν τοῦ ἰδιοκτητῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων παραπονούμενων κατὰ τοῦ κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» κ.Ζώτου καὶ ζητούντων τὴν ἀνάκλησιν τοῦ σκάφους διότι…
Ἀποχωρεῖ ὅμως ἐπιδεικτικῶς ψιθυρίζων ὁ κ.Κρίσπης
-Ὢχ ἀδελφέ,δὲν μᾶς ἀφίνετε.
-Καὶ τί θέλετε νὰ εἰπῶ; ἐρωτᾶ ὁ Κουντουριώτης;Μήπως περὶ τῶν ὀρυχείων τῆς Νάξου;
-Μὰ ἔχετε δυὸ ὧρες ποὺ μιλᾶτε αὐτοῦ καὶ δὲν κάνουμε τίποτε παρατηρεῖ ὁ κ.Κρέσπης.
Ἐξακολουθεῖ δὲ πάλιν ὁ κ.Κουντουριώτης ὑπερασπίζων τοὺς ἰδιοκτήτας καὶ κυβερνήτας σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων καὶ καταλήγων ζητεῖ νὰ διαταχθῆ ὁ κυβερνήτης τῆς «Κρήτης» νὰ μετριάση τὴν κατ’ αὐτῶν καταφοράν του ἢ καὶ νὰ ἀνακληθῆ αὐτὸς ἢ ἡ «Κρήτη»
-Ὁμιλεῖ ἐπ’αὐτοῦ καὶ ὁ κ.Γκίκας ἀπὸ τὴν θέσιν του,δι’ὀλίγων καὶ καταλήγει.
-Ἂν θέλετε νὰ τὴν καταργήσετε τὴν σπογγαλιείαν,καταργήσατε τὴν διὰ νόμου.Ὄχι ὅμως ἔτσι.

Καὶ τὸ ρεβὲρ τοῦ Μεταλλίου
Σπεύδει πρὸς τὸ βῆμα ὁ κ.Λ.Μελὰς
-Εὔχομαι κύριοι,λέγει,οἱ προλαλήσαντες νὰ ὡμίλησαν ἐν πεποιθήσει.Καὶ εὔχομαι τοῦτο διὰ νὰ ἀποδειχθώσι πλανηθέντες καὶ οὐχὶ ἐκβιασθέντες.Διότι εἶνε τρομερὸν νὰ φαντασθῆ τὶς ὅτι μέλη τοῦ Ἑλληνικοῦ κοινοβουλίου οὐχὶ ἐκ πλάνης ὡμίλησαν ὅπως ὡμίλησαν.
-Τὸν λόγον κ.Πρόεδρε,φωνάζει ὁ κ.Κουντουριώτης
-Ἔχω ἐπιστολήν,συνεχίζει ὁ κ.Μελάς, ἀξιωματικοῦ της «Κρήτης»,τοῦ ὁποίου ἡ εἰλικρίνεια,οὐδ’ ἐπὶ στιγμήν,τίθεται ἐν ἀμφιβόλῳ’ ὁ ἀξιωματικὸς αὐτός μου περιγράφει ἐν πάσει λεπτομέρεια τὰ δεινοπαθήματα τῶν δυτῶν.
-Ποιὸς εἶνε;ἐρωτοῦν.
-Δὲν ἔχω καμμίαν δυσκολίαν νὰ τὰ εἰπῶ.Εἶνε ὁ ἀδελφός μου ἀνθυποπλοίαρχος Κῶν.Μελάς, τὴν εἰλικρίνεια τοῦ ὁποίου εἰς οὐδένα ἐπιτρέπω νὰ μοῦ ἀμφισβητήση. Αἰσχύνομαι διὰ λογαριασμὸν πάντων ἠμῶν νὰ ἀναφέρω ὅσα αἴσχη μου καταγγέλει.
Καὶ ἐξιστορεῖ τὴν θηριωδίαν τῶν πλοιάρχων,τᾶς πλαστογραφίας τῶν ναυτολογίων,τὰ δυστυχήματα τῶν δυτῶν,ἀναγιγνώσκει στατιστικᾶς θανάτων,καταληψίας,τὴν κακουργίαν τῶν κολαουζιέρηδων,τῶν δημίων καὶ ἄλλα πολλά.
-Αὐτά μου γράφει ὁ ἀδελφός μου,αὐτὰ θὰ μάθη κατ’αὐτᾶς καὶ ὁ κ.ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν,τὸν ὁποῖον προκαλῶ νὰ εἰπῆ δημόσια ἂν ὅσα εἶπον εἶνε ἀληθῆ.
Κάποιον μυστήριον
-Τί δὲ ἔκαμαν οἱ τέως Κυβερνῆται τῆς «Κρήτης»; Παρακαλῶ τὸν κ. ὑπουργὸν τῶν Ναυτικῶν νὰ συστήση ἀνακριτικῶν συμβούλιον,τὸ ὁποῖον νὰ ἐξετάση τοῦτο.Διότι εἶνε αἶσχος διὰ τὴν Ἑλλάδα ἂν ἐξακριβωθῆ ὅτι Ἕλληνες ἀξιωματικοὶ γίνονται αἰσχροὶ συνέταιροι τῆς ἀνθρωποκτονίας αὐτῆς,τῆς σωματεμπορίας.
Ὁ κ.Καραπάνος ὅμως παρεξηγεῖ τὴν φράσιν τοῦ ταύτην.
-Κύριε βουλευτά,λέγει,πρόπερσι κυβερνήτης τῆς «Κρήτης» ἦτο ὁ ἀντιπλοίαρχος κ.Γ.Μπούμπουλης,ἀξιωματικὸς ἔντιμος καὶ γνωστότατος.
-Δὲν ἐννοεῖ ὠρισμένα πρόσωπα ὁ κ.Μελάς,παρατηρεῖ ὁ κ.Γ.Ἀναστασόπουλος
-Βεβαίως ὄχι ἀπαντᾶ ὁ κ.Μελάς.Δὲν φοβοῦμαι τᾶς συνεπείας,ἀλλὰ ἐκ καθήκοντος ποιοῦμαι τὴν ἐξήγησιν.Εἶνε ἄγος διὰ τὴν Ἑλλάδα ἂν ἐξακριβωθῆ ὅτι Ἕλληνες ἀξιωματικοὶ γίνονται αἰσχροὶ συνέταιροι τοιαύτης ἀνθρωποκτονίας

Ἡ Δήλωσις τοῦ Ὑπουργοῦ
Πρόκειται ἤδη νὰ ἀπαντήση ὁ κ. Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν,ἀλλ’ ὁ κ.Κωνσταντινίδης ἀπουσιάζει καὶ προβαίνει εἰς τὸ βῆμα ἀντ’αὐτοῦ ὁ κ.Ράλλης.
Ἐν τῶν μεταξὺ ὁ κ.Πρόεδρος ἀναγιγνώσκει πρότασιν τῶν βουλευτῶν κ.κ Ραδινοῦ,Ζάππα καὶ Γεωργοπούλου περὶ ἀναβολῆς τῶν δημοτικῶν ἐκλογῶν.
Καὶ ἐγείρεται ὁ κ Ράλλης.
Ἀναγιγνώσκει τᾶς ἐπισήμους ἐκθέσεις δι’ὧν καταφαίνονται ὅλα τὰ διαδραματιζόμενα εἰς τᾶς ἐρήμους ἀκτᾶς τῆς Ἀφρικῆς ὡς ναὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν δυστυχημάτων.
Ὁ κ.Ράλλης κατόπιν δηλοὶ ὅτι ἐκεῖνο τὸ ὁποῖον κατ’ οὐδένα λόγον θέλει πράξη ἡ Κυβέρνησις εἶνε τὸ νὰ ἀνακαλέση τὸν κυβερνήτην τῆς «Κρήτης»,περὶ τοῦ ὁποίου ἔχει ἀπόλυτον πεποίθησιν ὡς τιμίου καὶ πιστοῦ ἐκπληρωτοῦ τοῦ καθήκοντος..
Ἐξακολουθεῖ ὁ κ.Πρωθυπουργὸς διὰ μακρῶν ὁμιλῶν καὶ δίδων πληροφορίας περὶ τοῦ ζητήματος τούτου,καὶ παραδέχεται ὅτι τὰ ἐγειρόμενα ἐκ μέρους τῶν σπογγαλιέων παράπονα εἶνε διότι ὁ Κυβερνήτης τῆς «Κρήτης» ἐκτελεῖ αὐστηρῶς τὸ καθῆκον του…»

Βέβαια οἱ συγκεκριμένοι διάλογοι μεταξύ τῶν πολιτικῶν ἀνδρῶν καὶ ἡ διατυπωθεῖσα ἀπειλὴ περὶ ἐξεγέρσεως τῶν κατοίκων τῆς Ὕδρας,δὲν ἔχουν καταγραφεῖ εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλληνῶν,ἀλλὰ διεσώθηκαν,ὡς ἀναφέρθη,μέσω της ἐφημερίδος «Σκρίπτ».
Ἐκ τῶν Πρακτικῶν τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων ὅμως,προκύπτει καὶ ἡ ἔντονη ἀντίδραση τοῦ ἑτέρου Βουλευτοῦ Ὕδρας Νικολάου Μ.Τσαμαδού,ὁ ὁποῖος αἰτήθηκε τὴν ἄμεση ἄρση τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας σπόγγου ποὺ ἐπέβαλε ὁ Κυβερνήτης του ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» καὶ τὴν ἀπελευθέρωσιν τῶν ὑγειῶν ἐπαγγελματιῶν δυτῶν.



«Πρακτικὰ Συνεδρίασις Κ΄ τῆς Βουλῆς,τῆς 2ας Ἰουλίου 1903»


«Πρακτικὰ τῶν Συνεδριάσεων τῆς Βουλῆς τῆς Ἐκτάκτου Συνόδου τῆς ΙΣΤ’ Βουλευτικῆς περιόδου,Ἐν Ἀθήναις ἐκ τοῦ Ἐθνικοῦ Τυπογραφείου 1903,Συνεδρίασις Κ΄,Τῆς 2ας Ἰουλίου 1903,Ζήτημα Παράρτημα,Ἀριθμὸς 38»


«….Ὁ Βουλευτὴς Ὕδρας κ.Τσαμαδὸς καταγγέλει ὅτι ὁ Κυβερνήτης τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» τοῦ σταλέντος πρὸς προστασίαν τῶν σπογγαλιέων εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς, ὅλως παρανόμως ἀπηγόρευσε τὴν διὰ σκαφάνδρων σπογγαλιείαν,συλλαβῶν αὐθαιρέτως καὶ ἱκανοὺς σπογγαλιεῖς, οὖς ἐνέκλεισεν εἰς τὸ κοῖτος τοῦ πλοίου,κακοποιήσας συνάμα αὐτοὺς καὶ ἀπαγορεύσας αὐτοὶς νὰ ἀλιεύσωσιν σπόγγους,ἐπὶ τῷ λόγῳ ὅτι παθόντες ἄλλοτε δύνανται νὰ πάθωσιν ἐκ νέου. Ὁ κ. Τσαμαδὸς ἐκθέτει τὰ ζημίας αἴτινες θέλουσιν ἐπέλθει ἐκ τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας καὶ παρακαλεῖ τὴν κυβέρνησιν νὰ διατάξη τὴν ἄμεσον ἀπόλυσιν τῶν παρανόμως κρατουμένων,διατάσσουσα ἅμα τὴν ἐνέργειαν ἀνακρίσεων ὅπως ἐξακριβωθῆ ἂν συνέβησαν πιέσεις.
Ὁ κ.Τσαμαδὸς καταθέτει τηλεγραφήματα τῶν σπογγαλιέων ἀναφερόντων ὅτι θέλουσιν ἐγκαταλείψει τὰ πλοιάρια τῶν,ἂν ἐξακολουθήση ἡ ἀπαγόρευσις αὐτῆς.
Ὁ Βουλευτὴ τῆς αὐτῆς ἐπαρχίας κ.Κουντουριώτης ὁμιλεῖ ἐπίσης διὰ μακρῶν ἐπὶ τοῦ ζητήματος τούτου καὶ συνιστᾶ τῷ κ.Προέδρω τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου νὰ λάβη τὰ κατάλληλα μέτρας πρὸς ἄρσιν τῆς ἀπαγορεύσεως τῆς σπογγαλιείας ὑπὸ τοῦ κυβερνήτου τοῦ πλοίου.
Ὁ Πρόεδρος τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου,Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν καὶ προσωρινῶς τῶν Οἰκονομικῶν κ.Ράλλης παρατηρεῖ ὅτι ἡ Κυβέρνησις ἀναγνωρίζει τὴν σπουδαιότητα τοῦ ζητήματος τῆς σπογγαλιείας,οὐδὲ προτίθεται νὰ παρεμβάλη κώλυμα τί εἰς τὴν ἐνάσκησιν αὐτῆς ἐξ’ ἐναντίας μάλιστα θέλει ἐνισχύσει αὐτήν.
Ὁ κ.Πρόεδρος τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου προσθέτει ὅμως ὅτι ὑπάρχουσι καὶ κανόνες φιλανθρωπίας,οὖς δὲν δύναται νὰ παραβλέπη τίς.
Ὁ κ.Κουντουριώτης συνεχίζων τὴν ἀγόρευσιν ἑξαιρεῖ τὴν σημασίαν τοῦ ζητήματος τῆς σπογγαλιείας καὶ συνιστᾶ τὴ Κυβέρνησει νὰ διατάξη τὸν Κυβερνήτην τοῦ πολεμικοῦ πλοίου νὰ ἀφίση ἐλεύθερούς τους ὑγιεῖς δύτας,ἀνακαλοῦσα ἐν ἀνάγκῃ τὸν Κυβερνήτην τοῦ πλοίου ἢ καὶ αὐτὸ τὸ πλοῖον.
Ὁ βουλευτὴς τῆς αὐτῆς Ἐπαρχίας κ.Γκίκας ὁμιλεῖ ἐπίσης διὰ μακρῶν ἐπὶ τοῦ ζητήματος καὶ ποιεῖται θερμὴν σύστασιν ὅπως διαταχθῆ ὁ πλοίαρχος τοῦ πολεμικοῦ σκάφους νὰ ἀφίση ἐλεύθερούς τους ὑγιεῖς δύτας.
Ὁ Βουλευτὴς Ἀγυιᾶς κ.Μελὰς ἀπαντᾶ εἰς τὰ λεχθέντα ὑπὸ τῶν Βουλευτῶν κ.κ Τσαμαδού, Κουντουριώτου καὶ Γκίκα καὶ ἀναγιγνώσκει περικοπᾶς ἡμερολογίου ἀξιωματικοῦ ὑπηρετοῦντος ἐπὶ τῆς Κρήτης,ἐν ὢ ἐκτίθενται τὰ βασανιστήρια ἄτινα ὑφίστανται οἱ δύται ὑπὸ τῶν κυβερνητῶν τῶν πλοιαρίων.Ὁ κ.Μελὰς ὑποδεικνύει τὴ Κυβερνήσει διάφορα μέτρα,ἄτινα δύναται νὰ ληφθώσιν ὑπὲρ τῶν δυτῶν καὶ συνιστᾶ τὴν ἄμεσον λῆψιν αὐτῶν.
Ὁ Πρόεδρος τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου,Ὑπουργὸς τῶν Ἐξωτερικῶν καὶ προσωρινῶς τῶν Οἰκονομικῶν κ.Δημήτριος Γ.Ράλλης ἀπαντᾶ εἰς τὰ λεχθέντα ὑπὸ τῶν ἀνωτέρω κ. Βουλευτῶν ἐπὶ τοῦ ζητήματος τούτου καὶ λέγει ὅτι ὀφείλομεν νὰ δώσωμεν πίστιν εἰς τᾶς ἐπισήμους ἐκθέσεις τοῦ Κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» καὶ τῶν Προξένων καὶ οὐχὶ εἰς τὰ τηλεγραφήματα τῶν ἐνδιαφερομένων.Ὁ κ.Πρόεδρος τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου ἀναγιγνώσκει περικοπὴν τῆς ἐκθέσεως τοῦ Κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» ἀπὸ 22 Ἰουνίου ἀφορώσαν τὰ γενόμενα δυστυχήματα εἰς τοὺς δύτας,βεβαιούμενα καὶ παρὰ τῶν ἐκθέσεων τῶν Προξένων καὶ ἐκφράζει τὴν πεποίθησιν ὅτι ὁ Κυβερνήτης δὲν ὑπερέβη τὸ καθῆκον του,διὰ τοῦτο δὲ καὶ δὲν θέλει ἀνακαλέσει αὐτόν.
Ἐν τούτοις ὑπόσχεται ὅτι θέλουσιν ἐξετάσει μετὰ τοῦ κ.Ὑπουργοῦ τῶν Ναυτικῶν ἂν τὰ γενόμενα παράπονα κατὰ τοῦ Κυβερνήτου,ὡς ὑπερβάντος τὸ καθῆκον του,εἰσὶν ἀληθῆ,ζητοῦντες τηλεγραφικῶς παρὰ τοῦ Κυβερνήτου πληροφορίας,προσθέτει δὲ ὅτι ἑνὰ προκύψωσιν ὑπόνοια ἀληθείας αὐτῶν,θέλουσιν ἀποστείλει ἐπιθεωρητὴν πρὸς ἐνέργειαν ἀνακρίσεων…»


Σύμφωνα μὲ τὴν ἀποσταλεῖσα-κατὰ τὸ μέσον τῆς σπογγαλιευτικῆς περιόδου-ἀναφορὰ τοῦ ἀντιπλοιάρχου τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» Πέτρου Ζώτου,ἐπὶ συνόλου ἑξήντα ὀκτὼ νηοψιῶν εἰς σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια,ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀφρικῆς,περισυνελλέγησαν πενήντα ἕξι ἀσθενεῖς δύτες,ἐκ τῶν ὁποίων δυὸ ἀπεβίωσαν λόγω τῆς σοβαρότητας τῆς καταστάσεώς τους, εἴκοσι πέντε ἀνάρρωσαν πλήρως,δεκαπέντε εὐρίσκοντο εἰς τὸ στάδιον τῆς ἀναρρώσεως ἐνῶ οἱ ὑπόλοιποι δὲν ἠδύναντο νὰ ἰατρευθοῦν.


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 13ης Αυγούστου 1903, Ἄρθρον «Οἱ σπογγαλιεῖς καὶ ἡ κατάστασις τῶν-Τί πρέπει νὰ γείνη-Μία λυπηρὰ σταστιστικὴ»


«..Κατὰ τᾶς γενομένας περιπολίας ὑπὸ τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» ἐπεθεώρησαν μέχρι σήμερον 68 σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ἁλιεύοντα διὰ σκαφάνδρου,ἒφ ὧν ἀπέβαινον 294 δύται’ἐκ τούτων περισυνελλέγησαν ἀσθενεῖς καὶ ἐνοσηλεύθησαν ἐν τῷ θεραπευτηρίῳ τοῦ πλοίου 56, διατελοῦντες κατὰ τὸ πλεῖστον ἐν οἰκτρᾷ καταστάσει,φρίκην ἐμποιούση καὶ τῷ ἀπαθεστέρῳ θεατή.Ἐκ τούτων ἀπεβίωσαν 2,ἐξῆλθον ὑγιεῖς 25,βελτιωθείσης δὲ τῆς ὑγείας τῶν 15,οἵτινες χρονίως πάσχοντες δὲν ἠδύναντο νὰ ἰαθώσι τελείως καὶ νοσηλεύονται σήμερον 14. Ἐκ τῶν νοσηλευομένων τούτων δυὸ πάσχουν ἐκ γενικῆς παραλύσεως μετ’ἐπιπλοκῆς γαγγραινωδῶν ἐσχαρῶν κατὰ τὴν ράχιν καὶ τοὺς γλουτοὺς τοσούτον ἐκτεταμένων εἰς βάθος καὶ ἐπιφανείαν, ὥστε μένουν ἀπογυμνωμένα τὰ ὀστὰ ἅπασής της κατωτέρας μοίρας τῆς σπονδυλικῆς στήλης καὶ τῆς λεκάνης.Θέαμα εἰδεχθέστατον! Καὶ τοῦ μὲν ἑνὸς τῶν ἀτύχων τούτων ὄντων ἡ ζωὴ δύναται νὰ θεωρηθῆ τελείως ἠσφαλισμένη,τοῦ δ’ἕτερου,ἕνεκα τῆς μεγάλης ἐξαντλήσεως αὐτοῦ ἡ ζωὴ τοῦ διατρέχει ἔτι ἄμεσον κίνδυνον.Ἡ ζωὴ τῶν ἀσθενῶν τούτων εἶνε τὸ ζήτημα τῆς ἡμέρας ἐνταύθα..»



Συζήτησις περὶ τῆς βελτιώσεως τῶν κανόνων ὑγιεινῆς διὰ τὴν χρῆσιν τῶν σκαφάνδρων  


Τὰ κάτ΄ἐξακολούθησιν κρούσματα τῆς «νόσου τῶν δυτῶν»,τὰ ὁποία ἔγιναν εὐρέως γνωστὰ εἰς τὸ πανελλήνιον μέσω τῆς δράσεως τοῦ καθηγητοῦ Κάρολου Φλέγελ καὶ τῶν καταγγελιῶν  τοῦ ἀντιπλοιάρχου τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτης» Πέτρου Ζώτου καὶ τῶν λοιπῶν ἀξιωματικῶν του πλοίου,εὔλογα προκάλεσαν συζητήσεις περὶ τῆς βελτιώσεως τῶν κανόνων ὑγιεινῆς εἰς τὴν χρῆσιν τῶν σκαφάνδρων.Διὰ τὸν συγκεκριμένον λόγον,συνῆλθε εἰς τὶς ἀρχὲς τοῦ ἔτους 1904,εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ καθηγητοῦ Σάββα ὑποεπιτροπὴ ἐκ τῶν μελῶν τῆς μεγάλης ἐπιτροπῆς τῆς σπογγαλιείας,διὰ νὰ προτείνει λύσεις διὰ τὴν μείωση τῶν δυσάρεστων ἐπιπτώσεων τῆς χρήσεως τῶν σκαφάνδρων.

Τὰ κυριότερα μέλη τῆς ὑπεπιτροπῆς ἦτο ὁ Δήμαρχος τῶν Σπετσῶν Δημήτριος Λεωνίδας, ἐφοπλιστὴς καὶ ἐκκινητὴς σπογγαλιευτικῶν πλοίων καὶ ἀδελφὸς τοῦ Βουλευτοῦ Σπετσῶν Νικόλαου Λεωνίδα,ὁ Βουλευτὴς Ἀγυιᾶς Λέων Μελάς,ὁ κυβερνήτης τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» Πέτρος Ζῶτος καὶ ὁ ἀνθυποπλοίαρχος τοῦ πλοίου Κωνσταντῖνος Μελάς,ἀδελφός του Βουλευτοῦ Ἀγυιᾶς καθὼς καὶ ὁ δικαστικὸς κ.Ναούμ.

Εἰς τὴν ἀρχικὴν ἐπισήμανσιν τοῦ καθηγητοῦ κ.Σάββα περὶ τῆς τεχνικῆς βραδέας καταδύσεως μὲ ἐπαναλαμβανόμενες διαλείψεις,ποὺ  εἶχαν ἀναπτύξει οἱ ρῶσσοι δύτες διὰ νὰ παραμένουν εἰς τὸν βυθὸν τῆς θαλάσσης,εἰς βάθος μεγαλύτερο τῶν τριάκοντα ὀργυιῶν,διὰ χρονικὸ διάστημα πλέον τῶν τριῶν τετάρτων τῆς ὥρας,ὁ κυβερνήτης τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» Ζῶτος ἐπροτεῖνεν τὸν καθορισμὸν συγκεκριμένου ἀριθμοῦ καταδύσεων ἀνὰ ἡμέρα διὰ κάθε δύτη.Ἐν συνέχειᾳ ἡ συζήτησις τῆς ὑποεπιτροπῆς περιεστράφη περὶ τῆς εἰσηγήσεως τοῦ ἀνθυποπλοιάρχου τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ Κωνσταντίνου Μελᾶ διὰ τὴν ἵδρυσιν Σχολῆς Δυτῶν,καὶ τοῦ τρόπου συμπληρώσεως τῶν ναυτολογίων τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.
Εἰς τὴν ὑποεπιτροπήν,προσῆλθε καὶ κατέθεσε ὑπόμνημα τῶν σπογγαλιεμπόρων τῆς νήσου Αἰγίνης ὁ Βουλευτὴς τῆς νήσου Εὐάγγελος Καναβιαριώτης,βάσει τοῦ ὁποίου τὰ κρούσματα τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» ὀφείλοντο εἰς τὴν μακροχρόνια παραμονὴ καὶ ἔκθεση τῶν δυτῶν ἐντὸς τοῦ βυθοῦ τῆς θαλάσσης καὶ ὄχι ἕνεκα τοῦ μεγάλου βάθους.Παράλληλα,οἱ κυβερνῆτες σπογγαλιεῖς τῆς Αἰγίνης ἐπρότειναν τὴν μείωση τῶν προκαταβολῶν ποὺ κατέβαλλαν εἰς τοὺς δύτες κατὰ τὴν περίοδο τῆς προπαρασκευῆς καὶ ἐκκινήσεως τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοίων, ὥστε οὗτοι νὰ μὴν ἐξαναγκάζοντο ἀργότερα,κατὰ τὴν διαδικασία ἁλίευσης τῶν σπόγγων,νὰ ὑποχρεώνουν τοὺς δύτες νὰ ἁλιεύουν ὑπερβολικές-πλέον τῶν ἀνθρωπίνων δυνατοτήτων τους-ποσότητες σπόγγου διὰ τὴν ἐξόφλησιν τῶν προκαταβληθείσων ἀμοιβῶν τους.

Ἄπ΄τὴν πλευρὰ τῆς Εἰσαγγελίας τῶν Ἐφετῶν,οἱ κύριοι Καρατζᾶς καὶ Ναούμ,ἀνέφεραν εἰς τὴν ὑπεπιτροπή,τὴν πρόθεση τῆς ὑπηρεσίας νὰ προχωρήσει εἰς τὴν θέσπισιν νομοθετήματος διὰ τὸν προκαθορισμὸν τοῦ ὕψους τῆς ληφθείσας προκαταβολῆς τῶν ἐπαγγελματίων δυτῶν καθὼς καὶ διὰ τὴν λήψη μέτρων καταστολῆς διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ φαινομένου τῶν ληστρικῶν ἐπιτοκίων δανεισμοῦ ποὺ ἐπέβαλαν εἰς αὐτοὺς οἱ κυβερνῆτες σπογγαλιεῖς.

Ὁ Δήμαρχος Σπετσῶν Δημήτριος Λεωνίδας,προχωρώντας περαιτέρω,ἐπρότεινε τὴν ἐπιβολὴ φορολογήσεως εἰς ἕκαστη σπογγαλιευτικὴ μηχανὴ διὰ τὴν συγκέντρωσιν κεφαλαίου,τὸ ὁποῖο θὰ διατίθετο ἐκ μέρους τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως διὰ τὴν ἀποστολὴ καὶ δεύτερου πλοίου τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ διὰ τὴν προστασίαν τῶν δυτῶν.

Ἡ συγκεκριμένη συζήτησις καθὼς καὶ ἄλλες οἱ ὁποῖες ἐπακολούθησαν,ἀπετέλεσαν τῶν προπομπὸ τῆς θεσπίσεως τοῦ Νόμου «Περὶ τῆς διὰ σκαφάνδρων ἁλιείας»,Νόμος ΓΧΙΖ΄(ὕπ΄ ἀριθμ.3617)»,τῆς 13ης Μαρτίου 1910.


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 19ης Ιανουαρίου 1904, Ἄρθρον «Τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας»


«..Χθὲς τὴν πρωΐαν ἐν τῇ οἰκίᾳ τοῦ καθηγητοῦ κ.Σάββα συνῆλθεν ἡ ἐκ τῶν κ.κ Λεωνίδα, Ζώτου, Λ.Μελά,Ναούμ,Σφήνη καὶ Κ.Μελὰ καταρτισθεῖσα ἐκ μελῶν τῆς μεγάλης ἐπιτροπῆς τῆς σπογγαλιείας ὑπεπιτροπῆ,ὅπως μελετήση τὸ ζήτημα ὑπὸ ὑγιεινὴ ἄποψιν.
Ἐν ἀρχὴν ὁ κ.κ Σάββας ἀνέπτυξεν ὅτι οἱ Ρῶσσοι δύται δύνανται καὶ εἰς τριάκοντα ὀργυίων βάθος νὰ παραμείνωσι πλέον τῶν τριῶν τετάρτων τῆς ὥρας χωρὶς οὐδὲν νὰ παθώσι, καταδυόμενοι βραδέως καὶ ἴδια ἀναδυόμενοι μὲ διαλείψεις,ἀνὰ πᾶν τέταρτον μέτρου,ἑνὸς λεπτούς,εἰς τρόπον ὥστε ἢ ἐκ τῶν μεγάλων πιέσεων ἐπάνοδος εἰς τὴν συνήθη ἀτμόσφαιραν νὰ μὴ εἶνε ἀπότομος,οὐ ἕνεκα προκαλοῦνται,ὡς γνωστόν,αἳ ἐμβολαί,διαρρήξεις ἀγγείων καὶ αἳ ἄλλαι παθήσεις.Κατόπιν ὁ κ.Ζῶτος ὑπεστήριξεν ὅτι πρέπει νὰ καθορισθῆ ὁ ἀριθμὸς τῶν καταδύσεων δι’ἑκάστον δύτην ἐν μίᾳ ἡμέρα καὶ ὁ ἀριθμὸς τῶν δυτῶν δι’ἑκάστον σπογγαλιευτικὸν πλοιάριον,μεθ’ὁ συνεζητηθῆ τὸ σχέδιον νόμου περὶ συστάσεως σχολῆς δυτῶν,ὅπερ ἔχει συντάξει ὁ ἀνθυποπλοίαρχος κ.Κ.Μελάς’εἴτα ἐθίχθη τὸ ζήτημα τῆς ἐξελέγξεως τῶν ναυτολογίων τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοίων,εἰς τρόπον ὥστε νὰ μὴ δύνανται οἱ πλοίαρχοι νὰ ἀποκρυπτώσι τὰ δυστυχήματα,καὶ ἀπεφασίσθη νὰ συνελθώσι πάλιν τὴν Πέμπτην.
Ὑπόμνημα πλοιάρχων
Ὁ βουλευτὴς Αἰγίνης κ.Καναβαριώτης,ἐκ τῶν μελῶν τῆς μεγάλης ἐπιτροπῆς τῆς σπογγαλιείας, ἐπανέλθων χθὲς ἐξ Αἰγίνης ἐκόμισεν ὑπόμνημα πρὸς τὴν ἐπιτροπὴν ἐκ μέρους τῶν ἰδιοκτητῶν μηχανῶν τῆς ἐπαρχίας του,ἐν τῷ ὁποίῳ οὗτοι ὑποδεικνύουσι διάφορα μέτρα, ἰσχυριζόμενοι ὅτι τὰ δυστυχήματα τῶν δυτῶν ὀφείλονται οὐχὶ εἰς τὸ μέγα βάθος,ἀλλ’ εἰς τὴν μακροχρόνιον παράτασιν τῆς ἐν τῷ βυθῷ παραμονῆς αὐτῶν καὶ εἰς τὴν ἀδεξιότητα συνήθως τῶν ἀπείρων καὶ νεοσυλλέκτων δυτῶν.

Ζητοῦν ἐπίσης νὰ καθαρισθοῦν αἳ πρὸς τοὺς δύτας χορηγούμεναι πρὸς τῆς ἐκκινήσεως τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στολίσκου προκαταβολαὶ μεταξὺ 800 καὶ 1000 δραχμῶν,ἀντὶ δυὸ καὶ τριῶν ἔστιν ὀτε δὲ καὶ πέντε χιλιάδων δραχμῶν ὑπὸ τὸν ὄρον ἀνελκύσεως-ὡς γίνεται ἤδη-σπόγγων ἀξίας δεκαπέντε,εἴκοσι καὶ τριάκοντα χιλιάδων δραχμῶν,εἰς τρόπον ὥστε νὰ καλύπτωνται τὰ ἔξοδα τῆς ἐκκινήσεως χωρὶς νὰ εἶνε ἠναγκασμένοι νὰ ζητοῦν ἀπλήστως τεράστιαν συγκομιδὴν σπόγγων
Ἡ μεγάλη ἐπιτροπὴ
Ἐν τῷ μεταξὺ καὶ ἡ ἐκ τῶν κ.κ Καρατζά,εἰσαγγελέως τῶν Ἐφετῶν καὶ Ναοὺμ ὑπεπιτροπή,ἤτις θὰ μελετήση ὑπὸ νομικὴν ἄποψιν τὸ ζήτημα,θέτουσα τᾶς βάσεις νομοθετήματος περιστέλλοντος τὴν τοκογλυφίαν,καθορίζοντος τὸ ζήτημα τῶν προκαταβολῶν καὶ τιμωροῦντος πάσαν ὠμότητα ἢ ἀδίκημα,ἐπεληφθῆ τοῦ ἔργου της.
Ὁ κ.Δήμ.Λεωνίδας
Ὁ ἐκ τῶν κληθέντων ὑπὸ τῆς ἐπιτροπῆς ἀντιπροσώπων τῶν τριῶν σπογγαλιευτικῶν νήσων κ.Δήμ.Λεωνίδας,δήμαρχος Σπετσῶν καὶ ἐκ τῶν μεγαλειτέρων ἐφοπλιστῶν τῆς νήσου ἐπανερχόμενος ἐκ Σπετσῶν θὰ ἀναπτύξη εἰς τὴν ἐπιτροπὴν πλήρη μελέτη τοῦ ζητήματος ὑποδεικνύων ἐν τῷ μεταξὺ τὴν ἐπιβολὴ φορολογίας εἰς ἑκάστην σπογγαλιευτικὴν μηχανήν, ἴνα ἐκ τοῦ εἰσοδήματος τούτου ἡ κυβέρνησις ἐν τῷ προστατευτικῷ καθήκοντί της,δυνήθη νὰ διαθέση δυὸ πολεμικὰ σκάφη μετὰ θεραπευτήριον πρὸς περίθαλψιν τῶν προσβαλλομένων ὑπὸ παθήσεων δυτῶν.
Ὁμοίως θὰ ὑποδείξη τὴν ἀνάγκην ὅπως πρὸ τῆς ἐκκινήσεως τοῦ στολίσκου ἐπιθεωρῶνται οἱ δύται παρ’ἰατρῶν προσκεκολλημένων εἰς τὰ λιμεναρχεῖα τῶν σπογγαλιευτικῶν μερῶν, αὐξηθώσιν αἳ κρατήσεις αὐτῶν καὶ ἐλαττωθῆ ὁ ἀριθμὸς τῶν ἐτῶν τῆς ἀποστρατεύσεως τῶν,ἴνα οὕτω μετὰ πάροδον δέκα τὸ πολὺ ἐτῶν ἔχωσι πόρον τινὰ ζωῆς…»


Σημείωσις:Τὶς ἐργασίες τῆς συγκεκριμένης ὑπεπιτροπῆς,ἐξῆρε ὁ καθηγήτης καὶ ὑπέρμαχος τῆς καταργήσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας Κάρολος Φλέγελ.Ὁ καθηγητής Φλέγελ τὴν 5ην Νοεμβρίου 1908,ἀπέστειλε ἐπιστολὴ περὶ τοῦ «σπογγαλιευτικοῦ ζητήματος» πρὸς τὸν διευθυντὴ τῆς ἐφημερίδος «Ἐμπρός» μὲ τὴν ὁποία συνιστοῦσε τὴν ψήφισιν και θέσπισιν ἐκ μέρους τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως εἰς Νόμον τοῦ Κράτους,τοῦ ἐκπονηθέντος ἀπὸ τοῦ ἔτους 1904 νομοθετήματος τῆς ὑπεπιτροπῆς,θεωρώντας πὼς οὖτο πληρεῖ ὅλα τὰ κριτηρία διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ σοβαρότατου αὐτοῦ προβλήματος.Ἡ ἐπιστολὴ ἐστάλη ἐξ’ἀφορμῆς τῶν πολλαπλῶν θανατηφόρων κρουσμάτων τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» ποὺ παρετηρήθησαν εἰς τὴν νῆσον Ὕδραν κατὰ τὸ ἔτος 1908.


 «Πηγή: Ἐμπρός, Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Νοεμβρίου 1908, Ἄρθρον «Το σπογγαλιευτικὸ ζήτημα τῆς Μεσογείου καὶ τοῦ κόλπου τοῦ Μεξικοῦ.Μία ἐπιστολὴ τοῦ Φλέγγελ»


«..Κατὰ Μάϊόν του 1892 ἐγκαταστᾶς ἐν Καλύμνῳ πρὸς περίθαλψιν τῆς ὑγείας μου,καὶ ἕνεκα τοῦ πρώωρου θανάτου τοῦ ἀείμνηστου ἀδελφοῦ μου Ἐδουάρδου,διασαλευθείσης,εὑρέθην τάχιστα πρὸ τοῦ δεινοῦ κακοῦ,τοῦ ἐκ τῆς ἐν τῇ σπογγαλιείᾳ φρικτῆς καταχρήσεως τῶν ἀνθρωποκτόνων σκαφάνδρων,προερχομένου,βαθέως δὲ ἐκ τούτου συγκινηθεῖς,σφόδρα ἐπλήθσην ἐπιθυμίας νὰ συντελέσω κατὰ δύναμιν εἰς τὴν θεραπείαν αὐτοῦ.
Ταχέως ἐξέφραζον πρὸς τοὺς ἐν Καλύμνῳ σπογγαλιεῖς,ὅτι τὰ σκάφανδρα πρέπει νὰ καταργηθώσι πρὸς πρόληψιν γενικοῦ ὀλέθρου,οἱ καλοὶ δὲ ἀνθρῶποι μοὶ ἀπήντησαν δ’ἐρωτήματος ἀπελπισίας.«Μὰ πῶς θὰ γίνη τοῦτο;»Ἐγὼ δὲν ἀντέτεινα: «Πρέπει νὰ πιστέψωμεν,ὅτι θὰ γείνη καὶ τότε μόνον θὰ γείνη,διότι ὁ Ὕψιστος πίστιν παρ’ἠμῶν ἀπαιτεῖ».Τότε μοὶ παρετηροῦν μετὰ στεναγμῶν. «Ἐπὶ ἔτη πολλὰ ἠγωνίσθημεν,ἀλλ’ἕις μάτην». Οὐδόλλως δὲ ἀποθαρρυνθεῖς ἐκ τῆς ἀπελπισίας ταύτης τῶν σπογγαλιέων,ἀλλ’ ἐξ αὐτῆς τὴν ἀνάγκην τῆς σωτηρίας ἐξαρτῶν,προέβην εἰς δημοσίευσιν ἐξ μέχρι τοῦδε πραγματειῶν καὶ πλείστων ἄρθρων ἐν τῷ Τύπῳ περὶ τῶν σπογγοπαραγωγῶν χωρῶν τῆς Μεσογέιου.
Παρατηρήσας δέ,ὅτι ἡ θέσις τῶν σπογγαλιέων δὲν ἐβελτιοῦτο μὲ μόνας τᾶς δημοσιεύσεις,ἀπεφάσισα τῷ 1896 νὰ ἀποταθῶ πρὸς τοὺς Ἀνάκτας καὶ Ἡγεμόνας,τοὺς Κυβερνήτας καὶ νομοθέτας,τὸν τύπον καὶ τὴν κοινωνίαν τῶν σπογγοπαραγωγῶν χωρῶν καὶ δὴ καὶ πρὸς τοὺς ἁρμόδιους συλλόγους ἐκθέσεις καὶ συνέδρια μετὰ τῆς διαπύρου ἱκεσίας περὶ παύσεως τῶν ἀνθρωποκτόνων καὶ σπογγοφθόρων σκαφάνδρων.
Αἳ ὑπὲρ τῶν δεινοπαθούντων σπογγαλιέων διάπυροι ἰκεσίαι μου εἰσηκούσθησαν ἐν Σάμῳ, Κρήτη,Κύπρω,Τύνιδι,Αἰγύπτω,Τουρκία καὶ Αὐστρο-Οὐγγαρίαν,αἴτινες ἐν ταύτῃ τὴ χρονολογικὴ τάξει ἐθέσπισαν τὸν σωτήριον νόμον τῆς παύσεως τῶν σκαφάνδρων,ἠξιώθησαν δὲ εὐμενοῦς δεξιώσεως ἐν Ἑλλάδι,Ἰταλία καὶ τοὶς Ἠνωμέναις Πολιτείαις τῆς Ἀμερικῆς,οἵτινες ἐθέσπισαν προσταστευτικὰ μέτρα,δυστυχῶς ἀνεπαρκῆ ὡς ἀποδεικνύει καὶ ἡ ἐφετινὴ αὔξησις τῶν θυμάτων,ἡ ἐξ Ὕδρας ἀγγελομένη.
Θεωρῶ δὲ ἐπίκαιρον νὰ ὑπενθυμίσω εὐσεβάστως τὴ Α.Ἐξοχότητι τῷ ἐπὶ τῶν Ναυτικῶν Ὑπουργῶ,ὅτι εἰς τὰ ἀρχεῖα τοῦ ὑπουργείου τούτου φυλάσσεται ἐπὶ τετραετίαν ἄριστον νομοσχέδιον,ἐκπονηθὲν ὑπὸ πολυμελοῦς ἐπιτροπῆς κατὰ τὸν Ἰανουάριον τοῦ 1904 καὶ ἔχον ὅλα τὰ προσόντα πρὸς ταχείαν θεραπείαν τοῦ δεινοῦ κακοῦ,ἂν γίνη νόμος καὶ ἐφαρμοσθῆ,δυνάμενον δὲ ἄριστα νὰ προστεθῆ νῦν πρὸς τὰ ἐξ ἄλλα νομοσχέδια,ὅπερ ἡ Α. Ἐξοχότης προτίθεται νὰ παρουσιάση προσεχῶς εἰς τὴν Βουλήν.
Ἀποταθεῖς ἐσχάτως πρὸς τὸν κ.Πρόεδρον τῆς ἐν Ἀθήναις Ἑλληνικῆς Ἑταιρείας τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ μετὰ διαπύρου ὑπὲρ τῶν δεινοπαθούντων σπογγαλιέων,παρακλήσεως,εὐελπιστῶ,ὅτι θὰ εἰσακουσθῶ ἀφοῦ τὸ στάδιον τῶν ἀνὰ τᾶς πεπολιτισμένας χώρας Ἑταιρείων τοῦ Ἐρυθροῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἐρυθρᾶς Ἡμισέληνος εἶνε εὐρύτατον καὶ ἐν καιρῷ εἰρήνης ὡς ἐμπεριέχον πάσαν δράσιν πρὸς ἀνακούφισιν τῶν δεινῶν της πασχούσης ἀνθρωπότητος,ἀναμφιβόλως δὲ πασχούσης δεινῶς,οἱ σπογγαλιεῖς,ὡς μαρτυρούσι καὶ πάλιν αἳ τελευταῖαι δημοσιεύσεις τῶν ἀττικῶν ἐφημερίδων,ἰδίως δὲ αἳ ἀνταποκρίσεις τοῦ εἰς Ὕδραν μεταβάντος συντάκτου τοῦ «Ἐμπρὸς Χαρίλαου Παπαντωνίου…»




Ἡ ἀναφορὰ τοῦ ἀντιπλοιάρχου Πέτρου Ζώτου,κυβερνήτου ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» περὶ τῶν ἀπάνθρωπων συνθηκῶν ἁλίευσης διὰ σκαφάνδρων,ἐν ἔτει 1904


Ἀναφορὰ βασιζόμενη εἰς τὸ Βιβλίον:Ἐκθέσις περὶ τῆς ἀνὰ τᾶς Ἀφρικανικᾶς Ἀκτᾶς διὰ σκαφάνδρου σπογγαλιείας,Ἐν Ἀθήναις. Ἐκ τοῦ τυπογραφείου.Π.Πετράκου,1904


Ὁ ἀντιπλοίαρχος Πέτρος Ζῶτος,κυβερνήτης τοῦ ὁπλιταγωγοῦ τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ «Κρήτη»,ὡς ὑπεύθυνος ἀπεσταλμένος τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως διὰ τὴν ἐποπτεία καὶ τὴν προστασία τῶν Ἑλλήνων δυτῶν τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στόλου,δημοσίευσε κατὰ τὸ ἔτος 1904 ἔκθεσιν διὰ τῆς ὁποίας κατήγγειλε καὶ κατέγραψε λεπτομερῶς πλεῖστα περιστατικὰ βίαιης καὶ ἀπάνθρωπης συμπερίφορας τῶν κυβερνητῶν τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων κατὰ τῶν ἐπαγγελματιῶν δυτῶν,κατὰ τὴν διαδικασία καταδύσεων μὲ τὴν μέθοδο τῆς χρήσεως «τῶν σκαφάνδρων»,διὰ τὰ δυὸ παρελθόντα ἔτη.

Ἡ καταγραφὴ τῶν καταγγελιῶν καὶ ἡ συλλογὴ τῶν στοιχείων πραγματοποιήθηκε μὲ μεγάλη δυσκολία,διότι οἱ περισσότεροι ἐργαζόμενοι δύτες εἰς τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια τῆς νήσου Ὕδρας,λόγω τοῦ φόβου ποὺ αἰσθάνοντο διὰ τοὺς κυβερνῆτες τους,ἀπέφευγαν νὰ καταθέσουν ἐνόρκως εἰς τὶς ἁρμόδιες ἀρχὲς τὰ πραγματικὰ γεγονότα ποὺ διαδραμματίζονταν. Παράλληλα,μετὰ τὸν κατάπλου τοῦ σπογγαλιευτικοῦ στόλου τῆς Ὕδρας εἰς τὸν λιμένα της,οἱ πλοίαρχοι προνοοῦσαν καὶ φυγάδευαν τοὺς τραυματισθέντες καὶ κακοποιηθέντες δύτες τῶν πλοιαρίων τους,διὰ νὰ μὴν γίνουν ἀντιληπτοὶ ἀπ’τὶς εἰσαγγελικὲς ἀρχές.Τοὺς σοβαρὰ τραυματισθέντες,οἱ πλοίαρχοι τοὺς ἐφύλασαν κατὰ τὴν περίοδο τῆς ἀποθεραπείας τους,ἐντὸς ἀπομακρυσμένων οἰκιῶν,ἐνῶ ἄλλους δύτες τοὺς ἀπέστελναν εἰς τὸν Πειραιᾶν διὰ  νὰ μὴν ἐμφανίζονται κακοποιηθέντες εἰς τὴν Ὕδραν.

Ἡ συγκεκριμένη ἔκθεσις τοῦ Ἀντιπλοιάρχου Ζώτου ἐδημοσιεύθη ὑπὸ τὸ τίτλον «Ἔκθεσις περὶ τῆς ἀνὰ τᾶς Ἀφρικᾶς Ἀκτᾶς διὰ σκαφάνδρου σπογγαλιείας» τὸ 1904 καὶ ὑποβλήθηκε εἰς τὸ Ὑπουργεῖον τῶν Ναυτικῶν.Παρὰ τὴν σοβαρότητα τῶν καταγγελιῶν τοῦ ἀντιπλοιάρχου διὰ τὰ ἀλλεπάλληλα κρουσμάτα τῆς «νόσου τῶν δυτῶν», διὰ τὴν βίαιη καὶ ἀπάνθρωπη συμπεριφορὰ τῶν πλοιάρχων κατὰ τῶν δυτῶν ἀλλὰ καὶ τῶν ἐξαναγκασμῶν ποὺ ὑφίσταντο οἱ ἐπαγγελματίες δύτες κατὰ τὴν ἄσκησιν τῆς ἐργασίας τους,ἡ ἔκθεσις παρέμεινε ἀναξιοποίητη εἰς τὰ ἀρχεῖα τοῦ Ὑπουργείου Ναυτικῶν.Ἀποσπάσματα τῆς ἐκθέσεως,δημοσιεύθηκαν τέσσερα ἔτη μετὰ τὴν συνταξή της,τὸ 1908,ἔτος κατὰ τὸ ὁποῖο παρατηρήθηκε δραμματικὴ αὔξησις τῶν θανατηφόρων κρουσμάτων τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» εἰς τὴν νῆσον Ὕδραν.Ἡ θλιβερὰ αὔξησις τῶν κρουσμάτων αὐτῶν κατέστησε τὸ συγκεκριμένο ἔτος,ὡς ἕνα ἐκ τῶν μελανότερων ἐτῶν τῶν σπογγαλιευτικῶν περιόδων,ἀπὸ καθιερώσεως τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας.Εἰς τὴν ἔκθεσιν,κατονομάζονται τα ὀνόματα Ὑδραίων κυβερνητῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων ποὺ διέπραξαν ὠμότητες καὶ βιαιότητες κατὰ τῶν δυτῶν καθὼς καὶ τὰ ὀνόματα τῶν θυμάτων τῶν συγκεκριμένων θηριωδιῶν.

Τὰ ἀποτελέσματα τῆς ἐκθέσεως,(ἀποτελέσαν ἀντικείμενο συζητήσεως εἰς τὶς συνεδριάσεις τοῦ Ἑλληνικοῦ Κοινοβουλίου)ἐπαναδημοσιεύθηκαν εἰς τὶς ἐφημερίδες «Ἐμπρός» καὶ «Σκρίπτ» τὸν Νοέμβριο τοῦ 1908.Συγκεκριμένα ἀναγράφονται τὰ ἑξῆς συνταρακτικά:

Α) Σύμφωνα μὲ τὰ καταγγελλόμενα εἰς τὴν ἐκθέσιν τοῦ ἀντιπλοιάρχου Ζώτου,οἱ κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων ὡς ἀδίστακτοι καὶ ἀμείλικτοι ἐπαγγελματίες,ἀντιμετώπιζαν τοὺς δύτες ὡς «μηχανὲς παραγωγῆς χρήματος»,ἐξαναγκάζοντάς τους νὰ καταδύονται ἐπανειλημμένως,πλέον τῶν ἀνθρωπίνων δυνάμεών τους, εἰς βάθη μεγαλύτερα τῶν 32 ἕως 35 ὀργυιῶν,ἀκόμη καὶ εἰς τὶς περιπτώσεις ἐκεῖνες κατὰ τὶς ὁποῖες οἱ δύτες παρουσίαζαν εἴτε σοβαρότερα εἴτε ἐλαφρότερα συμπτώματα τῆς νόσου τῶν δυτῶν.Ἡ τακτικὴ αὐτή, εὐρέως διαδεδομένη καὶ συνήθης, ἐφαρμόζετο ἕως ὅτου ὁ δύτης ἐξοφλοῦσε,διὰ τοῦ ἀλιευόμενου σπόγγου,τὸ ὕψος τῆς προκαταβολῆς ποὺ εἶχε λάβει πρὸ τοῦ ἀπόπλου τοῦ πλοιαρίου κατὰ τὴν συμφωνία ναυτολογήσεώς του,παρόλο ποὺ οἱ περισσότεροι δύτες ἐκτίθοντο εἰς τὴν νόσο κατὰ τὶς πρῶτες καταδύσεις τους.Ἅμα τὴ ἐκδηλώσει τῶν κρουσμάτων,οἱ δύτες θορυβημένοι διὰ τὴν ἐπιβίωσίν τους,ἀπαιτοῦσαν ἄμεσα περίθαλψιν καὶ νοσηλείαν εἰς τὸ ὁπλιταγωγὸ τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ «Κρήτη».Ὅσοι ἐκ τῶν δυτῶν προέβαλαν ἀντιδράσεις καὶ διαμαρτυρίες εἰς τὶς πιέσεις τοῦ πλοιάρχου διὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοὺς εἰς τὴν καταδυτικήν ἐργασίαν  γίνονταν δέκτες ἀπειλῶν καὶ ἀνελέητων ξυλοδαρμῶν.Ἐὰν τελικῶς, ὁ δύτης ἕνεκα τῆς σοβαρότητας τοῦ κρούσματος τῆς νόσου,καθίστατο ἀνίκανος πρὸς ἐργασίαν,οἱ κυβερνῆτες ἐπεδείκνυαν παντελῆ ἔλλειψη ἐνδιαφέροντος καὶ πρόνοιας διὰ τὴν παροχὴ ἰατρικῆς περιθάλψεως. Τουναντίον,τοὺς ἐναπόθεταν ἄνευ φροντίδος εἰς τὰ ἀμπάρια τῶν πλοιαρίων τοὺς διότι τοὺς ἦτο ἐπιζήμιοι ὡς ἀνίκανοι πρὸς ἐργασίαν.Συνεπῶς,συνέφερε εἰς τοὺς πλοιάρχους ὁ θάνατος τοῦ δύτου παρὰ ὁ τραυματισμὸς ἀπὸ τὴν «νόσο τῶν δυτῶν».

Β) Κατὰ τὴν διαδικασία ἀναδύσεως τοῦ δύτου,ἐὰν ὁ κυβερνήτης τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ἔκρινε πὼς ἡ ποσότητα τοῦ ἁλιευμένου σπόγγου δὲν ἦτο ἀρκούντως ἱκανοποιητική,τότε τὰ ἔμπιστα μέλη τοῦ πληρώματός του,ἔδερναν τὸν δύτη,προτοῦ ἐπιβιβαστεῖ εἰς τὸ πλοιάριον καὶ τὸν ἐξωθοῦσαν βιαίως νὰ καταδυθεῖ ἐκ νέου.

Γ) Οἱ κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαριῶν,ἀπέκρυπταν τὶς περισσότερες περιπτώσεις τραυματισμῶν καὶ ἀσθενειῶν,κρατώντας φυλακισμένους τοὺς δύτες ἐντὸς τῶν ἀμπαριῶν τῶν πλοιαρίων τους,διὰ νὰ μὴν γίνονται ἀντιληπτοὶ ἀπὸ τὶς περιπολίες τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη». Ἡ πλημμελὴς ἰατρικὴ περίθαλψη,(χαρακτηριστικὰ ἀναφέρονται ἐκτεταμένα κρούσματα σκωληκιάσεως τῶν δυτῶν λόγω γάγγραινας εἰς τὰ παράλυτα κάτω ἄκρα τοῦ σώματος τους, λόγω τῆς ἀδιαφορίας τῶν πλοιάρχων),οἱ βάρβαρες μέθοδοι ἰάσεως τῶν ἐκδηλωθείσων ἀσθενειῶν,ἡ ἀθλιοτάτη διατροφὴ τῶν ἀσθενῶν καὶ οἱ συνθῆκες ὑγιεινῆς ἐντὸς τῶν πλοίων, προκαλοῦσαν τὴν ἐπιδείνωση τῆς ὑγείας τῶν δυτῶν καὶ εἶχαν ὡς φυσικὸ συνεπακόλουθο τὸν θάνατό τους.

Ἐν συνέχειᾳ,οἱ κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,ἐκμεταλλευόμενοι τὸ γεγονὸς πὼς ἡ πλειοψηφία τῶν δυτῶν ἦτο ἀμόρφωτοι καὶ ἀγράμματοι,καθώς οἱ περισσότεροι ἐξ’ αὐτῶν δὲν γνώριζαν νὰ γράφουν μήτε κὰν τὸ ὀνοματεπώνυμό τους καὶ χρησιμοποιοῦσαν ὡς ἐπίθετο τὸν τόπο καταγωγῆς τους ἢ τὸ πατρώνυμό τους,καρπώνονταν μετὰ τὸν θάνατο τῶν δυτῶν τὰ ἀσφαλιστικὰ καὶ συνταξιοδοτικά τους δικαιωμάτα.Παράλληλα,ἡ πλημμελὴς γνῶσις τῶν πραγματικῶν ὀνομάτων τῶν δυτῶν,καθιστοῦσε ἀδύνατη τὴν ἀληθῆ καταγραφὴ τοῦ πραγματικοῦ ἀριθμοῦ τῶν κρουσμάτων τῆς νόσου ἀπὸ τοὺς ἀξιωματικοὺς καὶ τὸν κυβερνήτη τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη»,διότι οἱ πλοίαρχοι προνοοῦσαν και ἔθαβαν τοὺς θανόντες εἰς τὶς πλησιέστερες ἀκτὲς διὰ νὰ ἀποφύγουν ἐνδεχόμενες κυρώσεις ἀπὸ τὶς εἰσαγγελικὲς ἀρχὲς.

Δ) Εἰς τὴν ἔκθεσιν τοῦ ἀντιπλοιάρχου,καταγράφονται ἐπίσης περιστατικὰ βίαιης ἀπαγωγῆς νοσηλευομένων δυτῶν ἐκ τῶν νοσηλευτηρίων,πρὸ τῆς θεραπείας τους,κατὰ τὴν προσταγὴ τῶν πλοιάρχων,ὅταν αὐτοὶ θεωροῦσαν πὼς οἱ δύτες δὲν εἶχαν ἐξοφλήσει τὸ ποσὸ τῆς προκαταβολῆς ποὺ εἶχαν εἰσπράξει.Εἰς ἀρκετὲς περιπτώσεις,οἱ κυβερνῆτες τῶν πλοιαρίων, διὰ νὰ ἐκβιάσουν τοὺς δύτες,παρακρατοῦσαν τὰ προσωπικὰ τοὺς εἴδη καὶ ἔκλεβαν τὰ χρήματά τους,διὰ νὰ τοὺς θέσουν ὑπὸ τὸ καθεστὼς ἐπαγγελματικῆς ὁμηρίας. 

Ἔ) Ὡς συνηθέστερες μέθοδοι συνετισμοῦ  καὶ ἐκφοβισμοῦ τῶν ἀνυπάκουων δυτῶν,ἐκτὸς τῆς ἀπάνθρωπης τιμωρίας τῶν ὑποχρεωτικῶν καὶ ἐπανειλημμένων καταδύσεών τους καθ’ ὅλη τὴν διάρκεια τῆς ἡμέρας,καταγράφονται ἐπίσης ἀνελέητοι καὶ βάναυσοι ξυλοδαρμοὶ ἀπὸ τὰ ὑπόλοιπα μέλη τοῦ πληρώματος,ἀκόμη καὶ κατὰ τὴν διάρκεια τῆς νυκτός,ὅταν τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια συνεκεντρώνοντο ὅλα μαζὶ πρὸς διανυκτέρευσιν.Κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ξυλοδαρμῶν, πρωτοστατοῦσαν σύμφωνα μὲ τὶς καταγγελίες καὶ οἱ κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.Οἱ σκληρότεροι ἐκ τῶν πλοιάρχων,δὲν δίσταζαν νὰ φθάνουν εἰς τὰ ὅρια τῆς διαπράξεως δολοφονικῶν ἐνεργειῶν,ἐνῶ δὲν ἐξέλειπαν καὶ  ἀκραία περιστατικὰ ὠμῆς ἐκμεταλλεύσεως ἀνήλικων ἀτόμων καθὼς καὶ ἀπόπειρες αὐτοκτονίας δυτῶν ποὺ παραφρονοῦσαν λόγω τῆς ἄθλιας διαβιώσεώς τους ἐντὸς τῶν πλοίων.

Μεταξὺ τῶν ἀπάνθρωπων ποινῶν ποὺ ἐπέβαλλαν οἱ πλοίαρχοι εἰς τοὺς δύτες ἦταν τὸ δέσιμο τοὺς εἰς τὸν κεντρικὸ ἱστὸ (κατάρτι) τοῦ πλοιαρίου καθ’ὅλην τὴν διάρκεια τῆς νυκτός,τὸ δέσιμό τους μὲ τὴν κεφαλὴ ἀνάποδα ἐντὸς τοῦ ὕδατος,ἁλυσσοδέσεις καὶ φυλακίσεις τοὺς εἰς τὰ ἀμπάρια τῶν πλοιαρίων,ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπάνθρωπη καὶ πρωτότυπη ὡς πρὸς τὴν βιαιότητά της, τιμωρία τοῦ δεσίματος τοῦ δύτου εἰς τὴν πρύμνην τοῦ πλοιαρίου καὶ ἡ παράσυρση τοῦ κατὰ τὴν πλεῦσιν αὐτοῦ.Οἱ δύτες ποὺ ἐκτίθεντο εἰς τὶς βάναυσες αυτές τιμωρίες ἐξαναγκάζοντο νὰ ἐργασθοῦν τὴν ἑπομένη ἡμέρα ἄνευ ξεκουράσεως.Εἰς τὴν περίπτωσιν κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ δύτης παρουσίαζε συμπτώματα τῆς νόσου τῶν δυτῶν,οἱ πλοίαρχοι διὰ νὰ ἐπαληθεύσουν τὴν σοβαρότητα τοῦ κρούσματος,ἔκαιγαν τὰ ἄκρα τῶν ποδιῶν τοῦ δύτου,διὰ νὰ διαπιστώσουν τὸν βαθμὸ τῆς παραλύσεώς του.

Σημείωσις:Ἰδιαίτερη βαρύτητα δίδεται εἰς τὴν αὐτοκτονία ἑνὸς ἀνώνυμου Μακεδονομάχου ἀγωνιστοῦ.Σύμφωνα μὲ τὸν ἀντιπλοίαρχο Πέτρο Ζῶτο,δὲν ἀποσαφηνίζονται τὰ ἐπακριβῆ αἴτια θανάτου του,καθὼς ὑπῆρξαν δυὸ ἀντικρουόμενες ἐκδοχές.Βάσει τῆς πρώτης ἐκδοχῆς,ὁ δύτης αὐτοκτόνησε μὴ θέλοντας νὰ ὑπομείνει τοὺς διαρκεῖς ξυλοδαρμοὺς καὶ ἐξευτελισμοὺς τῶν ὑπόλοιπων μελῶν τοῦ πληρώματος.Βάσει τῆς δεύτερης ἐκδοχῆς,ὁ δύτης ἐρρίφθη εἰς τὴν θάλασσαν πρὸς παραδειγματισμὸν τῶν ὑπολοίπων ἀνδρῶν καὶ κατ’οὐσίαν δολοφονήθη.

Ἐπίσης καταγράφεται πρωτοφανὲς περιστατικὸ ἐκτυφλωτισμοὺ δύτου,ὁ ὁποῖος ἐξυλοκοπήθη ὑπὸ τοῦ κυβερνήτου τοῦ πλοιαρίου μὲ σπογγὸ εἰς τὸ πρόσωπο του καὶ ἐτυφλώθη ὑπὸ τοῦ γάλακτος τοῦ σφουγγαριοῦ.

 Στ) Κατηγορούμενοι διὰ συνέργειαν καὶ φυσικὴ αὐτουργία εἰς τὰ ἐγκλήματα ποὺ διέπρατταν οἱ κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,ἦτο οἱ ὁδηγοὶ τοῦ πληρώματος,οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἐπιφορτιστεῖ μὲ τὴν ἁρμοδιότητα τοῦ καθορισμοῦ τοῦ βάθους τῆς καταδύσεως ἀλλὰ καὶ τοῦ ἐλέγχου τοῦ χρόνου παραμονῆς καὶ ἐργασίας τῶν δυτῶν κατὰ τὴν διάρκεια τῶν καταδύσεων. Κατὰ τὴν ἄσκησιν τῶν καθηκόντων τους,οἱ ὁδηγοὶ ἐπεδείκνυαν τὶς περισσότερες φορὲς βαναυσότερη καὶ σκληρότερη συμπεριφορὰ ἀπὸ αὐτὴ τῶν πλοιάρχων,καθὼς ἀπέκρυπταν τὸ πραγματικὸ βάθος ποὺ διεξάγοντο οἱ καταδύσεις τῶν δυτῶν,ἐνῶ μέσω διαρκῶν ἐκβιασμῶν ἀποσποῦσαν σημαντικὰ χρηματικὰ ποσὰ ἀπὸ τὴν ἀμοιβὴ τῶν δυτῶν, διὰ νὰ τοὺς παράσχουν καὶ νὰ τοὺς ἐξασφαλίσουν εὐνοϊκότερες συνθῆκες ἐργασίας εἰς μικρότερα βάθη. 

Ζ) Καταγράφονται ἀκόμη σοβαρότατες παραβιάσεις τοῦ νόμου «Ἐμπορικῆς Ναυτιλίας», καθὼς βάσει νηοψιῶν ποὺ διεξήγαγε τὸ ὁπλιταγωγὸ «Κρήτη»,διαπιστώθηκε πὼς οἱ πλοίαρχοι τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,κατὰ μεγάλο χρονικὸ διάστημα δὲν ἐπενέβαιναν ἐντὸς αὐτῶν,ἀλλὰ διέμεναν εἰς τὴν Τρίπολιν,εἰς τὴν Βεγγάζη ἢ εἰς τὸ Σφάξ.Ἡ πολύμηνη ἀπουσία τῶν πλοιάρχων,συνετελοῦσε εἰς τὴν αὔξησιν τῆς ἐπικινδυνότητας τῶν συνθηκῶν ἐργασίας ὑπὸ τὶς ὁποῖες διεξάγοντο οἱ καταδύσεις,καθὼς τὸν ἔλεγχο τῶν πλοιαρίων ἀναλάμβαναν τελικῶς οἱ ὁδηγοί,οἱ ὁποῖοι ὅμως δὲν διεθέταν τὴν ἴδια πείρα καὶ μόρφωση μὲ αὐτὴ τῶν κυβερνητῶν,καθὼς οἱ περισσότεροι ἐξ’ αὐτῶν ἦτο ἀγράμματοι καὶ ἀμόρφωτοι.

Η)Ἢ ἄσκησις ψυχολογικῆς βίας εἰς βάρος τῶν δύτων,ἀλλὰ καὶ ἡ ἀπειλὴ τῆς ἀπολύσεώς τους, ὠθοῦσε τοὺς περισσότερους νὰ ἀποκρύπτουν τοὺς τραυματισμούς τους καὶ τὴν καταπόνιση τῆς ὑγείας τους ἀπὸ τὶς διαρκεῖς ἡμερήσιες καταδύσεις τους.

Ὑπὸ τὸν φόβο αὐτόν,ἐνίοτε καὶ ὡς ἔνδειξη παλληκαρισμοῦ,οἱ περισσότεροι δύτες ἄθελά τους,ἀπέκρυπταν τὴν ἔκθεσή καὶ προσβολὴ τους εἰς τὴν νόσον τῶν δυτῶν καὶ προσπαθοῦσαν μὲ ἀντισυμβατικὲς μεθόδους ἰάσεως νὰ ἀντιμετωπίσουν τὴν σοβαρότητα τῆς καταστάσεως τῆς ὑγείας τους.Οὕτως ἢ ἄλλως,ἠτο γνωστὸν πὼς ἡ ἄσωτη καὶ ἄστατη διαβίωση ποὺ ἔκαναν οἱ περισσότεροι δύτες κατὰ τὸν χρόνο διαμονῆς τοὺς εἰς τὴν Ὕδραν,πρωτοστατώντας εἰς τρικούβερτα γλέντια καὶ ἄσκοπες διασκεδάσεις,σπαταλώντας ἕως τελευταίας δεκάρας τὰ χρήματα τῶν προκαταβολῶν τῆς ἀμοιβῆς τους,ἀδιαφορώντας διὰ τοὺς κανόνες ὑγιεινῆς καὶ ἀσφαλοῦς καταδύσεως ποὺ ἀπαιτοῦντο διὰ τὴν «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείαν,ἐπιβάρυναν καὶ καταπονοῦσαν πρὸς τὸ χείριστο τὴν κατάστασιν τῆς ὑγείας τους.


(α)

«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Νοεμβρίου  1908, Ἄρθρον «Τὰ δραματικὰ γεγονότα τῆς ἡμέρας.Αἳ τραγωδίαι τῆς σπογγαλιείας.Ἐκ τῶν ἀφηγήσεων μίας ἐπισήμου ἐκθέσεως»

«..Ἐγνώριζε δὲ ἡ Πολιτεία καὶ τᾶς ἐκατόμβας τῶν θυμάτων τῶν ἄλλοτε,καὶ τὴν ἀπίστευτον ἀγριότητα τῶν διαπραττομένων κακουργιῶν.Εἶχεν ἐγερθῆ φωνὴ διαμαρτυρίας,ὁ βουλευτὴς Ἐρμιονίδος κ.Ρεπούλης εἶχε προκαλέσει καὶ σφοδρὸν δημοσιογραφικὸν ἀγώνα,ὁ ἀξιωματικός του Ναυτικοῦ κ.Κ.Μελὰς εἶχεν ὠσαύτως ἐργασθῆ μετ’ἀξιεπαίνου θάρρους καὶ γνώσεως τῶν πραγμάτων προεκλήθη  δὲ οὕτω τὸ χριστιανικὸν ἐνδιαφέρον τῆς Α.Μ τῆς Βασιλίσσης,καὶ χάρις εἰς τὴν ἐπέμβασιν ταύτην ἐπετεύχθη ἡ ἀποστολὴ πολεμικοῦ εἰς τὰ παράλια ἐκεῖνα,ὅπως ἐπιβλέπη τὰ πλοιάρια καὶ προλαμβάνη,κατὰ τὸ δυνατόν,τὴν διάπραξιν τοιούτων κακουργιῶν. Καὶ ἐπιτροπαὶ ἐγένοντο πρὸς σύνταξιν νομοσχεδίων σχετικῶν,ὥστε νὰ ληφθοῦν καὶ τὰ ἐνδεικνυόμενα νομοθετικὰ μέτρα.
Καὶ τῶν μὲν ἐπιτροπῶν ἡ ἐργασία ἐτάφη εἰς τὰ ἀρχεῖα τοῦ ὑπουργείου τῶν Ναυτικῶν.Ἀλλὰ καὶ τῆς «Κρήτης» ἡ ἀποστολή-μολονότι ἐν καὶ μόνον πλοῖον εἶνε φυσικῶς ἀδύνατον νὰ ἐποπτέυη ἔκτασιν παραλιακὴν ἑκατοντάδων μιλῖων-ἦτο καὶ αὐτὴ ὀχληρά!.Διότι ἐπιστοποίησεν ἡ ἀποστολὴ τῆς «Κρήτης» τᾶς διαπραττομένας θηριωδίας.Ἀλλ’ἀντὶ νὰ ληφθώσιν ὑπ’ὄψιν αἳ ἐκθέσεις τοῦ Κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» καὶ τῶν ἰατρῶν καὶ νὰ γείνη σκέψις περὶ διαστικωτέρας καὶ ριζικωτέρας ἐνεργείας,ἀντὶ τούτων ἔπαυσε νὰ στέλλεται καὶ ἡ «Κρήτη» πρὸς μεγάλην εὐχαρίστησιν τῶν ἐνδιαφερομένων,τῶν προστατῶν τῶν κυβερνητῶν τῶν σκαφάνδρων.
Ἡ ἔκθεσις ἤτις ὑπεβλήθη τῷ 1904 εἰς τὸ ὑπουργεῖον τῶν Ναυτικῶν ὑπὸ τοῦ κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» δίδει τὸ κάτοπτρον τῶν διαπραττομένων θηριωδιῶν.Δυνηθέντες νὰ ἔχωμεν ἀντίτυπον τῆς ἐκθέσεως ἐκείνης,ἤτις δὲν εἶδε μέχρι σήμερον τὸ φῶς τῆς δημοσιότητος δημοσιεύομεν τὰ ἐκτιθέμενα ἐν ἐκείνῃ γεγονότα τῶν ὁποίων ἐπανάληψις μόνον εἶνε τὰ κατ’ἔτος τελούμενα.
Ἰδοὺ δὲ ὁποῖαι τελοῦνται θηριωδίαι ἐκτιθέμεναι ἐπὶ λέξει ὑπ’αὐτοῦ τοῦ Κυβερνήτου τῆς «Κρήτης»…

….Θηριωδίαι τῶν πλοιάρχων
Τοὺς κυβερνήτας δὲν δυνάμεθα ἢ νὰ χαρακτηρίσωμεν,ἐν γένει,ὡς ἀμαθεῖς καὶ θηριώδεις, μηδενὸς κηδομένους πρὸ τῆς φιλοχρηματίας.Τὸν δύτην θεωρούσιν ὡς μηχανὴν παράγωγον χρήματος’ἐὰν παθῶν παράλυσις βαρείας μορφῆς καταστῆ εἰς αὐτοὺς ἄχρηστος,ρίπτουσιν αὐτὸν εἰς τὸ κύτος τῆς βρατσέρας καὶ ἀφίνουσιν εἰς τὴν τύχην τοῦ ἄνευ νοσηλείας ἢ περιθάλψεως’ ἐὰν ἀποθάνη ρίπτουσιν εἰς τὴν θάλασσαν ἢ θάπτουσιν αὐτὸν τὴν νύκτα εἰς τὴν ἄμμον καὶ δὲν γίνεται πλέον λόγος περὶ αὐτοῦ.
Ἐὰν οἱ δύται εἶνε ὀκνηροί,ἀτυχεῖς ἢ δύστροποι,ὑβρίζουσιν,ἀπειλούσι διὰ θανάτου καὶ δέρουσιν αὐτοὺς ἀνηλεῶς,τὴ βοήθεια τοῦ ὁδηγοῦ καὶ τῶν ἐμπίστων συμπολιτῶν ἐκ τοῦ πληρώματος’ἐὰν πάθη ἐλαφρᾶς μορφῆς παράλυσιν,δύναται δηλαδὴ κάπως νὰ σύρηται,φυλάσσουσιν αὐτὸν ἐπὶ τίνας ἡμέρας ἐν τῇ βρατσέρᾳ,μεθ’ὁ ἀναγκάζουσιν αὐτὸν νὰ καταδύση παρὰ τᾶς διαμαρτυρίας πολλάκις αὐτοῦ,περιβάλλοντες τὸ σκάφανδρον καὶ ρίπτοντες αὐτὸν εἰς τὴν θάλασσαν δίκην ἕρματος.
Ἐὰν δέ,ἕρπων καὶ ἁρπαζόμενος διὰ τῶν χειρῶν ἐν τῷ βυθῷ,δὲν κατορθώση νὰ πληρώση σπόγγου τὴν ἀπόχην,καταδύουσιν αὐτὸν ἐκ νέου,ἅμα ὡς ἀνέλθη ἡ δέρουσιν αὐτόν,καθ’ἢν στιγμὴν ἐκ τῆς κοπώσεως ὅλα τὰ μέλη τοῦ σώματος αὐτοῦ ἀκινητούσι καὶ αὐταὶ δὲ αἳ σάρκες εἶνε μαλακαὶ καὶ ἐστερημέναι ἐλαστικότητος.
Τοσούτων θηριωδιῶν ἐγενόμεθα αὐτοπται μάρτυρες,τοσαύτα ἠμὶν καὶ ἐνόρκως κατέθετον δυστυχεῖς δύται,νοσηλευόμενοι ἐν τῷ πλοίῳ καὶ διαφυγόνες πρὸς στιγμὴν τοὺς ὄνυχας τῶν θηριωδῶν κυβερνητῶν,ὥστε ἀδυνατοῦμεν ν’ἀναφέρωμεν πάντα ταῦτα ὅπως ἐκθέσωμεν,εἰς εἰκόνα σαφῆ,τὴν τελείως ἀγρίαν καὶ βάρβαρον κατάστασιν ,ἐν ἢ διαβιούσι καὶ ἐργάζονται οἱ ἡμέτεροι σπογγαλιείς’ἀλλὰ τὰ κατωτέρω παραδείγματα ἰδεὰν τινὰ τῆς ἀγριότητος

Τὸ μαρτύριον τοῦ Κοττομάτη.
Ὁ κυβερνήτης Β.Κοττομάτης παρέλαβε μεθ’ἑαυτοῦ τὸν δύτην Πιρλίγγον πάσχοντα παράλυσιν μετὰ γαγγραίνης,πρὸ τῆς ἐξ’ Ὕδρας ἀναχωρήσεως ὀλίγας ἡμέρας μετὰ τὸν κατάπλουν τοῦ σπογγαλιευτικοῦ εἰς τ’ Ἀφρικανικὰ παράλια ἡ γάγγραινα τῷ ἀνεφάνῃ καὶ ὁ Πιρλίγγος κατέστη ἄχρηστος,ἐρρίφθη ὅθεν εἰς τὸ κύτος τῆς βρατσέρας ἐπειδὴ δὲ ἔπασχε καὶ ἐξ ἀκράτειας τῶν οὔρων,ἠπειλήθη ὑπὸ τοῦ ἀνεψιοῦ τοῦ κυβερνήτου Ἰωάννου Μποφαΐτη ὅτι θὰ φονευθῆ,ἐν ἢ περίπτωσει δὲν συγκρατήση τ’ἀσυνειδήτως ἐκφεύγοντα οὔρα τοῦ φοβηθεῖς ἔδεσεν ὁ ἀτυχὴς διὰ μερμίθου τοῦ ὄργανον τῆς οὐρήσεως παθῶν ἐκ τῆς πιέσεως τῶν οὔρων ἔσωθεν,τραῦμα σπειροειδὲς βάθους 5 χιλιοστομέτρων.
Ἐν τῇ καταστάσει ταύτη ἐκρατεῖτο εἰς τὴν βρατσέραν ἐπὶ μήνα,ἀποκρυβεῖς ἀφ’ἠμῶν ὑπὸ τοῦ κυβερνήτου του,εἰς καὶ δὶς συνετύχομενα αὐτῶ.Παραληφθεῖς εἰς τὸ θεραπευτήριον ὁ δύτης οὗτος ἐσωθῆ,ὡς ἐκ θαύματος,νοσηλευόμενος ἐτι εἰς τὸ Νοσοκομεῖον τοῦ Βασιλικοῦ Ναύσταθμου.
Ἐσκουλήκιασε
Ὁ κυβερνήτης Μ.Μπουντούρης τὸν δύτην Μ.Σύγγελον,παθόντα παράλυσιν μετὰ γαγγραίνης φρικώδους,κατόπιν τριπλῆς ἐν μίᾳ ἡμέρα καταδύσεως εἰς βυθὸν 23 ὀργυιῶν καὶ διαμονῆς ἡμιώρου ἐν τῷ βυθῷ,ἔρριψεν εἰς τὸ κύτος τῆς βρατσέρας καὶ ἔδιδεν αὐτῶ πρὸς περίθαλψιν φιδὲ νερόβραστον ἐπειδὴ δὲ ἔπασχεν ἐπίσχεσιν οὔρων,ναύτης τὶς ἐπίεζε τὴν κοιλίαν αὐτοῦ ἀντὶ καθετηριασμοῦ πρὸς ἐξαγωγὴν τούτων’δὶς διὰ τεμαχίου στυπίου ἀφηρέθησαν ἀπὸ τῆς γαγγραινώδους πληγῆς αὐτοῦ οἱ ἀναπτυχθέντες σκώληκες.
Ἐν τῇ καταστάσει ταύτη,παράλυτον μέχρι τοῦ στήθους καὶ ἀναδίδοντα ἀπερίγραπτον δυσωδίαν,ἐκράτησεν εἰς τὴν βρατσέραν ὁ κυβερνήτης ἐπὶ 25 ἡμέρας ἀποκρύψας μάλιστα αὐτὸν ἀφ’ἠμῶν κατὰ τὴν ἀνὰ τὸ μέρος ἐκεῖνο περιπολίαν τοῦ ὑφ’ἠμᾶς ὀπλιταγωγοῦ’ παραληφθεῖς εἰς τὸ θεραπευτήριον ὁ δύτης οὗτος ἀπέθανε μετὰ δυὸ μηνῶν νοσηλείας.
Ὁ  κυβερνήτης Δασκαλάκης τὸν μὲ δύτην Φίλ.Τράκαν ἀπώλεσεν ἐκ κακῆς του σκαφάνδρου χρήσεως,τὸν δὲ ναύτην Διαμαντόπουλον παραπονεθέντα αὐτω διὰ τὴν σκληρᾶν πρὸς αὐτὸν διαγωγὴν κατέδυσε διὰ τῆς βίας ἐπανειλημμένως ἐν μίᾳ ἡμέρα πρὸς τιμωρίαν’ εἰς ὅμοια βασανιστήρια ὑπέβαλε καὶ τὸν ναύτην Ζηλάκον καὶ δυὸ ἄλλους δύτας ἐκ Σύμης.
Ὁ κυβερνήτης Μουτσάτος τὸν δύτην Ἀναφιώτην πάσχοντα ἐκ τυφοειδοῦς πυρετοῦ καὶ περιπνευμονίας,πρὸ τῆς ἐξ Ἑλλάδος ἀναχωρήσεως καὶ νοσηλευόμενον ἐν Πύλῳ,ἀπήγαγεν ἐκεῖθεν διὰ τῆς βίας,καθὼς λαβόντα τὴν προκαταβολήν,παρὰ τᾶς συμβουλᾶς τοῦ ἰατροῦ ὁ δύτης ἀπέθανε κατὰ τὸν εἰς Ἀφρικὴν διάπλουν,ὁ δὲ κυβερνήτης ἀπέκρυψεν ἀφ’ἠμῶν τὸν θάνατον αὐτοῦ ὡς καὶ τὸν θάνατον ἑτέρου δύτου,τοῦ Ταϊφᾶ,προελθέντα ἐκ κακῆς του σκαφάνδρου χρήσεως…»


(β)

«Πηγή: Σκρίπτ,Φύλλον Ἐφημερίδος 5ης Νοεμβρίου  1908, Ἄρθρον «Τὰ δραματικὰ γεγονότα τῆς ἡμέρας.Αἳ τραγωδίαι τῆς σπογγαλιείας.Ἐκ τῶν ἀφηγήσεων μίας ἐπισήμου ἐκθέσεως»

«..Ὁ κυβερνήτης Ν.Βλαχάκης ἢ Βλαχόπουλος εἶχεν ἐπὶ τοῦ πλοίου τοῦ κατὰ μήνα Ἰούνιον πρὸς ἐργασίαν 5 δύτας,ὧν οἱ 4 ἐκομίσθησαν ἐν τῷ πλοίῳ ἐπὶ τῶν φορείων τοῦ θεραπευτηρίου καθὸ ἀδυναντοῦντες νὰ βαδίσωσι’ τὸν δύτη Ν.Σαροῦκον ἀφοῦ κατόρθωσε ν’ἀποσπάση ἐκ τοῦ θεραπευτηρίου τῆς ξηρᾶς καὶ ἐν ἀπουσίᾳ ἠμῶν,…..(δυσανάγνωστον)…παρέλαβεν ἐν… (δυσανάγνωστον)..κατόρθωσε τὴν βοήθεια τοῦ ἀδελφοῦ του νὰ δραπετεύση ….(δυσανάγνωστον)…. ἢν τὸ σπογγαλιευτικόν του Βλαχάκη ἔπλευσεν εἰς τὸν λιμένα της… (δυσανάγνωστον)… ἔνθα παρέμενε καὶ τὸ ὑφ’ἠμᾶς ὁπλιταγωγὸν καὶ νὰ προσέλθη πρὸ ἠμῶν αἰτῶν ἐν δακρύοις σωτηρίαν καὶ νοσηλείαν,ὁ πλοίαρχος Βλαχάκης ἀπέκρυψε τὰ ὀλίγα ἐνδύματα τοῦ δυστυχοῦς τούτου ἐπὶ πολλᾶς ἡμέρας,καθ’ἂς διεμήνυεν ἀπειλᾶς πρὸς αὐτόν,ὅπως τὸν ἐκβιάση νὰ μεταβῆ ἐκ νέου εἰς τὸ πλοῖον του.
Ὁ κυβερνήτης Γκίκας Ζογκὸς ἐξηνάγκασε τοὺς ναῦτες Μπορμπολᾶν καὶ Γκούμαν νὰ δραπετεύσωσι τοῦ πλοίου τοῦ ὡς ἐκ τοῦ ἀνηλεοῦς ξυλοκοπήματος’ἀπέκοψε διὰ μαχαίρας τὸν μύστακα δύτου τινός,ἕτερον δ’ἠπειλεῖ ὅτι θὰ φονεύση καὶ ἐπεχείρησε μάλιστα ἡμέραν τινὰ νὰ πράξη τοῦτο,ἀλλ’ἠμποδίσθη ὑπὸ τίνος συγκρατήσαντος αὐτόν’ἄλλον ἔδερεν ἐπὶ πολὺ χρόνον διὰ τεμαχίου ἀεραγωγοῦ σωλῆνος,ἅμα ὡς ἀνέδυσεν ἄνευ ποσοῦ μεγάλου σπόγγου ὁ ἀτυχὴς οὗτος.
Ἄλλαι ἀγριότητες
Ὁ κυβερνήτης Κασνέστης,ἅμα ὡς εἶδε τὸν δύτην Καζουράκην,προσβληθέντα πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν ἐκ παραλύσεως καὶ μὴ δυνάμενον νὰ βαδίση,αἰτήσαντα νοσηλείαν κατὰ τὴν περιπολίαν τοῦ ὑφ’ἠμᾶς ὁπλιταγωγοῦ,διέταξεν ἔμπιστον ναύτην νὰ διαρρήξη τὸ ἐν τῇ βρατσέρᾳ κιβώτιον τοῦ ἀτυχοῦς τούτου καὶ ν’ἀφαιρέση τὰ ἐν αὐτῷ φυλασσόμενα ὑπὸ τοῦ δύτου 1.000 φράγκα’ τούτου καὶ ἐγένετο κατόπιν δὲ πολλῶν προσπαθειῶν,κατορθώσαμεν ν’ἀποδώση τῷ δύτῃ,μέρος τῶν κλαπέντων χρημάτων.
Ὁ κυβερνήτης Πάνος Ζουρδὸς τὸν δεκαπενταετὴ ναυτόπαιδα Ἰω.Καραγκιόζην κατέδυσε δὶς διὰ τῆς βίας,ὅπως καταστήση αὐτὸν δύτην’τᾶς διαμαρτυρίας τοῦ ναυτόπαιδος διεδέχθη ἀνηλεὲς ξυλοκόπημα καὶ ἢ διὰ γρονθῶν παραμόρφωσις τῶν χειλέων αὐτοῦ.Ὁ ναυτόπαις οὗτος, παραληφθεῖς εἰς τὸ θεραπευτήριον,ἀπεβίωσε μετὰ τίνας ἡμέρας,ἐξ ἰσχυροῦ πυρετοῦ καταβάλοντος σῶμα ἀσθενὲς καὶ ἀδύνατον ἐκ τῶν κακώσεων τοῦ κυβερνήτου.
Ὁ κυβερνήτης Χάσπαρης ἔλθων εἰς διένεξιν μετὰ τοῦ ναύτου Π.Μπακάρου ἀπέκοψεν ἐντελῶς διὰ τῶν ὀδόντων τοῦ τὸ κάτω χεῖλος αὐτοῦ’ὁ ναυτὴς οὗτος παραληφθεῖς ἐνοσηλεύθη ἐν τῷ θεραπευτηρίῳ τοῦ ὑφ’ἠμᾶς ὁπλιταγωγοῦ.
Ὑπάρχουσι βεβαίως καὶ τίνες πλοίαρχοι ἠπιώτεροι καὶ ὀλιγώτερον ἀπάνθρωποι,ἀλλ’ οὗτοι ἀποτελούσιν ἐξαιρέσεις ἐν ὢ τὰ’ἀνωτέρω παραδείγματα,τὰ ὁποῖα καταφαίνονται λεπτομερέστερον ἐκ τῶν ἐνόρκων ἀνακρίσεων,ἂς ἐξετελέσαμεν καὶ ὑπεβάλομεν τῷ Σ.Ὑπουργείω,εἶνε ἀπάνθισμα τῶν ἕξεων πάντων σχεδὸν τῶν κυβερνητῶν καὶ εἶνε ἐνδεικτικά του τρόπου,καθ’ὄν,κατὰ κανόνα καὶ γενικῶς,συμπεριφέρονται οἱ Ἕλληνες τύραννοι πρὸς τοὺς ἀργυρωνήτους αὐτῶν δούλους.

Οἱ ὁδηγοί.
Οἱ ὁδηγοί,εἶνε ἔμπιστοι τοὶς πλοιάρχοις ἡ δὲ ἱκανότης αὐτῶν ἐκτιμᾶται πρὸ πάντων ἐκ τοῦ βαθμοῦ τῆς ἀπανθρωπιᾶς αὐτῶν.Οὗτοι διευθύνουσι τᾶς καταδύσεις παρακολουθοῦντες τὸν ἐν τῷ βυθῷ ἐργαζόμενον δύτην,διὰ σχοινιοῦ δενομένου ἐπὶ τῆς ὀσφύος τοῦ δύτου καὶ ἐρχομένου ἀπὸ τοῦ πλοίου,ὁρίζουσι τὸν χρόνον τῆς διαμονῆς τοῦ δύτου ἐν τῷ βυθῷ καὶ τὴν ἀνέλκυσιν αὐτοῦ,πολλάκις δὲ διευθύνουσι τὴν ἐργασίαν ἀντικαθιστῶντες τοὺς κυβερνήτας, ὁσάκις οὗτοι ἀπέρχωνται καὶ παραμένωσιν ἐν Τριπόλει,Βεγγάζη ἢ Σφάξ.
Τοῦτο δυστυχῶς συμβαίνει οὐχὶ σπανίως καὶ ἡ διαμονὴ αὐτὴ τῶν κυβερνητῶν ἐν ταὶς πόλεσιν ἐξακολουθεῖ καὶ ἐπὶ μήνας συνεχεῖς,πολλάκις δὲ καὶ οὐδόλως ἐπιβαίνουσιν οὗτοι τῶν πλοίων αὐτῶν ἀπ’ἀρχῆς τῆς σπογγαλιείας’ἐων ὅμως,κατὰ τὸν περὶ Ἐμπορικῆς Ναυτιλίας νόμον,δὲν ἐπιτρέπεται γενικῶς ἀπουσία κυβερνήτου ἀπὸ τοῦ πλοίου αὐτοῦ,εὐρισκομένου ἐν πλῷ, νομίζομεν ὅτι τὸ πολὺ μᾶλλον ἀπαραιτῆτος εἶνε ἡ παρουσία αὐτοῦ εἰς ἐργασίαν πολύπλοκον καὶ τοσούτω ἐπικίνδυνον.
Οἱ ὁδηγοὶ διευθύνουσι τᾶς καταδύσεις ὑπὸ τᾶς ἐμπνεύσεις καὶ ὁδηγίας τῶν κυβερνητῶν,πολλάκις δὲ ὑπερβαίνουσι τούτους κατὰ τὴν σκληρότητα καὶ ἀπανθρωπιᾶν’ ἠκούσαμεν τοσαύτα ἐκ μέρους τῶν δυτῶν κατὰ τῶν ὁδηγῶν παράπονα,ὅσα καὶ κατὰ τῶν κυβερνητῶν,περιῆλθε δὲ πολλάκις εἰς γνῶσιν ἠμῶν ὅτι οἱ δύται πληρώνουσιν ἰδιαιτέρως τοὺς ὁδηγούς,ὅπως ὦσιν ἐπιεικεῖς πρὸς αὐτοὺς καὶ φείδωνται τῆς ζωῆς αὐτῶν’καὶ κατ’ αὐτὴν δὲ πολλάκις τὴν…(δυσανάγνωστον)… τῆς καταδύσεως οἱ δύται ἔρχονται …(δυσανάγνωστον)… εἰς βάθος μεγαλείτερον τοῦ ἐνδεικνυομένου.

Οἱ δύται
Οἱ δύται εἶνε γενικῶς ἀπαίδευτοι τελείως καὶ ἀμαθεῖς μέχρις ἀπορίας’τοῦτο εἶνε ἐν τῶν αἰτιῶν τῶν πλείστων κακῶν ἐν τῇ σπογγαλιείᾳ,διότι καὶ τὰ πληρώματα καὶ οἱ ὁδηγοὶ καὶ πολλοὶ αὐτῶν τῶν κυβερνητῶν εἶνε τελείως ἀγράμματοι.Πολλοὶ τῶν δυτῶν οὔτε τὸ ἐπώνυμον αὐτῶν γνωρίζουσι,φέρονται δὲ ἐν τοὶς ναυτολογίοις εἴτε διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ πατρὸς αὐτῶν,οἰον ὁ Ἰωάννης Γεωργίου ἢ Νικόλαος Χρήστου εἴτε διὰ τοῦ τόπου τῆς γεννήσεως αὐτῶν,Γεώργιος Συμνιακός,Εὐάγγελος Χαλκίτης εἴτε διὰ προσωνυμίας ἀποδοθείσης αὐτοὶς ἐν τῇ σπογγαλιείᾳ, εἴτε,ὅπερ καὶ σύνηθες,ἀντ’αὐτῶν φέρονται ἄλλοι μηδόλως τῶν πλοίων ἐπιβαίνοντες, ἄλλ΄ἀποκτῶντες διὰ τῆς ἐργασίας καὶ τῶν καταθέσεως τῶν δυστυχῶν τούτων δικαιώματα πρὸς σύνταξιν καὶ ἀντικαθιστῶντες ἐν τῇ ζωῇ,ὅσους ἐκ τούτων ἀποθάνωσι.
Πολλοὶ τῶν δυτῶν πάσχοντες παράλυσιν φρονούσιν ἐν πεποιθήσει ὅτι εἶνε κρυολογημένοι’ εἶνε δὲ τραγικῶς κωμικὸν νὰ βλέπη τὶς πάντας τους δύτας περιβαλλομένους παρὰ τὴν ἀνυπόφορον θερμοκρασίαν παχύτατα μάλλινα ἐσώρουχα καὶ πολλοὺς τούτων νὰ ζητώσιν ἀλοιφᾶς διὰ τὰ παροιμιώση πλέον ἐν τῇ σπογγαλιείᾳ κρυώματα ὅσοι δὲ πάσχουσι παράλυσιν βαρυτέρας μορφῆς, φρονούσιν ὅτι μόνον διὰ τῶν καταδύσεων «θὰ λυθοῦν τὰ πόδια τους»
Πεποίθησις ἐπικρατεῖ παρ’αὐτοίς,ὅτι ἀπαραιτῆτος εἶνε,ὡς ἐκ τοῦ ἐπαγγέλματος,ἡ τοιαύτη κατάστασις αὐτῶν,διὰ τοῦτο δὲ καὶ οἱ παραλυτικαὶ προσβολαὶ ,ἐλαφραὶ μάλιστα,οὐδεμίαν ἢ ἐλάχιστην ἐμποιούσιν αὐτοὶς ἐντύπωσιν’πολλοὶ μάλιστα μέχρι τοσούτου ἐξικνοῦνται φανατισμοῦ,ὥστε τὸ σύρειν τὸν πόδα θεωρούσιν ὡς δίπλωμα παληκαρισμοὺ καὶ γνώσεως τοῦ ἐπαγγέλματος.Ὁσάκις ἐξερχῶνται εἰς τὴν ξηρὰν ἐπιδίδονται εἰς τὴν κραιπάλην καὶ τὰ ὄργια, παρὰ τὸν κίνδυνον,ὄν, ὡς ἐκ πείρας γνωρίζουσιν,ἐπιφέρει πάσα τῶν σωματικῶν δυνάμεων κατάπτωσις,κατὰ τᾶς καταδύσεις,ἂς θὰ ἐκτελέσωσι τὴν ἑπομένην ἄλλη συνεχίζουσι τὰ ὄργια μέχρι τῆς ὥρας τοῦ ἀπόπλου τοῦ σπογγαλιευτικοῦ,ὅποτε καὶ ἐντέλλονται τῷ κυβερνήτῃ ν’ἀποστείλει μὲν αὐτοὶς ταῦτα ὁ κυβερνήτης γνωρίζει ὅμως καλῶς,ὅταν μετ’ὀλίγον καθιστὰ αὐτοὺς ὑποχειρίους νὰ κανονίση τὴν προβολὴν αὐθαδῶν ἀξιώσεων καὶ τὸν χρηματικὸν αὐτῶν λογαριασμόν.

Τρομοκρατία
Οἱ δύται γενικῶς διαβιούσιν ὑπὸ τὸ κράτος τοῦ τρόμου πρὸ τῶν κυβερνητῶν καὶ τῶν ὀδηγῶν’ οὐδέποτε τολμώσι νὰ ἐκφράσωσι τὰ παράπονα πρὸς αὐτούς,ὑφίστανται δὲ ἀγογγύστως τᾶς βαρβαρότητας καὶ τὴν πλεονεξίαν τούτων,διότι γνωρίζουσιν,ὅτι ἄλλως σκληρὰ ἀναμένει αὐτοὺς τιμωρία’ πολλοὶ τούτων οὐδὲ πρὸς ἠμᾶς ἐτόλμων καὶ μακρὰν ἔτι τοῦ βλέμματος τοῦ κυβερνήτου καὶ τοῦ ὁδηγοῦ,νὰ εἴπωσι παράπονα κατ’αὐτῶν,πολλοὺς δὲ κατεβάλλομεν κόπους,ὅπως πληροφορηθῶμεν τὴν ἀλήθειαν καὶ κατ’αὐτᾶς ἔτι τᾶς ἐνόρκους ἀνακρίσεις,ἂς ἐξετέλουμεν μόνον  δὲ ὁσάκις ἠσθάνοντο ἑαυτοὺς ἐν ἀσφαλείᾳ διηγοῦντο τὴν ἀθλίαν αὐτῶν ζωήν,παρακαλοῦντες πάντοτε μὴ μάθη τί ὁ κυβερνήτης αὐτῶν,ἐκ φόβου μὴ ποτὲ ἐκδικηθῆ αὐτούς,μέλλοντας μοιραίως νὰ περιπέσωσιν εἰς χείρας αὐτοῦ’ὄντως δὲ πολλάκις περιήρχοντο εἰς γνῶσιν ἠμῶν τοιαῦται ἀπειλαὶ ἂς διεμήνυον κυβερνῆται πρὸς δύτας,ἓν αὐτῶ ἔτι τῷ θεραπευτηρίῳ τοῦ ὑφ’ἠμᾶς ὁπλιταγωγοῦ.
Τοιούτως δὲ εἶνε ὁ φόβος τῶν δυστυχῶν τούτων,ὥστε βλέποντες τὸν συνάδελφον αὐτῶν πίπτοντα παράλυτον ἢ νεκρὸν κατόπιν καταδύσεως,περιβάλλονται πάραυτα καὶ ἄνευ ἀντιλογίας τὸ σκάφανδρον καὶ καταδύουσιν εἰς αὐτὸν τοῦτον τὸν βυθόν,ὀπόθεν ὁ συνάδελφος τῶν ἐξήχθη νεκρός.
Ἀλλὰ πλὴν τοῦ φόβου καὶ ἡ ἕξις ἢ ὁ καταλλήλως ὑπὸ τῶν κυβερνητῶν καλλιεργούμενος φανατισμὸς γεννᾶ ἐν ταὶς καρδίαις τῶν δυτῶν ἀναισθησίαν ἢ περιφρόνησιν πρὸς τὸν θάνατον.
Τοιαῦται εἶνε γενικῶς αἳ συνθῆκαι διαβιώσεως καὶ ἐργασίας τῶν ἡμετέρων σπογγαλιέων, ἐφιστῶμεν δὲ τὴν προσοχὴν τοῦ Σ.Ὑπουργείου ἐπὶ τῆς ἀνάγκης οὐ μόνον τῆς τιμωρίας τῶν κακουργημάτων καὶ τῆς μορφώσεως καὶ ἠθικοποιήσεως,ἀλλὰ καὶ τῆς βελτιώσεως τῆς τροφῆς καὶ τῆς ἐνδιαιτήσεως τῶν δυτῶν…»


(γ)

«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 3ης Νοεμβρίου  1908, Ἄρθρον «Τὸ σπογγαλιευτικὸν αἶσχος.Ἕνα ἡμερονύκτιον εἷς τὴν Ὕδραν.Ὁ ὅρμος τοῦ θανάτου.Ἡ ἀφρικανικὴ τραγωδία»

«…Ἄλλος ἀντ’ἄλλου.Ἐκ λάθως ἐγράφη χθὲς τὸ ὄνομα Στέφανος Χρυσοβελώνης,δύτης τοῦ πλοιάρχου Γοργόνα ἀντὶ Γ.Μιτυληνιός,κάτοικος Πειραιῶς,προκειμένου περὶ τοῦ δύτου ὅστις κατέφυγεν εἰς Νοσοκομεῖον εἰς Ἀθήνας,μὴ γενόμενος δεκτός.Εἰργάζετο ὑπὸ τὸν πλοίαρχον Σαράντον Μπαμποῦσκον,ἀδελφόν του Δημοσθένη.Ὁ δυστυχὴς οὗτος,ἐξαναγκαζόμενος,ἔπιπτεν εἰς βάθος 30 ὀργυιῶν διὰ νὰ εὕρη σπόγγους.Ἐπειδὴ ὅμως ἦτο ἀτυχὴς εἰς τᾶς ἔρευνάς σου, ἡ ἀνίκανος νὰ ἐρευνήση ὅπως ἔπρεπεν,ἀδιάφορον ὅταν ἀνήρχετο μὲ χείρας κενᾶς ἐγδύνετο τὴ διαταγὴ τοῦ πλοιάρχου καὶ ἔτρωγε παρὰ μία τεσσαράκοντα,κατὰ τὸ σύνηθες.
Ἐπεζήτησι ν’αὐτοκτονήση,ἀλλὰ τὸν ἐπρόλαβαν.Ἔπεσε κατάκοιτος ἀπὸ τὸ ξύλο καὶ τὴν κακοπάθειαν καὶ ἐπερίμενε φυσικὰ νοσηλείαν.Ἀντὶ τούτου ὅμως τὸν ἐβίασαν νὰ σηκωθῆ διὰ νὰ ἐπαναλάβη τὴν ἐργασίαν καὶ ἐπειδὴ δὲν ἦτον εἰς θέσιν οὔτε νὰ μετακινηθῆ,ἔφαγε καὶ ἄλλο ξύλο.Τότε ἐν τῇ ἀπελπισίᾳ του,ἔβγαλε τὸ σουγιὰ τοῦ διὰ νὰ αὐτοκτονήση καὶ ἐκτυπήθη ἀσθενῶς.Μὲ τὴν πάροδον ὀλίγων ἡμερῶν ἀνέρρωσε κάπως.Ἄλλος ὅμως ἐκβιασμὸς τότε διὰ ξυλοκοπήματος ὅπως ἐπαναλάβη τὴν ἐργασίαν του καὶ τὸ ἀποτέλεσμα ἠμιπαραφροσύνη ἀπὸ τὸ ξύλο μέχρις ὅπου ἐξεφορτώθη κατὰ τὴν ἐπιστροφὴν εἰς τὴν Ὕδραν καὶ ἐστάλη ἐνταύθα δι’ἐράνων ὡς ἐγράψαμεν χθές,ὅπως εἰσέλθη εἰς νοσοκομεῖον.
Δέσιμον εἰς τὸ ἄλμπουρο.Ἡ δι’ὕδατος βάσανος
Πλοίαρχος Δημοσθένης Μπαμπούσκου.Τὸ θύμα Δ.Φουρτούνας.Ἀτυχὴς καὶ αὐτὸς ἢ ἀνίκανος δύτης.Ὁ πλοίαρχος τὸν ἔγδυνε κατὰ τὰ συνηθισμένα καὶ τὸν ἐτελείωνεν εἰς τὸ ξύλο μὲ τὸ παλαμάρι.Ἀλλὰ εἰς αὐτόν-κατὰ τᾶς διηγήσεις πάντοτε τῶν ἐρωτηθέντων ἐν Ὕδρᾳ δυτῶν-ἐφηρμόσθη καὶ ἄλλου εἴδους,πρωτοτυπώτερα τιμωρία.Ἐδένετο καὶ ἀνεβιβάζετο εἰς τὸ ἄλμπουρο,ὅπου ἔμενε καθ’ὅλην τὴν νύκτα!!!’ τὴν δὲ ἡμέραν ἐξηναγκάζετο πάλιν εἰς δυτικὴν ἐργασίαν.
Τὸν δὲ Γεώργιον Ἀμολοχίτην,ἐξ Ἄνδρου ἐργαζόμενον ὑπὸ ἄλλον πλοίαρχον καὶ ἐκ τῶν πεπειραμένων δυτῶν,ὄχι ἀντζαμήν,τὸν ἔδερναν τακτικά,μία ἡμέρα δὲ τὸν ἐκρέμασαν εἰς τὸ νερό,ὅπου τὸν ἐκράτησαν ἐπὶ πολὺ ὥρα,ὥστε ἔσκασεν ὁ ἄνθρωπος.Αὐτὴ ἡ δι’ὕδατος τιμωρία, ἀνάλογος πρὸς ἐκείνην ἢν ἐφήρμοσεν εἰς Ἱσπανίαν ἡ Ἱερὰ Ἐξέτασις,εἶνε ἡ πρωτοτυπωτέρα ὅλων,μαζὺ μὲ τὸ δέσιμο εἰς τὸ ἄλμπουρο.Ἀλλὰ τὸ ἄρτιόν της δι’ὕδατος τιμωρίας εἶνε τὸ ἑξῆς: Δένουν ἔξωθεν εἰς τὴν πρύμναν ἡμίγυμνούς τους δυστυχεῖς δύτας,μὲ τὸ κεφάλι μόνον ἐκτὸς τῆς θαλάσσης,καὶ τοὺς ἀφίνουν ἐκεῖ ἐπὶ ὤρας,τὸ δὲ πλοῖον βολτάρει καὶ τοὺς σέρνει ὄπισθεν!!Ἡ τιμωρία αὐτὴ εἶνε συνηθεστάτη καὶ ἐφηρμόσθη εἰς πλείστους ἐφέτος,κατὰ τᾶς ἀνακοινώσεις τῶν ἐπιστρεψάντων δυτῶν
Συνέχεια:Ὁ ἐξ Ἠπείρου δύτης Δήμ…(δυσανάγνωστον)..τὸς ὑπὸ τὸν πλοίαρχον Γ.Κουμοῦτσον, ἀπὸ τὸ πολὺ τὸ ξύλο ἐπρίσθη καὶ παρουσιάζει θέαμα τυμπανιαίου ἀνθρώπου, ἀπεβίωσε δὲ ἤδη,ὡς ἐβεβαιοῦν γνώριμοι συνάδελφοί του.
Ὁ ἐκ Κεφαλληνίας γνωστὸς ὑπὸ τὸ ὄνομα Ζαχαρίας,δύτης,βαρκάρης τῆς κονσέρβας,ἀπὸ τὸ ξύλο ἀπεβλακώθη,ἄνευ οὐδεμίας ἐλπίδος ἰάσεως.

Ἡ σοφὴ πρόνοια τῶν ἐνόχων
Ὑπενθυμίζομεν πάλιν ὅτι,συνεπεία τοῦ πλήθους τῶν θυμάτων τῆς ἐφετεινῆς περιόδου καὶ τῆς ἀμέσου παρεμβάσεως τῆς ἀρχῆς μετὰ τὴν ἐπιστροφὴν τῶν καϊκιῶν ἐφυγαδεύθησαν οἱ ἀπεκρύβησαν ὑπὸ τῶν πλοιάρχων ἢ βαρύτερον παθόντες,πρὸς ἀποφυγὴν ὀχληρῶν ἀνακρίσεων καὶ μαρτυριῶν κατ’αὐτῶν.Οἱ δὲ πλοίαρχοι καθ’ὧν ἐστρέφοντο αἳ περισσότεραι κατηγορίαι-5 ἢ 6 τὸ ὄλον-ἔσπευσαν νὰ ἀποκρυβοῦν,πλὴν τοῦ Δ.Μπαμπούσκου, νοσηλεύουν δὲ κρυφὰ ἐν Ὕδρᾳ καὶ ἀλλαχοῦ ἰδίαις δαπάναις τίνας ἐκ τῶν παθόντων,ὡς μοῦ ἀνεκοινώθη ἐκεῖ.Ἕνεκα τούτου ἀποβαίνει ἀδύνατος ἡ πιστοποίησις τῶν ἀνωτέρω καταγγελιῶν δι’ἀμέσου ἐξετάσεως τῶν βαρέως παθόντων τῶν ὁποίων τὰ μαρτύρια ἀποκαλύπτουν οἱ ἐν Ὕδρᾳ ἀπομείναντες εἰσέτι γνώριμοι τῶν δύται.Πρὸς τούτοις οἱ πλοίαρχοι ἐφωδίασαν μὲ ὀλίγα χρήματα καὶ τοὺς μᾶλλον θαραλλέους ἐκ τῶν ἐλαφρῶς ἢ οὐδόλως παθόντων δυτῶν,οἵτινες ἠδύναντο νὰ σπεύσουν εἰς τὴν ἀνάκρισιν καὶ τοὺς ἀπέστειλαν ἐδῶ καὶ ἐκεῖ προπάντων εἰς τὸν Πειραία,ὅπου εἶνε δύσκολος ἡ ἀνέρευσις τῶν.Οἱ δὲ ὀλίγοι ἀπομείναντες ἔτι ἐν Ὕδρᾳ καὶ φωνάζοντες,τοὺς ὁποίους ἐπρόφθασα καὶ ἐγὼ τὴν Παρασκευὴ ἐκεῖ,ἐφυγαδεύθησαν καὶ αὐτοὶ ἀμέσως τὴν ἰδὶαν ἡμέραν,μόλις ἔγεινεν ἀντιληπτὸν ὅτι καὶ ἡ δημοσιογραφία,σὺν τὴ ἀνακρίσει,ἠθέλησε νὰ εἰσδύση εἰς τὸ ἀνεξερεύνητον τῶν τραγικῶν παρασκηνίων τῆς σπογγαλιείας.
Ἡ τοιαύτη σπουδὴ καὶ πρόνοια τῶν πλοιάρχων καὶ τῶν ἄλλων ἐνδιαφερομένων ἐννοεῖται ὅτι αἴρει ἐκ τοῦ μέσου πλεῖστα στοιχεῖα,ἴσως δὲ καὶ τὰ περισσότερα καὶ κυρίωτερα τῆς ἐνοχῆς τῶν καὶ ματαιόνει τὸ ἔργον τῆς ἀνακρίσεως καὶ τῆς δημοσιογραφικῆς ἐρεύνης.Ἐὰν δὲ δὲν ἐπενέβαινεν ἡ ἐξουσία,οὔτε πεντάρα δὲν θὰ ἐθυσιάζετο ἐπὶ πλεὸν διὰ τοὺς παθόντας,μετὰ τὴν ἐπιστροφὴν ἐκ τοῦ ταξειδίου.

Ἡ διὰ πυρὸς βάσανος
Συνεχιζόμενα κατὰ τᾶς ἀφηγήσεις τῶν δυτῶν.Ὁ δύτης Δ.Κυπραῖος ὑπὸ τὸν πλοίαρχον Μπαμποῦσκο,εἶχε κτυπηθῆ ἀπὸ τὸ νερὸ καὶ ἐπιάσθη ὁλόκληρος εἰς τὸ περισσότερον μέρος τοῦ σώματός του,ἕως τὸ λαιμόν.Διότι ἔχει καὶ παραπάνω πιάσιμο,καὶ εἰς τὸ κεφάλι δηλαδή.
Τὸ φρικτότερον καὶ φοβερώτερον ὅλων τὸ καταλῆγον εἰς παραφροσύνην.Ἐπιάσθη λοιπὸν εἰς τὸ ὄλον τὸ σῶμα ὁ ἀτυχὴς Κυπράιος.Ἀλλὰ ποὺ νὰ κάμη ἐντύπωσιν αὐτὸ εἰς τὸν φοβερὸν Μπαμποῦσκο.Ἤρκει ὅτι ἠδύνατο ὁπωσδήποτε νὰ κινῆ ὀλίγον τὰ χέρια του.Ἐν τοιαύτῃ περιπτώσει,οἱ πλοίαρχοι δὲν ρωτοῦν.Πρέπει νὰ βγάλουν ὁπωσδήποτε τὰ ἔξοδα τῶν, τουλάχιστον.Ἀμ’τί,νὰ τρέφουν ἀχρήστους;Βούτηγμα λοιπὸν πάλιν εἰς τὸ νερό,ἕως ὅτου ἢ νὰ βγάλουν σφουγγάρι ἢ ἄλλως νὰ πᾶν μία ὥρα ἀρχήτερα.Τοιουτοτρόπως γλυτώνουν τουλάχιστον οἱ πλοίαρχοι τὰ ἔξοδα τῆς συντηρήσεως καὶ τῆς νοσηλείας,τὰ ὁποία δὲν εἶνε καὶ ὀλίγα.Τὸ σχέδιον αὐτὸ πῆρε καὶ τὸν δυστυχὴν Κυπραῖον.Ἤθελαν νὰ τὸν ρίψουν διὰ τῆς βίας πάλιν εἰς τὴν θάλασσαν διὰ νὰ βγάλη σφουγγάρια.Φυσικὰ ἠθέλησε νὰ ἀντισταθῆ.Τότε δὴ τότε:Τὸν ἔπιασαν,τὸν ἔγδυσαν,τὸν ἔδεσαν καὶ ἕνας ἀνέλαβε νὰ τοῦ βαστάη τὰ χέρια διὰ νὰ ἐκμηδενίση τελείως τὴν ἀντίστασιν.Οἱ δὲ ἄλλοι διασκέδαζαν ἐπὶ ὤραν,τύπτοντες διαδοχικῶς αὐτὸν καὶ ρίπτοντες ἐπὶ τοῦ γυμνοῦ σώματός του ἀναμμένα ἀποτσίγαρα!!!!
Κατόρθωσε νὰ ἐπιστρέψη ζωντανὸς εἰς Ὕδραν.Τὰ παθήματά του,ἐὰν ἐγίνοντο γνωστά,θὰ ἀνεστάτωναν τὴν κοινωνίαν.Διὰ τοῦτο οἱ ἔνοχοι,ἅμα τὴ ἀποβιβάσει,ἔσπευσαν νὰ τὸν ἀποστείλουν κρυφὰ εἰς τὸν Πειραιά.Ὁ Κυπραῖος ἔτυχε καὶ τῆς τιμῆς νὰ φάη ξύλο ἀπευθείας ἀπὸ τὸν ἴδιον τὸν καπετάνιο μὲ ρόπαλον.Διότι κατ’ἀρχὴν ὁ Μπαμποῦσκο ἐχρησιμοποιεῖ διὰ τᾶς τιμωρίας τῶν δυτῶν τὸν κολαουζιέρη του,ὅστις νῦν ποιεῖται τᾶς διατριβᾶς ἐν Ναυπλίῳ,μετὰ τοῦ καπετάνιου του,ὑπὸ τοὺς ὄνυχας τῆς ἀνακρίσεως.
Τὸν δύτη Δημοσθένην Μπεχράκην,καθυστερούμενον Ναυτικοῦ,τὸν ἐκτυπὰ ὁ Μπαμποῦσκο μὲ βωδινὴν οὐράν.Αὐτὰ διηγοῦνται ἐπιμένοντες οἱ δύται καὶ αὐτὰ ἀναγράφομεν πιστῶς καὶ ἠμεῖς.Ἡ ἀνάκρισις ἂς φιλοτιμηθῆ νὰ ἐξακριβώση τὴν ἀληθείαν.

Αὐτοκτονία ἀγωνιστοὺ τῆς Μακεδονίας
Ἕνα ἀπὸ τὰ τρομακτικότερα ἐπεισόδια τῆς τραγωδίας τῶν δυτῶν εἶνε καὶ ἡ αὐτοκτονία, ἕνεκα τῶν βασανιστηρίων,δύτου ἀγωνισθέντος δὶς ἐν Μακεδονίᾳ.Τὴν αὐτοκτονία τοῦ Ἑλληνομακεδόνος τὴν βεβαιοῦν ὅλοι οἱ ἐπιστρέψαντες δύται,εἴτε ἐρωτώμενοι εἴτε μή.Τόσην αἴσθησιν ἔκαμε καὶ εἰς τᾶς ἐξηγριωμένας αὐτᾶς ψυχᾶς τὸ τραγικὸν τέλος τοῦ πατριώτου.Ἡ τραγωδία διεδραμματίσθη εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ μὴ ἐπιστρέψαντα ἀκόμη 3-4 πλοιάρια,ἔγεινεν ὅμως ἀμέσως γνωστὴ εἰς τὰ πληρώματα ὅλων τῶν ἄλλων.Τὸ πραγματικὸν ὄνομά του εἶναι ἄγνωστον ἀκόμη,διότι οἱ πλεῖστοι τῶν ἀντζαμήδων δυτῶν,ἐν οἲς καὶ αὐτός, παρουσιάζονται ὑπὸ ψευδώνυμα ἢ μὲ ἐπώνυμον εἰλημμένον ἐκ τῆς ἰδιαιτέρας τοῦ πατρίδος τοῦ ἕκαστος.Οὕτω καὶ τὸ θύμα,περὶ τοῦ ὁποίου πρόκειται,ἦτο γνωστὸν μεταξὺ τῶν συναδέλφων του,ὑπὸ τὸ ὄνομα Μακεδόνας,ἀλλὰ ἕνεκα τῆς ἐν Μακεδονίᾳ δράσεώς του,διότι ἡ πατρὶς τοῦ εἶνε ἄλλη.Δὲν ἐστάθη λοιπὸν καὶ αὐτὸς τυχερὸς νὰ βγάλη σφουγγάρια μὲ τᾶς πρώτας καταδύσεις του.Εἰς μίαν ἐκ τῶν ἀτυχῶν αὐτῶν καταδύσεων ὁ πλοίαρχος τοῦ Μακεδόνα ἐξεμάνη
Μόλις λοιπὸν τὸν ἀνέβασαν ἐπάνω καὶ τοῦ ἔβγαλαν τὴν περικεφαλαίαν,πρὶν ἀκόμη σηκωθῆ ἀπὸ τὸ πλησίον τῆς σκάλας κάθισμα διὰ νὰ βγάλουν ἀπὸ τὸ σῶμα του καὶ τὴν ἄλλην μηχανήν,ὁ πλοίαρχος ὤρμησε μανιώδης κατ’ἐπάνω τοῦ μὲ τοὺς ἀνθρώπους του καὶ ἤρχισαν νὰ τὸν κτυποῦν λυσσωδῶς εἰς τὸ κεφάλι,κτηνωδῶς,ἀδιακόπως.Προσεπάθησεν ὁ δυστυχὴς νὰ ἐγερθῆ ἀλλὰ τὸν κρατοῦσαν καθισμένον κάτω καὶ τὰ ραπίσματα,τὰ γρονθοκοπήματα εἰς τὸ πρόσωπον καὶ εἰς τὸ κεφάλι,ἔπεφταν βροχὴ συνοδευόμενα ἀπὸ τᾶς φρικτοτέρας βλασφημίας καὶ ὕβρεις.

Τότε ὁ δυστυχής,ἀναφωνήσας,κατὰ τᾶς ἀφηγήσεις τῶν δυτῶν:
-Ἐκεῖ ποὺ θὰ μὲ σκοτώσετε σεῖς,καλλίτερα νὰ σκοτωθῶ μόνος μου,συνεκέντρωσε τᾶς τελευταίας τους δυνάμεις του καὶ διασπάσας τὴν ἅλυσσον τῶν δημίων του ὤρμησε πρὸς τὴν θάλασσαν καὶ ἐπνίγη,ὅπως ἠτο πλησίον τοῦ νεροῦ,παρὰ τὴν κλίμακα τοῦ πλοίου. Ὑπάρχει καὶ ἄλλη ἔκδοσις περὶ τοῦ θανάτου τοῦ ταλαίπωρου Μακεδόνα, φοβερωτέρα τῆς πρώτης.Κατ’αὐτὴν οἱ δήμιοί του,ἐν τῇ λύσσῃ τῆς ἐπιθέσεως καὶ ἐν μέσῳ τῆς ἀντιστάσεώς του ἔρριψαν τὸ θύμα εἰς τὴν θάλασσαν ὅπως ἦτο παρὰ τὸ χεῖλος τοῦ πλοίου καὶ κατόπιν διέδωκαν ὅτι ηὐτοκτόνησεν.
Ἁλυσσοδέσεις καὶ ἐκτυφλώσεις
Ὁ δύτης Ι.Ν.Δουντουλάκης,ὑπὸ πλοίαρχον τὸν Ἀθανάσιον Ζωγκὸν ἅμα ἔμαθεν ὅτι ἐπαρουσιάσθη εἰς τὴν Ὕδραν δημοσιογράφος ἓξ Ἀθηνῶν διὰ νὰ ἐξετάση τὰ διατρέξαντα,ἦλθε καὶ μὲ ηὖρε νύχτα διὰ νὰ μοῦ ἐκθέση τὰ ἰδικὰ τοῦ μαρτύρια.
-Ἐμένα μου εἶπεν,ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ξύλο ποὺ ἔτρωγα μὲ τὰ παλαμάρια ὅταν δὲν ἔβγαζα σφουγγάρι,μὲ ἔδεναν καὶ μὲ ἁλυσσίδα,μὲ τὸ λουκέτο.Τρεῖς νύκτες ὁλόκληρες τὸ ὄλον μου ἔκαμαν αὐτὴ τὴν τιμωρία.
-Μόνο ἐσένα ἔδεναν μὲ ἁλυσσίδα;
-Δυὸ ἄλλους τοὺς ἔδεναν μὲ τὴν ἁλυσσίδα ἕνα μήνα ὅλες τὶς νύχτες!
Ὁ δύτης Ἀντώνιος Αἰγινίτης ἔτρωγε καὶ αὐτὸς τῆς χρονίας του ἀπὸ τὸν καπετάνιο του.Ἀλλὰ μία ἀπὸ τὶς πολλὲς φορὲς ὁ καπετάνιος ἐπαραφύλαξε φαίνεται καὶ μετὰ τὸ ξύλο ὤρμησε καὶ τὸν ἐδάγκωσε εἰς τ’αὐτί.Τὸ αὐτὶ ἐπρίσθηκε ἀπὸ τὸ φοβερὸ δάγκωμα τοῦ πλοιάρχου καὶ ὁ ἀρχιβουχτητὴς Μαγγιῶρος πῆρε μία βελόνα καὶ τοῦ ἐτρύπησε τὸ αὐτὶ τοῦ Αἰγινήτη διὰ νὰ φύγη τὸ αἷμα.Καὶ τὸ μὲν αἷμα ἔφυγεν,ἀλλὰ τοῦ δυστυχῆ Ἀντώνη δὲν ἐτελείωσαν μὲ αὐτὸ οἱ ἁμαρτίες. Ἔπαθεν ὀλίγον ἀργότερα ἀπὸ δυσεντερίαν ἕνεκα τῆς καλοπεράσεως καὶ ἐπειδὴ ἔμεινεν ἐντελῶς ἀνοσήλευτος ἀπέθανε.Τὸν ἐτύλιξαν εἰς τὸ φλόκο καὶ τὸν ἔρριψαν εἰς τὴν θάλασσα.

Εἰς τὸ ἐφετεινὸν μαρτυρολόγιον τῶν δυτῶν περιλαμβάνεται καὶ μία ἐκτύφλωσις.Ὁ δύτης ὁ ὁποῖος μου ἀνέφερε τὸ γεγονὸς αὐτὸ δὲν ἐστάθη δυνατὸν νὰ ἐνθυμηθῆ τὸ ὄνομα τοῦ παθόντος.Μὲ ἐβεβαίωσεν ὅμως ὅτι τὸ γεγονὸς εἶνε ἀληθέστατον καὶ δὲν ἐφαίνετο οὐδόλως νὰ ἐψεύδετο ἢ νὰ ἐπανελάμβανε θρύλον.Ἠτο ἕνας ἔξυπνος καὶ περιεσκεμμένος νέος Αἰγινήτης,ὁ ὁποῖος εἶχε κλειστὸ τὸ στόμα του,ἐφόσον ἦτο εἰς τὴν Ὕδραν,ἀλλὰ τὸ ἄνοιξεν ἀρκετὰ εἰς τὸ ἀτμόπλοιον.Ἐπρόκειτο νὰ μεταβῆ εἰς Ναύπλιον παρὰ τὴν ἀδελφή του,ἦτο δὲ καὶ αὐτὸς κτυπημένος.Εἶχε 3 χρόνια δύτης.Περὶ τοῦ ἐκτυφλωθέντος δύτου μου εἶπεν ὅτι,ἀφοῦ ἔφαγε πρῶτα ἀλύπητο ξύλο,ἐπειδὴ ἔβγαλε μία φορᾶ μόνον δυό-τρία σφουγγάρια,ὁ καπετάνιος μὴ θεωρήσας ἐπαρκὲς τὸ ξύλο διὰ τὸ ἔγκλημα αὐτό,ἅρπαξε τὸ φρέσκο σφουγγάρι καὶ τὸ ἐκτύπησεν εἰς τὰ μάτια,μὲ τόσην ὁρμὴν καὶ λύσσαν,ὥστε τοῦ τὰ ἐγέμισεν ἀπὸ τὸ γάλα τοῦ σφουγγαριοῦ καὶ τὸν ἐστράβωσεν ἐντελῶς τὸν ἄνθρωπον.Τὸ γάλα εἶνε ἰδιαίτερον ὑγρὸν ποὺ βγάζουν τὰ φρέσκα σφουγγάρια καὶ θεωρεῖται δηλητηριῶδες.Περὶ τοῦ οὕτω ἐκτυφλωθέντος δύτου κάποιος μου εἶπε κατόπιν ὅτι ὠδηγήθη εἰς τὸ Ναύπλιον,χάριν τῶν ἀνακρίσεων….(Χ.Π)


(δ)

«Πηγή: Ἐμπρὸς,Φύλλον Ἐφημερίδος 4ης Νοεμβρίου  1908, Ἄρθρον «Τὸ σπογγαλιευτικὸν αἶσχος.Ἕνα ἡμερονύκτιον εἷς τὴν Ὕδραν.Ὁ ὅρμος τοῦ θανάτου.Ἡ ἀφρικανικὴ τραγωδία»

 «…Τὸ μουγκρητὸ τῆς νυκτὸς
Μόνον κατὰ τᾶς σπανιωτάτας εἰς τὸ διάστημα τῶν 6 ἢ 7 μηνῶν τῆς σπογγαλιείας προσεγγίσεις τῶν καϊκιῶν μεταδίδονται ἀπὸ τοὺς ἑνὸς εἰς τὸ ἄλλο αἳ θλιβεραὶ πληροφορίαι τῶν ἀπωλειῶν,κατὰ τὴν ἐπιστροφὴν δὲ εἰς τὴν Ὕδραν κατορθοῦται πλήρης ὁπωσδήποτε ὑπὸ τῶν δυτῶν ἐξακρίβωσις τῶν θανάτων τῶν συναδέλφων τῶν.Κατ’ἀρχὴν δύναται εἰς νὰ εἰπῆ ὅτι εἶνε ἀνεξακρίβωτος ὁ ἀριθμὸς τῶν θανάτων διότι οὔτε τόσοι ἀκριβῶς ἐπιβιβάζονται εἰς τὴν Ἁρμάδα τοῦ Θανάτου,ὅπως εὐλόγως δύναται νὰ ὀνομασθῆ ὁ σπογγαλιευτικὸ στολίσκος,ἐξ’ ἐλέγχεται ποτὲ ἁρμοδίως,οὔτε καὶ ποὶος ἀκριβῶς,διότι οἱ πλεῖστοι παρουσιάζονται ἐν Ὕδρᾳ μὲ ψευδὴ ὀνόματα,ὡς καὶ ἀλλαχοῦ εἴπομεν.
Διὰ τὸν λόγον δὲ αὐτὸν οὔτε καὶ πόσοι ἀκριβῶς ἐπιστρέφουν δύναται νὰ γίνη ποτὲ γνωστόν.Τοὺς ἀποθνησκόντας σπεύδουν καὶ τοὺς θάπτουν εἰς τὴν ξηράν.Βεβαίως ἡ εὐκολία εἶνε νὰ τοὺς πετοῦν εἰς τὴν θάλασσαν,ἄλλα,ἐὰν τοὺς ἐκβράση τὸ κύμα,οἱ ἄλλοι δύται θὰ καταληφθοῦν ἀπὸ πανικόν.Κατὰ τᾶς πληφοροφίας τῶν δυτῶν,εἰς τᾶς ὁποίας οὗτοι ἐπιμένουν,οἱ θάνατοι ἐκ τῶν καϊκιῶν τῶν ἁλιευόντων εἰς τὴν Βεγγάζαν εἶνε 30 κατὰ μέσον ὄρον,κατ’ἔτος.Τὸ ἀναγράφομεν καὶ αὐτὸ χάριν τοῦ ὅλου τῶν πληροφοριῶν.Μία ἀπὸ τᾶς τρομακτικώτερας πληροφορίας τῶν δυτῶν εἶνε καὶ ἡ ἑξῆς:
Ὅταν τὴν νύκτα,μετὰ τὴν ἐργασίαν τῆς ἡμέρας,συγκεντροῦται εἰς ἐν μέρος τὰ πλοιάρια μίας ὁμάδος,τὰ μηχανοκάϊκα κατὰ τοὺς δύτας ἀκούεται ἐπὶ πολὺ κατὰ τὸ διάστημα αὐτῆς φοβερὸ μουγκρητὸ ἀπὸ ὅλες τὶς μπρατσέρες,τὸ ὁποῖον φέρει τὴν ἀπελπισίαν καὶ τὴν ἀνατριχίασιν εἰς τοὺς ἄλλους ἀκούοντας.Εἶνε τὸ μουγκρητὸ ἀπὸ τὸ ἰδιαίτερον ξυλοκόπημα τῶν δυτῶν.Διότι εἶνε ἄλλο τὸ ξύλο ποὺ πέφτει εἰς ἕνα ἕκαστον δύτην τὴν στιγμὴν ποὺ ἀνέρχεται ἐκ τῆς θαλάσσης μὲ χείρας κενᾶς καὶ ἄλλο τὸ κανονικό της νυκτός.Ὑπάρχει ἀνάγκη μέτρων προληπτικῶν διὰ τὴν ἐπιούσιαν καὶ οἱ πλοίαρχοι,εἴτε ἐπ’ἀπ’εὐθείας,εἴτε διὰ τῶν ὀργάνων τῶν,ἐπιδίδονται μετὰ ζήλου καὶ ἐν ἀνέσει εἰς αὐτὰ τὴν νύκτα.

Τὸ σκουλίκιασμα τῶν κτυπημένων
Ἀλλὰ τί πρῶτον καὶ τί ὕστατον νὰ ἀναγράψη κανεὶς ἐκ τῆς μαύρης τραγωδίας τῶν σπογγαλιέων; Μήπως εἶνε μόνον τὸ ἀλύπητο ξύλο ποὺ τρῶν κατὰ τὸ διάστημα τῆς ἐξασκήσεως τῆς τέχνης αὐτῆς,τὰ βασανιστήρια,οἱ ἐξευτελισμοί,τὰ πιασίματα καὶ οἱ θάνατοι;Ἡ τραγωδία ἑνὸς δύτου παθόντος δὲν σταματᾶ μόνον εἰς τὸ πάθημα τοῦ τὴν παραλυσία τῶν μελῶν τοῦ σώματός του,τὰ ὁποία βαραίνουν σὰν μολύβι ὅταν κτυπηθῆ εἰς τοῦτο ἢ ἐκεῖνο τὸ μέρος,τὴν ἀκινησίαν,τὴν ἀχρηστίαν του,τὴν παραφροσύνην,ἐὰν τὸ κτύπημα εἶνε καίριον,ὡς καὶ τὴν ἐπιβάρυνσιν τότε τῶν οἰκείων του,οἱ ὁποῖοι πρέπει νὰ ἐξοδεύουν πλέον δι’αὐτὸν ἀντὶν νὰ τοὺς δίνη αὐτός.
Τὰ ἰδιαίτερα παρεπόμενα τοῦ ἀποτελεσματικοῦ κτυπήματος εἶνε ἀποτροπαιότατα.Τὸ πάθημα τῶν ἀπαιτεῖ ἄμεσον καὶ πρώτης τάξεως περιποίησιν,ὅπως μὴ ἐπεκταθῆ ἢ ἀποβῆ θανάσιμον.
Ἀλλὰ ποὺ νὰ εὕρουν τοιαύτην καὶ τὰ μέσα τῆς νοσηλείας ἄνθρωποι ἐπὶ ξύλου κρεμάμενοι ὑπὸ οἰκονομικὴν ἄποψιν,ὅπως εἶνε οἱ πλεῖστοι ἐξ’αὐτῶν; Ἐκ τῆς ἐλλείψεως καταλλήλου νοσηλεύσεως,ὡς καὶ ἐκ τῆς ἀκινησίας τοῦ σώματος,εἰς τὰ προσβληθέντα μέρη αὐτοῦ γεννῶνται σκουλήκια,τὰ ὁποῖα αὐξάνονται καὶ πληθύνονται,σύμφωνα μὲ τὴν νοσηλείαν τὴν ὁποίαν ἀνεφέρομεν ἀνωτέρω,καὶ ἐπέρχεται ὁ οἰκτρὸς θάνατος.Ἔγκαιρος περίθαλψις ἠδύνατο πολλοὺς νὰ σώζη καὶ νὰ ἁπαλλάση τῶν περαιτέρω δεινῶν.Ἀλλὰ μόνον αὐτὸ δὲν δύναται νὰ περιμένη κανεὶς ἀπὸ τοὺς καπετάνιους ὅταν προσβάλλωνται διὰ πρώτην φορᾶν οἱ δύται.Ὁ καπετάνιος ἐννοεῖ νὰ χρησιμοποιήση τὸν δύτην μέχρις ὅτου βγάλη τὰ λεπτὰ τὰ ὁποία ἐπλήρωσε δι’αὐτόν. Διὰ τὸν καπετάνιον ὁ δύτης εἶνε μηχανὴ ἐξαγωγικὴ σπόγγων καὶ οὐδὲν ἄλλο ἀπολύτως. Συμφέρει λοιπὸν εἰς αὐτὸν νὰ κρατήση ἀχρησιμοποίητον δύτην,τρέφων καὶ νοσηλεύων αὐτόν,ὁ ὁποῖος ἔπαθε πρὶν ἀκόμη τοῦ βγάλη ἕνα ἱκανοποιητικὸν ὁπωσδήποτε σπόγγων;Τότε θὰ ἔχη ὡς ζημίαν,ἐκτὸς τῆς προκαταβολῆς καὶ τὰ ἔξοδα τῆς ἄνευ οὐδενὸς ἀντισταθμίσματος νοσηλείας καὶ διατροφῆς καὶ καταστρέφεται οἰκονομικῶς.
Σημειωτέον ὅτι οἱ πλεῖστοι τῶν δυτῶν προσβάλλονται μὲ τὰ πρῶτα βουτήγματα εἰς τὴν θάλασσαν.Ἐξαίρεσιν εἰς τὴν διαγωγὴν τῶν ἀπέναντι τῶν δυτῶν κάνουν οἱ πλοίαρχοι δι’ἐλαχίστους μόνον,ἐντόπιους,οἵτινες εἶνε καὶ οἱ μᾶλλον πεπειραμένοι.Ὅταν ἠκολουθοῦν πολεμικὰ τὸν σπογγαλιευτικὸν στόλον,μόλις προσεβάλλετο ἕνας δύτης,μεταφέρετο ἀμέσως εἰς τὸ νοσοκομεῖον τοῦ πολεμικοῦ,ὅπου ἐτυγχάνη τῆς δεούσης περιθάλψεως.Ἀλλὰ κατὰ τὸ ἔτος αὐτὸ ἡ σπογγαλιείας ἀφέθη ἐντελῶς ἀνεπιτήρητος καὶ εἴδομεν τὰ ἀποτελέσματα.

Ὁ φαῦλος κύκλος
Κατὰ κανόνα,ἐὰν ὁ πλοίαρχος ἔχη πληρώσει πολλὰ δι’ἕνα δύτην,δὲν τὸν συμφέρει νὰ σπεύση νὰ τὸν περιποιηθῆ,ὅταν θὰ πάθη οὗτος,διότι ἄλλως δὲν εἶνε δυνατὸν νὰ βγάλη τὰ ἔξοδά του.Τὸν ἀναγκάζει λοιπὸν εἰς ἐξακολούθησιν τῶν καταδύσεων,….ἐλάχιστα εἶνε τὰ κτυπήματα,ἐξ ὢν ὁ δύτης περιέρχεται εἰς ἀνικανότητα νὰ ἐξασκήση τὸ ἔργον του.Καὶ ἂν μὲν κατὰ τὴν συνέχειαν τῶν καταδύσεων ὁ δύτης φάνη τυχερὸς καὶ εὕρη σπόγγους,ὁ πλοίαρχος βγαίνει βεβαίως ὠφελημένος.Ἐὰν δὲ ὁ δύτης δὲν ἱκανοποιήση τὸν πλοίαρχόν του,οὗτος δὲν ἔχει νὰ χάση τί περισσότερον ἀπὸ ὅ,τι θὰ ἔχανεν ἐὰν δὲν τὸν ἐξηνάγκαζεν εἰς νέας καταδύσεις.Ἐὰν δὲ ὁ δύτης πάθη μέχρι θανάτου,ὁ πλοίαρχος γλυτώνει τουλάχιστον τὰ ἔξοδα τῆς συντηρήσεως ἢ τῆς νοσηλείας ἑνὸς ἀκατάλληλου ἢ παθόντος δύτου,διὰ τὰ ὁποία δὲν ἔχει οὐδὲν ὑλικὸν ἀντιστάθμισμα.Τὸ δὲ ξύλο πρὸς ἐξαναγκασμὸν τῶν δυτῶν εἰς νέας καταδύσεις καὶ ἀφοῦ πάθουν εἲν ἐκ τῶν ὧν οὐκ ἄνευ,διότι φυσικὰ οὗτοι ἀνθίστανται εἰς τὴν τοιαύτην ἀπαίτησιν τῶν πλοιάρχων,ἔντρομοι ἐκ τοῦ πρώτου παθήματος καὶ ζητοῦντες ἤδη περίθαλψιν καὶ νοσηλείαν.Οὕτω εἶνε δημιουργημένος φαῦλος κύκλος ἐν τῇ ἐνάσκησει τοῦ σπογγαλιευτικοῦ ἐπαγγέλματος,χαρασσόμενος μοιραίως μὲ θηριωδίας καὶ ὠμότητας,μὲ τὸ αἷμα καὶ τοὺς θανάτους τῶν δυτῶν.
Αἳ πληροφορίαι διὰ τὴν συντήρησιν τῶν δυτῶν εἰς τὰ πλοῖα εἶναι ἀντιφατικαί.Κατὰ τοὺς μὲν ἀσθενοῦν πολλοὶ καὶ ἕνεκα τῆς κακῆς διαίτης,λόγω τῆς κατωτέρας ποιότητος καὶ ἀνθυγιεινότητος τῶν τροφίμων καὶ τοῦ πρὸς πόσιν ὕδατος.Κατ’ἄλλους ὅμως οἱ πλοίαρχοι λαμβάνουν πάσαν φροντίδα ὥστε τὰ τρόφιμα νὰ εἶνε πάντοτε ἐκλεκτὰ καὶ σύμφωνα πρὸς τᾶς ἰδιατερᾶς ἀπαιτήσεις τοῦ ἐπαγγέλματος.Δύται μου εἶπαν ὅτι τοὶς παρέχεται καθ’ἑκάστην σχεδὸν κρέας,ὡς καὶ 100 δράμια οἴνου κατὰ τὸ φαγητόν.

Τεσσεράκοντα ὀργυιὲς ὑπὸ τὴν θάλασσαν
Ἀλλὰ ἐκεῖνο ἐπὶ τοῦ ὁποίου δὲν δύναται νὰ ὑπάρχη ἀντίθετος γνώμη εἶνε ὅτι ἡ κατάδυσις γίνεται εἰς βάθος ἀπηγορευμένον καὶ ὑπὸ τῆς ἐπιστήμης καὶ ὑπὸ τῆς Πολιτείας.Καὶ τοῦτο εἶναι 30-32 ὀργυῖες κατὰ μέσον ὄρον,φθάνον πολλάκις καὶ εἰς 40 καὶ ἄνω,ὥστε νὰ μὴν εὑρίσκουν πάτο,ἐνῶ τὸ ὠρισμένον βάθος εἶνε 23 ὀργυιές.Περιμένετε λοιπὸν κατόπιν νὰ μὴν γίνωνται δυστυχήματα.Ἡ δὲ συνήθης ἐπωδὸς τῶν πλοιάρχων πρὸς τοὺς δύτας,ὅταν οἱ πρωτόπειροι μάλιστα ἐξ’αὐτῶν ἀνασύρωνται χωρὶς σπόγγους καὶ ἀπολογοῦνται ὅτι ἐστάθη ἀδύνατον νὰ εὕρουν τοιούτους εἶνε:
-Νὰ σπάσετε τὰ πόδια σας νὰ βρῆτε!
Νέα λοιπὸν καταπόντισις εἰς μεγαλείτερον βάθος,καὶ οὕτω καθ’ἑξῆς.
Καὶ οἱ ἴδιοι δὲ οἱ πλοίαρχοι καταδύονται ἐνίοτε εἰς βάθος πολὺ κάτω τοῦ κεκανονισμένου.Κατὰ τίνα συνόδευσιν τῶν καϊκιῶν ὑπὸ πολεμικοῦ μαθῶν ὁ κυβερνήτης αὐτοῦ κ.Ζῶτος ὅτι ὁ μόλις ἀναδύσας πρὸ αὐτοῦ πλοίαρχος,ὁ περίφημος Δημοσθένης Μπαμποῦσκο νομίζομεν,εἶχε κατέβη εἰς βάθος 40 ὀργυιῶν χάριν τῶν σπόγγων,ἠρκέσθη νὰ τὸν μουντζώση χαρακτηριστικώτατα καὶ νὰ ἀπέλθη ταχύς.Ὅπερ σημαίνει ὅτι δὲν δύναται νὰ φεισθοῦν ἄλλων ἄνθρωποι μὴ φειδόμενοι εὐατῶν…»



Ἀποστολὴ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτης» καὶ ἀτμοηολίας «Παράλου» πρὸς προστασίαν τῶν δυτῶν διὰ τὸ νέο ἔτος 1904-Πικρία δυτῶν περὶ πλημμελοῦς ἐποπτείας τῶν πολεμικῶν πλοίων-Ἀδυναμία εὑρέσεως νέου κυβερνήτου τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη»,λόγω τῶν ἰσχυρῶν παρελθούσων ἀντιδράσεων τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας


Το 1904,κατόπιν εἰσηγήσεως τῆς Βασίλισσας Ὄλγας,ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις ἀπεφάσισε νὰ ἀποστείλει δυὸ πολεμικὰ πλοῖα τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ διὰ τὴν ἐποπτεία καὶ προστασία τῶν Ἑλλήνων σπογγαλιέων.Συγκεκριμένα προτάθηκαν καὶ τελικῶς ἐστάλησαν το ὁπλιταγωγό «Κρήτη» καὶ η ἀτμοηολία «Πάραλος».

Ὅμως,ἐνῶ ἡ κυβέρνησις ἐπροσανατολίζετο νὰ διατηρήσει εἰς τὴν θέσιν τοῦ κυβερνήτου τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» τὸν ἀντιπλοίαρχον Πέτρο Ζῶτο,λόγω τῆς ἐξαιρέτου ὑπηρεσίας ποὺ ἐπέδειξεν εἰς τὴν προστασίαν τῶν ἐπαγγελματιῶν δυτῶν κατὰ τὰ παρελθόντα ἔτη,οἱ νέες σφοδρὲς ἀντιδράσεις τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας τον ἐξώθησαν νὰ ὑποβάλλει τὴν παραίτησίν του διὰ λόγους ὑγείας.Οἱ Βουλευτὲς Ὕδρας,δὲν κατόρθωσαν ὡς φαίνεται νὰ συγχωρήσουν εἰς τὸν Ἀντιπλοίαρχον Ζῶτο,τὴν ἔκθεσιν-ἀνάφορα περὶ τῆς «διὰ σκαφάνδρων» ἁλιείας ποὺ ἀπέστειλε εἰς τὸ Ὑπουργεῖο Ναυτικῶν,καταγγέλοντας τὶς συνθῆκες ἐργασίας καὶ διαβιώσεως τῶν δυτῶν ἐντὸς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων. 

Μετὰ τὴν παραίτησιν τοῦ ἀντιπλοιάρχου Πέτρου Ζώτου,ἀπὸ τὴν πλοιαρχία τοῦ ὁπλιταγωγοῦ  ὁ Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν Σπυρίδων Κουμουνδοῦρος συνεσκέφθη μετὰ τῆς Βασίλισσας Ὄλγας διὰ τὴν ἐξέρευσιν τοῦ ἀντιπλοιάρχου ποὺ θὰ ἀναλάμβανε τὴν κυβέρνησιν τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη»,καθώς ο αντιπλοίαρχος Πέτρος Γκίνης, κυβερνήτης τοῦ «Κανάρη» και διευθυντής τῆς ὑποβρυχίας ἄμυνας καὶ οἱ ἀντιπλοίαρχοι Σωτήριος Λάμπρος καὶ Σταμάτιος Βουδούρης,ἀρνήθηκαν νὰ μετατεθοῦν ἀπὸ τὶς θέσεις τους.



«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 7ης Ἀπριλίου 1904, Ἄρθρον «Ὁ ἀπόπλους τῆς «Κρήτης»-Σπουδαία προσκόμματα»


«…Φαίνεται ὅτι τὸ ζήτημα τῆς σπογγαλιείας καὶ τῆς βελτιώσεως τῆς τύχης τῶν δυτῶν,παρ’ὅλον τὸ ἐνδιαφέρον τὸ ὁποῖον ἔδειξαν ὑπὲρ αὐτῶν ἡ Α.Μ ἡ Βασίλισσα καὶ ὁ ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν κ. Κουμουνδοῦρος,προσκρούει εἰς μεγάλα προσκόμματα.
Ἐπρόκειτο,ὡς γνωστόν,νὰ ἀποσταλῆ καὶ ἐφέτος πρὸς προστασίαν τῶν δυτῶν καὶ περίθαλψιν αὐτῶν εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς ἡ «Κρήτη» κατ’ἐπιθυμίαν δὲ τῆς Βασιλίσσης ἐπρόκειτο καὶ ἕτερον πολεμικὸν σκάφος νὰ συνοδεύση ταύτην ἡ «Πάραλος» διατιθεμένων οὕτω πλειοτέρων κλινῶν διὰ τοὺς προσβαλλομένους σπογγαλιεῖς.
Τὰ σκάφη ταῦτα ἀπὸ καιροῦ ἠτοιμάζοντο ἐν Ναυστάθμῳ, κατ’αὐτᾶς δὲ ἐπρόκειτο μάλιστα ἡ «Κρήτη» νὰ εἰσέλθη εἰς τὴν δεξαμενὴν ὅπως ὑπὸ τὴν γάστραν αὐτῆς προσθέσουν παραλλήλως τῆς τροπίδος παρατροπίδια,ἴνα οὕτως ἀποκτήση τὸ σκάφος μείζοντα εὐστάθειαν εἰς τὸν σάλον τῆς θαλάσσης.
Κυβερνήτην αὐτῆς ἐπρόκειτο νὰ ἀφήση ὁ κ.Κουμουνδοῦρος τὸν κ.Ζῶτον, ἀντιπλοίαρχον, ὅστις πέρυσιν εἶχε γίνει ἐν τῇ Βουλῇ στόχος ἐπιθέσεως τῶν βουλευτῶν Ὕδρας,διότι ἐπροστάτευσε τὴν ζωὴν τῶν δυτῶν καὶ ἔφερεν εἰς φῶς,ὅσα ἔκαμαν τὴν Βασίλισσα νὰ φρικιάση.
Ἀλλ’οἱ Βουλευταὶ καὶ τὴν φορὰν ταύτην ἀντιδρώσι καὶ τόσον ὥστε ὁ κ.Ζῶτος δὲν δέχεται τὴν κυβέρνησιν τῆς «Κρήτης» διὰ λόγους ὑγείας.
Κατόπιν τούτου ἐγένετο σκέψις ὅπως διορισθῆ ὁ κυβερνήτης τῆς «Κρήτης» ὁ ἀντιπλοίαρχος κ.Π.Γκίνης,ἤδη διευθυντὴς τῆς ὑποβρυχίου ἀμύνης καὶ κυβερνήτης τοῦ «Κανάρη» ἢ ὁ κ.Σώτ. Λάμπρου,ἐπίσης ἀντιπλοίαρχος.Ἀλλ’ οὔτε ὁ μὲν οὔτε ὁ δὲ δέχεται.
Ἐξ ἄλλων παρὰ τινῶν φίλων της κυβερνήσεως βουλευτῶν ὑπεδείχθη διὰ τὴν θέσιν ταύτην ὁ κ.Βουδούρης ἀντιπλοίαρχος ἀλλὰ καὶ οὗτος ἀποκρούεται.
Τὸ ζήτημα τοῦ διορισμοῦ κυβερνήτου τῆς «Κρήτης» ἀφεώρα ἡ χθεσινὴ μετὰ τῆς Βασιλίσσης μακρὰ συνεργασία τοῦ κ. Κουμουνδούρου,ἤτις ὅμως ἄγνωστον ποὺ κατέληξε..»


Ὅμως,παρὰ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ Κυβέρνησις ἀπεφάσισε νὰ ἐνισχύσει τὴν παρουσία τοῦ Βασιλικοῦ Ναυτικοῦ ἀνοικτὰ τῶν ἀκτῶν τῆς Ἀφρικῆς, ἀποστέλλοντας τὰ πλοῖα «Κρήτη» καὶ «Πάραλος» διὰ τὴν προστασία τῶν δυτῶν,δυστυχῶς τὰ κρούσματα τῆς «νόσου τῶν δυτῶν» δὲν ἐλαχιστοποιήθηκαν καθόλου.Σύμφωνα μὲ ἀνώνυμες ἀναφορὲς καὶ καταγγελιὲς τῶν περισσοτέρων τρομοκρατημένων δυτῶν,ἡ παρουσία τῶν δυὸ πολεμικῶν πλοίων οὐδόλως ἐθορύβησε τοὺς κυβερνῆτες τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,καθὼς αὐτοὶ ἐξακολούθησαν νὰ ἀσκοῦν ἀπάνθρωπη καὶ βίαιη συμπεριφορὰ εἰς βάρος τους.Πολλοὶ δύτες μάλιστα, ἐξέφρασαν τὴν πικρία τοὺς διὰ τὴν πλημμελῆ ἐποπτεία ποὺ ἄσκησαν τὰ πολεμικὰ πλοῖα τοῦ στόλου, καθὼς ἐπιτηροῦσαν τὰ σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια ἐξ ἀποστάσεως,θεωρώντας πὼς ὑπαίτιοι διὰ τὴν συγκεκριμένη στάση τῶν πλοιάρχων τῶν δυὸ πολεμικῶν πλοίων ἦταν οἱ Βουλευτὲς τῆς νήσου Ὕδρας,οἱ ὁποῖοι πρωτοστάτησαν εἰς τὴν ἀπομάκρυνσιν τοῦ Ἀντιπλοιάρχου Ζώτου.



«Πηγή: Εμπρός, Φύλλον Ἐφημερίδος 6ης Ιουνίου 1904, Ἄρθρον «Ἡ ἐπάνοδος τῶν σπογγαλιέων.Τὰ μαρτύρια τῶν ἐξακολουθοῦν.Παράπονα κατὰ τῆς «Κρήτης» καὶ «Παράλου»»


«Χθὲς τὸ ἀπόγευμα συνηντήσαμεν τοὺς πρώτους ἐκ τῶν παραλιῶν τῆς Ἀφρικῆς ἐπανακάμψαντας σπογγαλιεῖς.
-Πρὸς Θεοῦ μας εἶπον φοβισμένοι ἐκ τοῦ τρόμου καὶ τῶν μαρτυριῶν τὰ ὁποία ἐδοκίμασαν ἐκεῖ κάτω,μὴ φανερώσετε τὰ ὀνόματά μας,γιατί ποιὸς ξεύρει,μπορεῖ ἡ μοίρα μας νὰ μᾶς ἐπαναφέρη εἰς τὰ χέρια τῶν τεράτων αὐτῶν οἱ ὁποῖοι ὀνομάζονται πλοίαρχοι σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.
-Μὰ δὲν μετεβλήθησαν κατόπιν τοῦ θερμοῦ ἐνδιαφέροντος καὶ τῶν ὑψηλῶν συστάσεως τῆς Ἀνάσσης Βασιλίσσης; Ἠρωτήσαμεν
-Τὰ ἴδια καὶ χειρότερα! Μᾶς ἀπήντησαν ὅλοι μὲ μίαν φωνήν.
Καὶ μᾶς ἀφηγήθησαν ὅλα ἐκεῖνα τὰ φρικώδη ἐπεισόδια,τὰ ὁποῖα πέρυσι τὴν αὐτὴν ἐποχὴν περιεγράψαμεν δι’ὁλοκλήρων στηλῶν εἰς τὸ «Ἐμπρός» καὶ ὅλην τὴν θηριωδίαν τῶν πλοιάρχων,οἱ ὁποῖοι ὅπως κερδίσουν πλειοτέραν ἐργασίαν καὶ πορισθοῦν πλειοτέρους σπόγγους,δὲν ἐδίσταζον νὰ τοὺς μεταχειρίζωνται ἀσπλαχνότερα παρὰ ἐὰν ἐπρόκειτο καὶ περὶ σκύλλων ἀκόμη
Τὰ θύματα
-Εἴχατε πολλὰ θύματα;
-Ἐκτὸς ἐκείνων οἱ ὁποῖοι εὐρήκαν μνῆμα τὴν θάλασσαν ἢ τὴν ἀμμώδη ἀκτὴν τῆς Βαρβαριᾶς,θὰ μετρήσετε ἀρκετοὺς οἱ ὁποῖοι ὁλόγεροι,θηρία σωστά,καὶ ἐπανέρχονται μισοὶ ἄνθρωποι σακατεμμένοι καὶ ἄχρηστοι πλέον διὰ τίποτε.
Ἄλλως τὲ ἀκριβεῖς λεπτομερείας μὲ κατάλογον τῶν θυμάτων καὶ τῶν χτυπημένων θὰ λάβετε ἀπὸ τοὺς ἀξιωματικούς της «Κρήτης» καὶ τῆς «Παράλου» τῶν δυὸ ἑλληνικῶν πολεμικῶν πλοίων τὰ ὁποία δῆθεν ἐπωπτευον ὅπως προλαμβάνουν καὶ περιστέλλουν τᾶς θηριωδίας τῶν πλοιάρχων.
Αἳ ὑπηρεσία τῆς «Κρήτης» καὶ τῆς «Παράλου»
-Εἴπατε δῆθεν ὑπηρεσίας τᾶς ὁποίας προσφέρουν τὰ δυὸ πολεμικά;
-Σᾶς βεβαιοῦμεν,ὅτι σχεδὸν καθόλου δὲν ἐπηρέασεν ἡ παρουσία τῶν καὶ δὲν ἠλάττωσεν τὰ μαρτύριά μας.Τὰ ἴδια καὶ χειρότερα
Ἄλλως τὲ καὶ ἂν εἶχαν τὴν καλὴν διάθεσιν νὰ μᾶς προστατεύσουν,μήπως μποροῦσαν εἰς τόσην ἀπόστασιν καὶ μάλιστα μὲ τᾶς συστάσεις τῶν πολιτικῶν μας;;
Αἳ ἐπεμβάσεις
Θὰ ἐνθυμεῖσθε ἴσως,ὡς δημοσιογράφος,ἐξηκολούθησαν τὸ ἐνδιαφέρον τὸ ὁποῖον ἔδειξε ἡ Α.Μ ἡ Βασίλισσα ὅπως μὴ μετατεθῆ ὁ Κυβερνήτης τῆς «Κρήτης» κ. Ζῶτος ὅστις ἐφάνη αὐστηρὸς καὶ εὐσπλαχνικὸς πρὸς ἠμᾶς.
Καὶ ὅμως οἱ Βουλευταὶ τῆς Ὕδρας,Σπετσῶν καὶ Αἰγίνης κατώρθωσαν νὰ τὸν μεταθέσουν, πιεσθέντες ἀπὸ τοὺς ἐφοπλιστᾶς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων.
Τί θέλετε λοιπὸν νὰ σᾶς κάμουν οἱ ἀξιωματικοὶ καὶ τὰ πολεμικά,ὅταν τοὺς δένει τὰ χέρια ἡ ἀσυνείδητος καὶ ἐγκληματικὴ πολιτική…»


Σύμφωνα μὲ τὶς ἀναφορὲς τῶν ἀξιωματικῶν του ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη»,τὸ πλοῖο ἐνήργησε συνολικὰ πέντε περιπολίες κατὰ τὴν διάρκεια τῆς σπογγαλιευτικῆς περιόδου ἐπιβλέποντας καὶ ἐπιθεωρώντας ἐν συνόλῳ σαράντα σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια.Ἐκτὸς τῆς ἀκτίνας δράσεως τοῦ ὁπλιταγωγοῦ ἁλίευαν ἄλλα πενήντα περίπου σπογγαλιευτικὰ πλοιάρια,τὰ ὁποῖα καὶ δὲν μποροῦσε νὰ ἐποπτεύσει,διότι αὐτὰ διέφευγαν ἐκτὸς τῆς ὁρισθείσας ὑπὸ τοῦ Ὑπουργείου Ναυτικῶν ζώνη ἐπιτηρήσεως.

Καθ’ὅλη τὴν διάρκεια τῆς σπογγαλιευτικῆς περιόδου,νοσηλεύθηκαν εἴκοσι δυὸ τραυματίες δύτες,ἐκ τῶν ὁποίων μόνο οἱ ὀκτὼ θεραπεύτηκαν.Τρεῖς ἐξ’αὐτῶν παρέλυσαν ἐντελῶς ἐνῶ οἱ ὑπόλοιποι ἕνδεκα ἀπεβίωσαν λόγω τῶν τραυμάτων τους.Δυὸ δύτες ἀκόμη ἀπεβίωσαν λόγω γάγγραινας,ἐνῶ ἀκόμη δέκα δύτες ἀπεβίωσαν καὶ ἐτάφησαν εἴτε εἰς ἐρημικὲς ἀκτὲς εἴτε εἰς τὴν θάλασσαν.Ὑπὸ τῶν ὑπολοίπων πενήντα σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων ποὺ ἁλίευαν ἐκτὸς τῶν ὁρίων ἐποπτείας τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη»,σύμφωνα μὲ τὴν ἀναφορὰ τῶν ἀξιωματικῶν του ὁπλιταγωγοῦ,ἀπεβίωσαν δεκαπέντε ἀκόμη δύτες.



«Πηγή: Εμπρός, Φύλλον Ἐφημερίδος 13ης Νοεμβρίου 1904, Ἄρθρον «Ἀπὸ τὰ δράματα τῶν σπογγαλιέων.Ἀφηγήσεις Ἀξιωματικοῦ της «Κρήτης»»


«..Ἀξιωματικός του ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτης» ὅστις παρακολουθεῖ πάντοτε ὅλα τὰ ἐξελισσόμενα ἐκεῖ κάτω,εἰς τὰ Ἀφρικανικὰ παράλια φρικαλέα σπογγαλιευτικὰ δράματά μας ἀνεκοίνωσε τᾶς κατωτέρω λεπτομερείας,τᾶς ὁποίας ἐσημείωσεν εἰς τὸ ἡμερολόγιόν του:
Ἡ δράσις τῆς «Κρήτης»
Εὐτυχῶς ἀφ’ἢς τὸ ὁπλιταγωγὸν «Κρήτη» ἐκτελεῖ κατ’ἔτος τᾶς περιπολίας εἰς τᾶς Ἀφρικανικᾶς ἀκτᾶς τῆς ἐργασίας τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,τὰ τραγικὰ δράματα τῶν ἄτυχων δυτῶν ἔχουν περιορισθῆ καταπληκτικῶς,μολονότι κατὰ τὴν γνώμην τοῦ ἰδίου,ἐφ’ὅσον δὲν ληφθοῦν νομοθετικὰ μέτρα καὶ ἐπιτρέπεται ἢ διὰ σκαφάνδρων ἁλιεία,τὰ φρικώδη δυστυχήματα δὲν θὰ λείψουν ποτέ.
Κατὰ τὸ διάστημα τῆς σπογγαλιείας ἢ «Κρήτη» ἐνήργησε πέντε ὄλας περιπολίας καθ’ὅλην τὴν ὑπὸ τοῦ ὑπουργείου ὁριζόμενην ζώνην,ἐπιθεωρήσασα 40 μόνο ἁλιευτικὰ πλοιάρια,καθ’ὅσον τὰ ἄλλα ἐκ τῶν 50 ἁλιευτικῶν εἶχον διαφύγει τῆς ὠρισμένης ζώνης
Πόσοι ἐνοσηλεύθησαν
Ἐκ τῶν 40 πλοιαρίων,ἐνοσηλεύθησαν κατὰ καιρούς,εἰς τὸ νοσοκομεῖον «Κρήτης» 22 ἐν ὄλῳ ἀσθενεῖς δύται,ἐκ τῶν ὁποίων ἐθεραπεύθησαν τελείως,περίπου 8,τρεῖς ἔπαθον ἀπελπιστικὴν παραλυσίαν καὶ οἱ ἄλλοι ἀπέθανον
Πόσοι ἀπέθανον
Καὶ ἐκ τῶν νοσηλευομένων ἀπέθανον δυό,παθόντες γάγγραιναν,ὅπως δ’ἐβεβαίωθησαν ἐξ’ ἀνακρίσεων,ἀπέθανον φρικώδη θάνατον 10 ἄλλοι δύται,ριφθέντες ἢ εἰς τᾶς ἐρήμους ἀκτᾶς ἢ εἰς τὴν θάλασσαν.Ἐπίσης ἐξηκριβώθη ἐκ τῶν ἀνακρίσεων,ὅτι πλὴν τῶν ἀνωτέρω 12 θανάτων,ἀπέθανον 15 ἄλλοι δύται εἰς τὰ ἄλλα ἁλιευτικὰ πλοιάρια τὰ διαφυγόντα τῆς ζώνης τῶν περιπολιῶν τῆς «Κρήτης»
…Οἱ ἁλιεῖς τῶν δυτῶν
Διὰ νὰ ἐννοηθῆ δὲ ὄλον τὸ μέγεθος τοῦ ἀσφαλοῦς κινδύνου τὸν ὁποῖον διατρέχουν οἱ ἀτυχεῖς δύται,μᾶς ἀνεκοίνωσεν ὁ ἀφηγητής μας,σᾶς δίδω καὶ τὴν κατωτέρω ἀσφαλῆ,ἐξ’ἀνακρίσεων πληροφορίαν
«Κατ’ἔτος εἰς τὸν Πειραιὰ καὶ τᾶς Ἀθηνᾶς ἀποστέλλονται ὑπὸ τῶν σπογγαλιέων τῶν τριῶν νήσων δυὸ ἁλιεῖς….δυτῶν,ἡ μόνη ὑπηρεσία τῶν ὁποίων εἶνε ἡ εὕρεσις ἀέργων ἢ ἄλλων ἀπηλπισμένων ὑπάρξεων,τοὺς ὁποίους πείθουν νὰ τοὺς προσλαμβάνουν ὡς δύτας,εἰς σπογγαλιεῖς πλοιάρχους,λαμβάνοντες προμήθειαν ἑκατὸ δραχμᾶς δι’ἕκαστον προμηθευόμενον δύτην!»



Φόβος τῶν δυτῶν διὰ τοὺς πλοιάρχους.Κυριωτέρα αἰτία συγκαλύψεως τῶν ἐγκλημάτων τῶν πλοιάρχων τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων


Ἡ φοβία ποὺ αἰσθάνοντο οἱ δύτες διὰ τοὺς πλοιάρχους,ὡς ἀποτέλεσμα τῆς τρομοκρατίας ποὺ ἀσκοῦσαν οἱ πλοίαρχοι τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,ἦτο ἡ κυριωτέρα αἰτία συγκαλύψεως τῶν ἐγκλημάτων ποὺ διέπρατταν οἱ πλοίαρχοι εἷς βάρος τους.Τὴν ἀπροθυμία τῶν δυτῶν νὰ καταγγείλουν ἐνόρκως εἰς τὶς εἰσαγγελικὲς ἀρχὲς τὰ ἐγκλήματα τῶν πλοιάρχων,κατέγραψε ὁ Ἀντιπλοίαρχος τοῦ ὁπλιταγωγοῦ «Κρήτη» Πέτρος Ζῶτος,ἐνῶ παρεμφερεῖς καταγγελίες εἶχε διατυπώσει τὴν 2αν Ἰουλίου  1903 ὁ Βουλευτὴς Ἀγυίας Λέων Μελλᾶς.

Σπανίως,κακοποιηθέντες δύτες ἢ οἱ συγγενεῖς τῶν ἀποβιωσάντων δυτῶν,ξεπερνοῦσαν τὶς φοβίες τους & κατήγγειλαν ἐνόρκως τὶς ἐγκληματικὲς ἐνέργειες ποὺ διέπρατταν οἱ πλοίαρχοί.
Ἰδιαίτερη αἴσθηση καὶ ἔντονη συζήτηση εἰς τὸ Ἑλληνικὸν Κοινοβούλιον προκάλεσε ἡ δημοσιευθεῖσα καταγγελία τῆς 21ης Φεβρουαρίου 1904,τοῦ Ἰωάννου Μπότσαρη,συγγενοῦς θύματος,βάσει τῆς ὁποίας ὁ δύτης Γεώργιος Β. Γκλιάτης,ἐρρίφθη ὑπὸ τῶν ὑπολοίπων μελῶν τοῦ πληρώματος εἷς τὴν θάλασσαν.Ἡ οἰκογένεια τοῦ θύματος,κατήγγειλε τὸ γεγονὸς εἰς τὶς ἁρμόδιες εἰσαγγελικὲς ἀρχὲς τοῦ Ναυπλίου,αἰτούμενη τὴν παραδειγματικὴ τιμωρίαν τῶν ἐνόχων.Τὴν συγκεκριμένην καταγγελίαν,κατὰ τοῦ εὐυπόλυπτου Ὑδραίου πλοιάρχου Μιχαὴλ Τσουρδοῦ (προφανῶς Ζουρντοῦ) ἀπέρριψαν οἱ Βουλευτὲς Ὕδρας Θεόδωρος Γκίκας καὶ Νικόλαος Τσαμαδὸς ὡς συκοφαντίαν καὶ σκευωρίαν.


«Πηγή: Σκρίπτ, Φύλλον Ἐφημερίδος 23ης Φεβρουαρίου  1904, Ἄρθρον «Τὰ σπογγαλιευτικὰ κακουργήματα»


«Ἀξιότιμε κ.Διευθυντά.
Κατὰ τὴν συνεδρίασιν τῆς Βουλῆς τὴ 20 Φεβρουαρίου,γενομένης ἐπερωτήσεως παρὰ τοῦ ἐξ’ Ἀττικῆς ἀξιοτίμου βουλευτοῦ τοῦ κ. Κ.Ἀγγελοπούλου περὶ τῶν εἰς τὰ παράλια της Ἀφρικῆς γεννομένων κακουργημάτων ἐκ μέρους τῶν κυβερνητῶν τῶν διαφόρων σπογγαλιευτικῶν πλοίων κατὰ τῶν εἰς αὐτὰ ὑπηρετούντων δυτῶν,ἀναφέροντος μεταξὺ τῶν ἄλλων καὶ τὸ ὅτι οἱ συμπλωτῆρες τοῦ Γεωργίου Β.Γκλιάτη (καὶ οὐχὶ Μίχ.Ζουλὴ ὡς ἐλέχθη),ὑπηρετοῦντος εἰς τὸ πλοῖον τοῦ ἐξ Ὕδρας πλοιάρχου Μιχαὴλ Τσουρδοῦ (προφανῶς Ζουρντοῦ),ἐβεβαίωσαν ὅτι ὁ εἰρημένος Γ.Β.Γκλιάτης ἐρρίφθη εἰς τὴν θάλασσαν ζωντανὸς ὑπὸ τοῦ πλοιάρχου,καὶ ὅτι τὸ τοιοῦτον κατηγγέλθη ὑπὸ τῆς μητρὸς τοῦ Γ.Γκλιάτη εἰς τὰ ἐν Ναυπλίῳ δικαστικᾶς ἀρχάς, κατεξανέστησαν κατ’ αὐτοῦ πολλοὶ τῶν κ.κ Βουλευτῶν καὶ ἴδια οἱ συμπολίται τοῦ εἰρημένου πλοιάρχου κ.κ Γκίκας καὶ Τσαμαδός,ἀποκαλέσαντες τὸ καταγγελόμενον ἔγκλημα ὡς συκοφαντίαν,μὴ διστάσαντες νὰ εἴπωσιν ὅτι ὁ καταγγελόμενος πλοίαρχος εἶνε φιλανθρωπότερος τοῦ κ.Ἀγγελοπούλου.
Μὴ δυνάμενος νὰ δώσω τὴν ἁρμόζουσαν ἐξήγησιν καὶ ἀπάντησιν εἰς τοὺς κ.κ ὑπερασπιστᾶς τοῦ φιλανθρώπου ἐκείνου πλοιάρχου,περιορίζομαι εἰς τὸ νὰ δηλώσω τὰ ὀνόματα τῶν συμπλωτήρων τῶν βεβαιωσάντων ἐνώπιόν της δικαστικῆς ἀρχῆς τ’ ἀνωτέρω,εἰς οὓς δύνανται ν’ ἀποτανθώσιν οἱ ἀμφιβάλλοντες ὡς ἀνωτέρω κ.κ βουλευταί,παρ’ὧν θέλουσι λάβει τᾶς δεούσας ἐξηγήσεις καὶ πληροφορίας,αἴτινες θέλουσιν ἀποδείξει τὸ φιλάνθρωπόν του ὑπερασπιζομένου.
Οἱ βεβαιώσαντες τ’ ἀνωτέρω συμπλωτῆρες εἰσιν:
1)Κωνσταντῖνος Χατζίνας,ἐπάγγελμα μάγειρος κάτοικος Πόρου
2)Ἐμμανουὴλ Παρδάλης,δύτης,
3)Παναγιώτης Γιαμαρέλος,δύτης
Σημειωτέον δὲ ὅτι ὁ αὐτὸς φιλάνθρωπος πλοίαρχος,ἔχει καὶ ἄλλο,πλὴν τοῦ ἀνωτέρω θύμα.
Περὶ τῶν ἀνωτέρω δὲ δύνανται νὰ ἐξετασθοῦν ὡς μάρτυρες καὶ ἅπαντες οἱ κάτοικοι τοῦ Πόρου
Ἀθῆναι 21 Φεβρουαρίου 1904
Διατελῶ μετ’ ἐξαιρέτου πρὸς ὑμᾶς ὑπολήψεως
ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΠΟΤΣΑΡΗΣ
Γαμβρὸς τοῦ θύματος»


Εἰς τὰ πρακτικὰ τῆς Βουλῆς τῶν Ἑλλήνων,τῆς 20ης Φεβρουαρίου 1904,καταγράφεται ἡ ἔντονη ἀντίδρασις τῶν Βουλευτῶν Ὕδρας Ἰωάννου Κουντουριώτου,Παντελῆ Γκίκα καὶ Νικόλαου Τσαμαδοῦ περὶ τῆς ἐγκυρότητας τῆς καταγγελίας τῆς οἰκογενείας τοῦ θύματος. Παράλληλα παρεμβάσεις ὑπὲρ τῶν ἐφοπλιστῶν τοῦ σπογγαλιευτικοῦ κλάδου διετυπώθησαν παρὰ τοῦ Βουλευτοῦ Χαλκίδος Βασίλειου Βουδούρη,τοῦ Βουλευτοῦ Γεώργιου Μπούμπουλη καὶ τοῦ Βουλευτοῦ Σπετσῶν Νικολάου Λεωνίδα,οἱ ὁποῖοι ἐξέφρασαν τὴν πεποίθησιν πὼς διὰ τὰ ἀτυχήματα εἰς τὴν διαδικασίαν ἁλιεύσεως τῶν σπόγγων δὲν εὐθύνοντο οἱ ἐφοπλιστὲς τῶν σπογγαλιευτικῶν πλοιαρίων,ἀλλὰ ἡ ἐπικίνδυνη φύση τοῦ συγκεκριμένου ἐπαγγέλματος.



«Πρακτικὰ Συνεδρίασις ΙΘ΄ τῆς Βουλῆς,τῆς 20ης Φεβρουαρίου  1904»


«Πρακτικὰ τῶν Συνεδριάσεων τῆς Βουλῆς τῆς Β΄ Συνόδου τῆς ΙΣΤ’ Βουλευτικῆς περιόδου,Ἐν Ἀθήναις ἐκ τοῦ Ἐθνικοῦ Τυπογραφείου 1904,Συνεδρίασις ΙΘ΄,Τῆς 20ης Φεβρουαρίου  1904»


«…Ὁ κ.Γ.Ι.Ἀγγελόπουλος παρεκάλεσε τὸν Ὑπουργὸν Δικαιοσύνης νὰ ζητήση ἁρμοδίως πληροφορίας τί ἐγένετο ἡ ὑποβληθεῖσα καταγγελία περὶ τοῦ θανάτου τοῦ σπογγαλιέως Γκλιάτη ἐπὶ τοῦ πλοίου τοῦ Ὑδραίου Τζουρδοῦ.
Ὁ κ.Ὑπουργὸς τῆς Δικαιοσύνης ἐδήλωσεν ὅτι τηλεγραφικῶς θὰ ζητήση τὴν ἑπόμενην περὶ τούτου πληροφορίας.
Ἐξ ἀφορμῆς τῆς ἐπερωτήσεως τοῦ κ.Ἀγγελόπουλου προεκλήθη συζήτησις περὶ τῶν συνθηκῶν ,ὑφ’ἂς σήμερον τελεῖται τὸ ἔργον τῶν Ἑλλήνων σπογγαλιέων,τοῦ κ.Πετρίδου ἰσχυρισθέντος,ὅτι οἱ ἐφοπλισταὶ ἐντείνουσι τὴν ἐργασίαν τῶν σπογγαλιέων μέχρι καταστροφῆς τῆς ὑγείας καὶ ζωῆς αὐτῶν.Τὴν γνώμην ταύτην ἀντέκρουσεν ὁ κ.Γκίκας,ὡς μὴ στηριζομένην ἐπὶ τῆς ἀληθείας,ἀντέκρουσαν δὲ καὶ οἱ κ.κ Τσαμαδὸς καὶ Κουντουριώτης,πληροφορήσαντες ὅτι ἡ καταγγελία ἢν ἀνέφερεν ὁ κ. Ἀγγελόπουλος ἐνηργήθη,ἐξεδόθη δὲ βούλευμα ἀπαλλακτικόν του κατηγορουμένου.
Ὁ κ.Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν ἀνήγγειλεν ὅτι λίαν ταχέως θέλει ὑποβάλει νομοσχέδιον σχετικὸν πρὸς σπογγαλιείαν.
Ὁ κ.Μπούμπουλης ἀναπτύσσει τὰ τοῦ ζητήματος λέγων,ὅτι ἂν ἐπέρχωνται δυστυχήματα εἰς τοὺς σπογγαλιεῖς,ἐπέρχονται ὡς ἐκ τῆς φύσεως τοῦ ἐπαγγέλματος,οὐχὶ δὲ ἐξ’αἰτίας τῶν ἐφοπλιστῶν.
Ὁ κ.Βουδούρης χαρακτηρίζει ὡς ἀβασίμους τᾶς κατὰ τῶν ἐφοπλιστῶν κατηγορίας,καθ’ἢν πείραν ἔχει ἐκ τῆς ἐπὶ τῶν ναυτικῶν ὑπουργίας του.
Τοῦ κ.Πετρίδου ζητήσαντος νὰ κατατεθῆ ἡ ἔκθεσις τοῦ κυβερνήτου τοῦ ἐσχάτως ἀποσταλέντος εἰς τᾶς σπογγαλιευτικᾶς θάλασσας πολεμικοῦ σκάφους,ὁ κ.Γκίκας ζητεῖ νὰ κατατεθῆ καὶ ἡ διαμαρτύρησις τῶν δυτῶν πρὸς τὸν ἐν Βεγγάζῃ Ἕλληνα πρόξενον κατὰ τοῦ κυβερνήτου τοῦ πλοίου τούτου.

Ὁ κ.Χοϊδᾶς ζητεῖ νὰ κατατεθώσιν αἳ ἐκθέσεις τῶν κυβερνητῶν τῶν πολεμικῶν πλοίων,ἀτινα κατὰ τὰ τρία τελευταῖα ἔτη εἶχον ἀποσταλῆ εἰς τᾶς σπογγαλιευτικᾶς θαλάσσας.
Ὁ κ.Ὑπουργὸς τῶν Ναυτικῶν βεβαιοί,ὅτι πάντες οὗτοι ἔπραξαν τὸ καθῆκον αὐτῶν.
Ὁ κ.Λεωνίδας,ἀποκρούσας τᾶς κατὰ τῶν ἐφοπλιστῶν κατηγορίας,φρονεῖ,ὅτι ἡ Βουλὴ πρέπει νὰ ἀναμείνη τὴν ὑποβολὴν τοῦ νομοσχεδίου περὶ σπογγαλιείας ὑπὸ τοῦ Ὑπουργοῦ τῶν Ναυτικῶν,ὡς λυόντος πολλᾶς ἐκ τῶν ἀναφυομένων εἰς τὸ ζήτημα τοῦτο δυσχερειῶν...»

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...