Ὕδρα Περιηγητικὴ Διαδρομὴ Λιμένας Ὕδρας -Ὅρμος Νησίζας

Ὕδρα

Περιηγητικὴ Διαδρομὴ

Λιμένας Ὕδρας-Ἐπισκοπῆ & Ὅρμος Νησίζας

Ἃ μέρος ἕως Ἐρημοκκλήσιον Ἁγίας Μαρίνης

Τοπωνύμια Ὕδρας

Ὀνόματα σωζώμενα ἐκ τῆς βιβλιογραφίας καὶ τῆς προφορικῆς παραδόσεως τῆς νήσου Ὕδρας

 

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Κοιμήσεως Θεοτόκου Ὕδρας

  Το Μόβισι.

Ὁ μικρὸς μῶλος στὴν δυτικὴ πλευρὰ τοῦ λιμένος τῆς Ὕδρας μὲ τὴν καμάρα τοῦ «Μπαμπάνα»

(Ἐπεξήγηση Τίτος Γιοχάλας:Μόλος:Movi: τροπή του  ll σε v στὰ ἀρβανίτικά της Ὕδρας:molli:movi)

  

Τὸ Τσέπι,ἡ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ λιμένος τῆς Ὕδρας
 (Ἐπεξήγηση Τίτος Γιοχάλας:Τσέπι: Cépi: Cép-i: Ἀρβανίτικα Ὕδρας: κόγχη, γωνία,ἄγκυστρο,μυτερὴ ἀπόληξη)

  

  

Πανοραμικὴ ἄποψη τῆς πόλεως τῆς Ὕδρας ἀπὸ τὸν Βορεινὸ μεγάλο μῶλο τοῦ λιμένος

Ἀρχοντικὸν Ἀναστασίου Τσαμαδού.
Σχολὴ Ἐμποροπλοιάρχων Ὕδρας (ΑΣΔΕΝ),ἡ ἀρχαιοτέρα στὸν κόσμο

 

Συνοικία Κάβο-Κάστρο

Τὰ παλαιὰ σφαγεῖα τῆς νήσου Ὕδρας.Μέρος τοῦ κτιρίου λειτουργοῦσε καὶ ὡς Οὐρητήρια.Ἀργότερα στὸ συγκεκριμένο κτίριο μετεστεγάσθηκε ἕνα ἀπὸ τὰ ξακουστότερα νυχτερινὰ καταστήματα: Ἡ Λαγουδέρα τοῦ Μπάμπη Μῶρε.

  

Οἱ ἀνατολικὲς ἀκτὲς τῆς Σπηλιᾶς τοῦ Μπαϊράμη ἢ Σπηλιᾶς Ἀδελφοποιητοῦ (Shpeva e bratimit)

Ἡρῶον τῶν Κανονιῶν τῆς ναυαρχίδος Ἄρεως τοῦ Ναυάρχου Ἀνδρέου Μιαούλη

Κανόνια Περίπτερο

Οἱ βορειοδυτικὲς ἀκτὲς τῆς νήσου Ὕδρας ὅπως αὐτὲς προβάλουν στὰ μάτια τοῦ περιηγητῆ,ἀπὸ τὴν Ὑδρονέττα.Διακρίνεται τὸ ἀρχοντικό του Προκρίτου Βασίλειου Μπουντούρη (Αυλάκι) ἐνῶ στὸ βάθος διακρίνεται ἡ Χώριζα (Βλυχοῦ).Ἐπίσης διακρίνονται τὰ νησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου (Καμινίου), Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου (Βλυχοῦ),τὰ νησιὰ τοῦ Μώλου καὶ ἡ νῆσος Πέτασι (Μπίστι).Δεξιὰ δεσπόζει ἡ νῆσος Δοκὸς (Ἀπεροπία)

Ὁ κεντρικὸς παραλιακὸς δρόμος ποὺ ὁδηγεῖ στὸν ὅρμο Αὐλάκι.

Δύση Ἡλιοῦ

  

Ὅρμος Αὐλάκι.

Ἄνω του λόφου,διακρίνεται παλαιὰ ἀρχοντικὴ οἰκία (πιθανῶς τῆς οἰκογενείας Ρήγα,ἡ ὁποία κατεῖχε τὴν ἐκκλησία τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν Ὕδρας)

Ἡ γέφυρα τῆς Ἁγίας Ἄννης.Φέρει τὴν ἑξῆς ἐπιγραφή:

« ΟΔΟΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ 1842 ΙΟΥΛΙΟΥ 25.»

 Κατὰ τοὺς παλαιοὺς θρύλους τῆς πατρίδος μας τὸ γεφύρι ἦταν στοιχειώμενο ἀπὸ ξωτικά.Ἀντώνιος Μανίκης "Ἀπὸ τὶς ἀναμνήσεις μου-Μία νύχτα τρόμου στὸ Καμίνι" (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Ἄρ. 12 (310) Δεκέμβριος 1966,σὲλ 259).

Τὸ γεφυρὶ ἀποτελεῖ τμῆμα τοῦ παλαιοῦ παραλιακοῦ δρόμου.

Ἄποψη τῆς περιοχῆς Αὐλάκι.Διακρίνονται τὸ κερέσβινο Ἀρχοντικό του Ναύαρχου Ἀνδρέου Μιαούλη καὶ τὸ Ἀρχοντικό του Προκρίτου Βασίλειου Μπουντούρη

Ὧρες δειλινοῦ στὴν περιοχὴ Αὐλάκι,ἀγναντεύοντας τὸ στενό της Ὕδρας ἀπὸ τὸ γεφύρι τῆς Ἁγίας Ἄννης

Ἡ δυτικὴ πλευρὰ τοῦ ὅρμου Αὐλάκι.

Ὁ Νικόλαος Χαλιορὴς (Πηγή:ΥΔΡΕΪΚΟΙ ΘΡΥΛΛΟΙ(Ἑορταστικὴ Ἔκδοσις Στὰ Ἑκατὸ Χρόνια της Ἀνεξαρτησίας μᾶς)Πειραιεὺς 1930)στὴν ἑνότητα «Σβελτοσύνη γέρου παπᾶ (σὲλ 54-77)»,ἀναφέρεται στὶς προσπάθειες τῶν Ὑδραίων κατοίκων νὰ ἀποκρούσουν καὶ νὰ ἀμυνθοῦν ἐνάντια στὶς συνεχιζόμενες προσπάθειες τῶν κουρσάρων τοῦ Λάμπρου Κατσώνη καὶ τοῦ Γουλιέλμου Μελιτταίου-Μαλτέζου νὰ καταλάβουν καὶ νὰ λεηλατήσουν τὴν νῆσο Ὕδρα.Οἱ προσπάθειες ἀποβίβασης τῶν κουρσάρων ἐπικεντρώθησαν ἀρχικὰ στὴν τοποθεσία Λούμι τοῦ Κρίταμι και ἀργότερα στὶς ἀκτὲς πλησίον του ὅρμου Αὐλάκι.

  Εἷς ἐκ τῶν ἐπικεφαλῆς τῆς ἀμύνης τῶν κατοικῶν τῆς Ὕδρας στὴν περιοχὴ Λούμι τοῦ Κρίταμι, ἦτο ἡ Χοντροπαναγιώταινα,μήτερα τοῦ Ὑδραίου καπετάνιου τῆς Ἐπαναστάσεως Λάζαρου Παναγιωτᾶ.

Πρωτοστάτησε,ὀχυρωμένη πλησίον της ἐκκλησίας τοῦ Προφήτου Ἡλιοῦ (Σὶντ-Ἤβι-τί τὲγκ) Ζούρβας στὴν ἀπόκρουση τῶν πρώτων προσπαθειῶν τῶν κουρσάρων νὰ ἀποβιβασθοῦν στὴν Ὕδρα. 

Ἡ τεχνική της ἀμύνης βασίσθηκε στὴν ρίψη βράχων ἐνάντια τῶν ὁρμώμενων πειρατῶν,ἐνῶ παράλληλα μέσω διαγγελμάτων καὶ προσταγμάτων προσέδιδαν στὸν ἀντίπαλο τὴν αἴσθηση πῶς ὁ χῶρος φυλάσσετο ἀπὸ στρατιὲς Ὑδραίων ἀκροβολισθέντων πολεμιστῶν.

   

Ἐφάμιλλη καὶ ἐξίσου ἠρωϊκὴ (σὲλ 67-77) ἦτο καὶ ἡ προσπάθεια τοῦ Παπᾶ Μερκούρη,ὁ ὁποῖος πρωτοστάτησε στὴν ἄμυνα ἐνάντια της νέας ἀπόπειρας ἀποβιβάσεως τῶν κουρσάρων,ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε στὶς ἀκτὲς τῆς Ὕδρας μεταξύ του ὅρμου Αὐλάκι καὶ τοῦ κάστρου ποῦ κείτεται ἄνω της σπηλιᾶς Μπαϊράμη.(Περίπτερο)

   

Σύμφωνα μὲ τὸν Νικόλαο Χαλιορή,ὁ Παπὰ Μερκούρης συνοδευόμενος ὑπὸ τοῦ βοηθοῦ τοῦ Μήτσου,ὁδεύοντας ξημερωμάτα πρὸς τὸ Καμίνι,ἐν προκειμένω νὰ τελέσει Θεία Λειτουργία σὲ κάποια ἐκκλησία τῆς συνοικίας, ἀκολουθώντας τὸν παραλιακὸ δρόμο, ἀντιλήφθηκε τὴν παρουσία μίας ψαράδικης τράτας ἡ ὁποία τοῦ ἐκίνησε τὴν περιέργεια.Ὁ Νικόλαος Χαλιορὴς ἀναφέρει για τον  Παπὰ Μερκούρη:

  «.....ἐφημέρευε σὲ μία ἰδιόκτητη ἐκκλησία κοντὰ στὸν Νέο Κόσμο,δηλαδὴ στὸν κάτω μαχαλὰ τοῦ νησιοῦ,ξεκίνησε νὰ πάει νὰ λειτουργήση σὲ ἕνα ἐκκλησάκι στὰ Καμίνια....»

   

Προφανῶς ὁ συγκεκριμένος Παπὰς Μερκούρης ταυτίζεται μὲ τὸν Παπὰ Δημήτριο Γεωργάκη Μερκούρη,ὁ ὁποῖος ἦτο ὁ κτίτωρ καὶ ὁ ἰδιοκτήτης τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου & Ἁγίου Ἀντωνίου & Ἁγίου Κωνσταντίνου τοῦ Ὑδραίου.Ὁ Παπὰ Δημήτριος προχώρησε εἷς τὸ κτίσιμο τῆς ἐκκλησίας περὶ τὰ ἔτη 1814-1815.Τὰ προγενέστερα ἔτη ἦτο ἐφημέριος της ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Δημητρίου τοῦ Μπαλωματὴ (νῦν Σύναξις Ταξιαρχῶν Μιχαὴλ & Γαβριὴλ) πλησίον του Ἃ Δημοτικοῦ Σχολείου Ὕδρας.

  Τὸ παρακάτω ἀπόσπασμα τῆς διηγήσεως τοῦ Νικόλαου Χαλιορῆ προσδιορίζει τὸ σημεῖο εἷς τὸ ὁποῖο ἐπιχειρήθηκε ἡ ἀπόβασις τῶν πειρατῶν: 

«...ὅταν στρίβανε τοῦ μονοπατιοῦ τὸ μέρος,ποῦ εἶναι σήμερα ὁ γκρεμισμένος μῆλος ἀπέναντι στὴν γωνία τοῦ σπιτιοῦ τοῦ Ναυάρχου Κουντουριώτη,ποῦ δὲν ἤτανε ἀκόμα κτισμένο τότες.Σ’αὐτὸ τὸ μέρος ξεχύνεται πρὸς τὴ θάλασσα μία ἀπότομη κατηφόρια ὅμοια μὲ καθρέπτη,ποῦ ἂν ξεγλυστρήση ἄνθρωπος σὲ δαύτη,δὲν ἔχει πουθενὰ νὰ κρατηθῆ,θὰ πάη ἴσα στὴ θάλασσα καὶ ἀσφαλῶς δὲν θὰ πάη ζωντανός.Περπατιέται ἡ κατηφόρα αὐτὴ μὰ μὲ πολλὴ προσοχὴ καὶ δυσκολία.Δεξιά της καὶ ἀριστερά της ἔχει βράχια ψηλὰ καὶ ἀπόκρημνα καὶ ἐντελῶς ἀδιάβατα.Καὶ λίγο πιὸ πέρα εἶχε τὸ Κάστρο τῆς Σπηλίας μὲ τὰ μεγάλα του κανόνια,ποῦ σὰν ἀκοίμητος φύλακας φύλαγε τὸ λιμάνι καὶ τὰ ἄλλα γύρω κεῖ μέρη....»

  Ὁ Παπὰ Μερκούρης,ἀκολουθώντας τελικά τὴν τακτικὴ ποὺ ἀκολούθησε καὶ ἡ ΧοντροΠαναγιώταινα,κατάφερε νὰ ἀποσωβήσει τὴν ἀποβίβαση τῶν κουρσάρων στὴν συγκεκριμένη περιοχὴ

 

Ἡ παραλιακὴ ὁδὸς στὸ ὕψος τῆς παλαιᾶς Δισκοθήκης «Κάβος» καὶ τοῦ καρνάγιου τοῦ Μπαρμπὰ Σταμάτη Δρίβα,ὁ ὁποῖος κατασκεύαζε τὶς ταχύτερες & ἐλαφρότερες σφουγγαράδικες βάρκες.Τὸ λεμβουργεῖο του,μετετράπηκε στὸ γνωστὸ νυκτερίνο κέντρο διασκέδασης «Σορόκος» τὸν Ἰούνιο τοῦ 1961

Ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Ἄννης ἐντός του περιβόλου τοῦ ἀρχοντικοῦ του Βασιλείου Μπουντούρη

Τὸ ἀρχοντικό του Βασιλείου Μπουντούρη,φέρει τὴν ὀνομασία Παλατάκι,διότι ἐφιλοξενοῦντο τὰ μέλη τῆς τέως Βασιλικῆς Οἰκογενείας κατὰ τὶς ἐπισκέψεις τους στὴν Ὕδρα

Θέα τῆς περιοχῆς «Αὐλάκι» καὶ τοῦ Στενοῦ της Ὕδρας, ἀπὸ τοὺς ἐρειπωμένους μύλους τῆς περιοχῆς Ἁγίου Ἀθανασίου-Βίγλας.(Σημεῖο παρατηρήσεως τῶν μικρῶν σκωπιωρῶν  τὴς ἄφιξης τῶν σπογγαλιευτικοῦ στόλου τῆς Ὕδρας.Μόλις διαπίστωναν στὸν ὁρίζοντα τὴν ἄφιξη τῶν σφουγγαράδικων,ἔτρεχαν νὰ κοινοποιήσουν τὴν εἴδηση στοὺς οἰκείους τῶν πληρωμάτων,μὲ ἀντάλλαγμα τὸ ἀντίστοιχο ἀσήμωμα.)

Ὁ παραλιακὸς δρόμος καθὼς προσεγγίζουμε τὴν περιοχὴ Κουρουχάνια.Ἡ ὀνομασία ὀφείλεται στὸ ἐπίθετο ἰδιόρρυθμου κατοίκου τῆς περιοχῆς,ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἀντώνιος Μανίκης στὸ περιοδικὸ «Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας»

Ὁ συγγραφέας Ἰωάννης Καραμῆτσος καὶ ὁ Ἀντώνιος Μανίκης διασώζουν ἐπίσης καὶ τὴν ὀνομασία «Ἄρα Κατάρα».Πιθανολογεῖται πῶς ἡ ὀνομασία ὀφείλεται στὸ γεγονὸς ὅτι κατὰ τὰ παλαιὰ ἔτη,ὅταν ὁ οἰκισμὸς τῆς νήσου ἦταν ὀχυρωμένος στὴν περιοχὴ τῆς Κιάφας,ἡ συγκεκριμένη περιοχὴ ἦταν ἀκάλυπτη καὶ προσβάσιμη στὶς ἐχθρικὲς ἐπιδρομὲς

  

Στὴν περιοχὴ ὑπῆρχαν κατάλοιπα παραθαλάσσιας οἰκίας,γνωστὰ ὡς «Καμάρα Κουρουχάνια» τὰ ὁποία καταστράφησαν κατὰ τὴν διάρκεια σφοδρῆς θαλασσοταραχῆς κατὰ τὸ ἔτος 1956,ὅπως ἀναφέρει ὁ Γεώργιος Σαχίνης.

  

Ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Παντελεήμωνος στὴν θέση Κουρουχάνια,ὅπως αὐτὴ διαφαίνεται ἀπὸ τὸν παράδρομο (μονοπάτι) τῆς Ἀρχοντικῆς οἰκίας τοῦ Βασιλείου Μπουντούρη.

Οἰκίες στὴν περιοχὴ Κουρουχάνια

Ἡ ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Βαρβάρας τοῦ Παπᾶ Ἀντώνιου Στρατῆ-Μπίκου. Ἀριστερά της ἐκκλησίας ἡ τοποθεσία «Πεταλίδιζα»

Το Καμίνι

Ὁ παραλιακὸς δρόμος τῆς Ὕδρας ἀπὸ τὸν ὅρμο Αὐλάκι ἕως τὴν συνοικία Κουρουχάνια (Καμίνι).Ἡ κατασκευὴ τοῦ δρόμου ἄρχισε περὶ τὰ τέλη τῆς δεκαετίας τοῦ 1950 (1959) καὶ διήρκησε ἕως τὸ ἔτος 1961.Ἡ διάνοιξη τοῦ συγκεκριμένου δρόμου,προκάλεσε τὴν ἀντίδραση τοῦ Ἀντωνίου Μανίκη, ἐκδότη τοῦ περιοδικοῦ (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας).

Ὁ Ἀντώνιος Μανίκης,θεωροῦσε πὼς ἡ διάνοιξή του ἀποτελοῦσε τὸν Δούρειο Ἵππο τῆς εἰσόδου τροχοφόρων ὀχημάτων στὴν νῆσο Ὕδρα.Παράλληλα ἐπεσήμαινε μὲ στόμφο πὼς οἱ φρουριακὲς μάνδρες (ἰδιαίτερα τῆς περιοχῆς Αὐλάκι) ἀλλοίωναν τὴν φυσιογνωμία τῆς παράκτιας περιοχῆς τῆς Ὕδρας. Συνοπτικὰ ὁρισμένες φράσεις τοῦ Ἀντωνίου Μανίκη,ποὺ συναντᾶμε διάσπαρτες στὰ τεύχη τοῦ περιοδικοῦ (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας) τῆς συγκεκριμένης περιόδου:

«...ὅτι εἷς τὰ πλευρὰ τοῦ νησιοῦ,ὅπου κατασκευάζεται ὁ δρόμος τοῦ Αὐλακίου,ἐδημιουργήθη βαθύτατη καὶ ἀποκρουστικὴ πληγή...»
«...Τὸ ἄλλοτε γραφικὸ σύμπλεγμα τῶν ἴδιων σπιτιῶν στὸ Αὐλάκι,ποὺ χάθηκε μέσα στὴν βάρβαρη πανύψηλη φρουριακὴ μάντρα τοῦ καινούριου δρόμου τῆς Μπαμπβγενικούλας..»
«...ὁ καταραμένος δρόμος...»
«....ὁ βάρβαρος δρόμος ἔφτασε στὰ Κουρουχάνια...»
«..καλὰ καὶ σώνει ἡ κάθε ΜπαμπΒγενικούλα νὰ μὴ κουβαλάει πιὰ τὰ καρούμπαλα ἀπὸ τὸ Ζώγερι μὲ τὸ γαϊδουράκι της,ἀλλὰ μὲ πολυτελὲς αὐτοκίνητον ποῦλμαν...»
«...τρόμος συνέχει τὴν ψυχή μας ἐὰν προχωρήσει πρὸς τὸ Καμίνι..»
«...Ἡ πιὸ γραφικὴ συνοικία τῆς Ὕδρας.Τὸ Μεγάλο Καμίνι.Προσοχὴ νὰ μὴν τὴν καταστρέψετε...»
«...ἡ Παναγιὰ νὰ προστατεύψει τὸ Καμίνι ἀπὸ τὸ ἐπικρεμάμενον κίνδυνον τῆς τέλειας καταστροφῆς καὶ ἐξαφανίσεώς του μὲ τὸν νέον δρόμο τῆς Μπαμπβγενικούλας...»
«..νέου παραλιακοῦ δρόμου Πόλεως-Ἐπισκοπῆς καὶ πέραν ταύτης πρὸς τὸ Ζώγερι καὶ διὰ κρεμαστῆς γέφυρας πρὸς τὴν παρακείμενην πολυθέλγητρον καὶ γλαφυρᾶν κατὰ τὴν ὀνομασία νησίδα Μπιθπριέριζαν..»

Καμίνι-Σούρι Καμινίου (Shur-i: Ἄμμος)
Διακρίνεται τὸ Ἀρχοντικόν του Προκρίτου τῆς Ὕδρας Θεόδωρου Γκίκα,κατοπινὴ οἰκία τοῦ Ἀντωνίου Μανίκη.

  

  

Ὁ δυτικὸς μῶλος τοῦ λιμένος Καμινίου.

Οἰκία καπετάνιου Λάζαρου Παναγιώτα

  

Ἀρχοντικόν του Προκρίτου τῆς Ὕδρας Θεόδωρου Γκίκα

 

Ἡ παραλία τοῦ Μικροῦ Καμινίου.Δυτικά της παραλίας βράχος ὁ ὁποῖος φέρει τὴν ὀνομασία (λόγω σχήματος) «Κόκκορας»

  

 Λιτρίβι (Λιοτρίβι Ἐλευθέριου Γκίκα) (Σήμερα Καστέλλο).
Τὸ συγκεκριμένο κτίριο μετετράπηκε τὸν Ἰούνιο τοῦ 1961 σὲ νυκτερινὸ κέντρο διασκέδασης μὲ τὴν ὀνομασία «Καστέλλο»

  

Ἡ παραλία τοῦ Μικροῦ Καμινίου

  

Θέα τῆς παραλίας τοῦ Μικροῦ Καμινίου.

Δεσπόζει τὸ Λιτρίβι (Λιοτρίβι Ἐλευθέριου Γκίκα)(Σήμερα Καστέλλο.Ἀκριβῶς πίσω ἀπὸ τὸ Λιτρίβι διακρίνεται τὸ Λούμι Μάγκι (Lumi Magivet) Μαγεμένο Ποτάμι Καμινίου.Ὁ Ἀντώνιος Μανίκης διασώζει πῶς ἡ ὀνομασία ὀφείλεται στὴν συγκέντρωση Μαγισσῶν κατὰ τὰ παλαιὰ ἔτη.

Ἐρειπωμένος μύλος ἄνωθέν της παραλίας τοῦ Μικροῦ Καμινίου,πλησίον της ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους (Ἁγίου Φανουρίου)

  

Αφήνοντας το Μικρό Καμίνι.Διακρίνεται ο λόφος της Ράχης Καμινίου,στον οποίο δεσπόζει ἡ ἐκκλησίας τῆς Παναγίας τῆς Μυρτιδιώτισσας (παλαιὰ Ἁγίου Γεωργίου) τοῦ Παπακόκκινου.

  

Ἡ εὐλάβεια τῶν Ὑδραίων πιστῶν-σφουγγαράδων- ἦταν τόσο μεγαλή,ποὺ μετὰ τὸν Ἁγιασμὸ τῶν καΐκιων τους μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγίας τῆς Φανερωμένης (Μοναστήρι Ὕδρας) δὲν ἀναχωροῦσαν γιὰ τὸ καλοκαιρινό τους ταξίδι ἐὰν πρῶτα δὲν ἁγίαζαν τὰ καΐκια τους καὶ μὲ τὴν εἰκόνα τῆς Παναγία τῆς Μυρτιδιώτισσας.

  

ΥΔΡΕΪΚΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΗΤΟΙ (ΗΘΗ-ΕΘΙΜΑ-ΔΕΙΣΙΔΑΙΜΟΝΙΕΣ-ΠΡΟΛΗΨΕΙΣ)Νικόλαος Χαλιορὴς Πειραιεὺς 1931)

«..Ὅταν φεύγουνε κὶ ὅταν γυρίζουνε τὰ καΐκια ‘ἀπ’τὸ μεγάλο τους ταξίδι περνᾶνε σύρριζα,ὄξω-ὄξω στὴν Παναγιὰ τοῦ παπᾶ-Κούκιου, στὰ Καμίνια’ τώχουνε σὲ καλὸ πάντα..»

  

 Ἀπόσπασμα βιβλίου (Ὕδρα Νῆσος Ἐντέλης Δρυόπων Ὕδρα 1998 Γιάννης Ἃ Καραμῆτσος):

  

«Ταυτόγχρονα δὲ οἱ καμπάνες τῆς Ἐκκλησίας τῆς Μυρτιδιωτίσσης τοῦ Παπακοκκίνου διελάλουν τὸ χαρμόσυνον ἄγγελμα τῆς αἴσιας ἐπιστροφῆς τῶν σφουγγαράδικων καΐκιων πρὸς πάσαν κατεύθυνσιν καὶ γωνίαν.Καὶ τότε ἀνεστατώνετο ὅλος ὁ γυναικόκοσμος καὶ ἐξώρμα ἀκράτητος πρὸς τὰ Καμίνια καὶ τὸ Αὐλάκι,διὰ νὰ ἐπιτύχη ὀλιγόλεπτον συνδιάλεξιν,ἐκ τοῦ μακράν,μὲ τὸν ἐπιστρέφοντα ἀπὸ τὴν Μπαρμπαριᾶν σύζυγον, πατέρα ἢ ἀδελφὸν»(Σταμάτης Χρυσαφίτης)

Χειμωνιάτικο Δειλινὸ στὸ Μικρὸ Καμίνι

  

Ἡ ἐκκλησία Ἁγίου Νικολάου (νῆσος Καμινίου).Στὸ βάθος ὁ παραλιακὸς δρόμος τῆς Ὕδρας πρὸς τὴν περιοχὴ τοῦ Βλυχοῦ.

  

Ὅρος Χώριζα (Μαντραχώριζα)

(Ἀκρόπολις τῆς νήσου Ὕδρας κατὰ τὰ ἀρχαία ἔτη).Ἀκριβῶς πίσω του Ὅρους τῆς Χώριζας,ὑπάρχει ἡ Ρεματιὰ τοῦ Ντόνη & τοῦ Μιχαήλου,ἡ ὁποία καταλήγει στὴν δυτικὴ πλευρὰ τῆς Χώριζας.

Βλυχὸς Ὕδρας.Τόπος ἐξορμήσεως τῶν Ὑδραίων κατὰ τὸν ἑορτασμὸ τῆς Καθαρᾶς Δευτέρας.Ἐντός της συστάδας τῶν οἰκιῶν τοῦ λοφίσκου,ξεχωρίζει ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους -Ἁγίας Παρασκευῆς τοῦ Παπᾶ Εὐθύμη Οἰκονόμου

Ἡ  καμάρα τοῦ Βλυχοῦ

  

Στὴν δυτικὴ πλευρὰ τῆς Χώριζας,στὴν θέση Ἁγίασμα Ταξιάρχου,ὑπάρχει τὸ δισυπόστατο ἐρημοκκλήσι τῆς Συνάξεως τῶν Ταξιαρχῶν Μιχαὴλ καὶ Γαβριὴλ & τοῦ Ἁγίου Ἀλεξάνδρου.Διασώζονται ὀχυρώσεις της ἐπαναστατικὴς περιόδου,ὅταν οἱ πρόκριτοι τῆς Ὕδρας,ἐλάμβαναν μέτρα προστασίας τῆς νήσου κατὰ τὴν διαφαινόμενη ἐπιδρομὴ τοῦ Τουρκοαιγυπτιακοῦ στόλου τοῦ Ἰμπραήμ,κατὰ τὰ ἔτη1825 (μετὰ τὴν καταστροφὴ τῶν νήσων Κάσου & Ψαρρῶν) (Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ὕδρας)

  

   

Διαπλέοντας τὶς ἀκτὲς τοῦ Βλυχοῦ Ὕδρας.Στὸ βάθος διακρίνεται ἡ ἀκτογραμμὴ τοῦ Ὅρους Γκούρι,ὁ ὅρμος Παλαμιδὰ καὶ ὁ θρυλικὸς βράχος «Ζάστανι».

Πανοραμικὴ θέα τῶν βορειοδυτικῶν ἀκτῶν τῆς Ὕδρας ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Βλυχοῦ


(Ὕδρας Ἀλφαβητάριον,Γιάννης Καραμῆτσος, Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,Ὕδρα 2001)
Ἀπομνημονεύματα ξένου περιηγητῆ Ἰωσὴφ Πέκκιο-Pecchio,Ὕδρα Μάϊος 1825 

«Ἐκεῖ στὸν Βλυχὸ ὑπάρχουν δύο πολὺ μικρὲς ἐκκλησίες ποῦ πάντα εἶναι ἀναμένα τὰ κανδύλια τους.Ἐκεῖ οἱ μητέρες,οἱ γυναῖκες καὶ οἱ ἀδελφὲς τῶν ναυτικῶν συνηθίζουν νὰ ἔρχονται νὰ προσευχηθοῦν καὶ νὰ φέρουν διάφορα τάματα, ἰδίως ὅταν ὁ Ὑδραϊκὸς στόλος πλέει γιὰ νὰ συναντηθεῖ μὲ τὸν Τουρκικόν.Καὶ ἐνῶ ἡ πολεμικὴ μοίρα διέρχεται ἔναντι αὐτῶν τῶν παρεκκλησίων,οἱ ναυτικοὶ ἀποχαιρετᾶνε τὶς γυναῖκες ποῦ κουνᾶνε τὰ μαντήλια τους.»

Ἡ ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους (τοῦ Τέτση).Στὸ βάθος ἡ νῆσος Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου.Κατὰ τὰ προεπαναστατικὰ ἔτη,παραπλεύρως της ἐκκλησίας λειτουργοῦσε λαζαρέτο.

Παραθαλάσσιες οἰκίες τῆς περιοχῆς Βλυχοῦ στοὺς πρόποδες τοῦ Ὅρους τῆς Ὡραίας Κοιμωμένης

  

  Ντράσσες Πλάκες Βλυχού

  

Πλάκες Βυχού.
Ἔπαυλις Δημάρχου Ὑδραίων Σταύρου Ι. Τσίπη,(δωρεὰ Κυριάκου Κουτουρφιώτη στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίας Εὐπραξίας.(Γιάννης Καραμῆτσος, Ὕδρας Ἀλφαβητάριον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,Ὕδρα2001)).Στὸ βάθος ἡ περιοχὴ τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα & τῆς Ἁγίας Βαρβάρας

Ἀρχὴ μονοπατιοῦ ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα & τῆς Ἁγίας Βαρβάρας πλησίον της ἀγροικίας Σπηλιώτη.Τὸ μονοπάτι καταλήγει ἔπειτα ἀπὸ πεζοπορία 1 ½ ὥρας περίπου στὸ ἐρημοκκλήσι τοῦ Ἁγίου Μάμμαντος.

Τὸ μικρὸ ὀροπέδιο τοῦ ἐρημοκκλησίου τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα καὶ τῆς Ἁγίας Βαρβάρας,πλησίον της ἀγροικίας Σπηλιώτη ποὺ σχηματίζεται μεταξύ του ὅρους τῆς Ὡραίας Κοιμωμένης (Βλυχοῦ) καὶ τοῦ ὅρους Γκούρι (Παλαμιδά), καλεῖται ὡς Ἁλώνι Μπάμπως.(Γεωγραφικῶς προσδιορίζεται ἀριστερά του Λούμι τοῦ Γιωργάκη,ὅπου Lumi:lum-i:(ἀρβανίτικα): ποτάμι).
Ἡ βραχώδης πλαγιὰ (ὄπισθέν του ὅρους τῆς Ὡραίας Κοιμωμένης) ἡ ὁποία κατέρχεται ἀπὸ τὸν δρόμο «Χώρα-Κλιμάκι-Ἅγιος Μάμμας» καὶ καταληγεῖ στὴν κοιλάδα τῆς ἐκκλησίας τοῦ Ἁγίου Ἀνδρέα καλεῖται ὡς Ντράσσες Μανιάτη ἢ Κονάκι.(Drrashë: (ἀρβανίτικα): Πλάκες).

  

Παραλία στὶς Πλάκες Βλυχοὺ

Ὁ παραλιακὸς δρόμος τῆς Ὕδρας,στὴν περιοχὴ τοῦ ὅρους «Γκούρι» καθὼς προσεγγίζουμε τὸν ὅρμο τοῦ Παλαμιδά.

  

 

Δειλινό στις Πλάκες Βλυχού.

 
Όρος Γκούρι. (Gur-i: πέτρα,βράχος)

Τὸ καρνάγιο τοῦ Παλαμηδᾶ.

  

 Στὴν περιοχὴ τοῦ Παλαμηδᾶ κατέφυγε κυνηγημένος ὁ Καπετὰν Ἀντώνιος Ἰωάννου Οἰκονόμου,τὴν 12ην Μαΐου 1821,ὅταν οἱ Πρόκριτοι τῆς Ὕδρας ἀνακατέλαβαν τὴν ἐξουσία τῆς νήσου τὴν ὁποίαν εἶχαν ἀπωλέσει κατὰ τὴν 27ην Μαρτίου 1821,ὅταν ὁ Ἀντώνιος Οἰκονόμου ἐκήρυξε τὴν Ἐπανάσταση στὴν Ὕδρα.

Πηγή:
Ἱστορία τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως,Σπυρίδων Τρικούπης,Ἔκδοσις Δευτέρα,Τόμος Ἅ,Ἀθῆναι 1978,Κεφάλαιο ΙΕ,σὲλ 234-237


(Ἀναδημοσίευσις:Ἱστορία τῆς νήσου Ὕδρας,Τόμος Δεύτερος.Ὁ κατὰ θάλασσαν ἀγὼν τῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν καὶ Ψαρῶν κατὰ τὴν ἑλληνικὴν ἐπανάστασιν,Ἀθῆναι 1953 σὲλ 105-108 «Ἡ κήρυξις τῆς Ἐπαναστάσεως εἷς τὰ νήσους Ὕδραν,Σπέτσας καὶ Ψαρὰ )

 
Ὁ Οἰκονόμος μαθῶν τὴν κατ’αὐτοῦ ἐκστρατείαν καὶ βλέπων ὅτι δὲν εἶχεν ἐλπίδα σωτηρίας ἐντός της νήσου,μετέβη εἷς τὸ Καμίνι,καὶ ἔμβας εἷς ἀλιάδα ἐπέβη ἐπὶ τῆς ἐκεῖ εὑρεθείσης ἄνευ ναυτῶν γολέττας τοῦ Τομπάζη καὶ ἀπέπλευσε.Τοῦτο ἴδοντες οἱ καταδιώκοντες αὐτὸν ἔστειλαν εἷς σύλληψιν τῆς γολέττας πλοῖον,ἐφ’οὐ ἐπέβη καὶ ὁ Μανώλης Τομπάζης.Κινδυνεύων τότε ὁ Οἰκονόμος ἐπόδισε κατὰ τὸν Παλαμιδὰ πρὸς τὸ δυτικὸν μέρος τῆς νήσου, ἐγκατέλειψε τὴν γολέτταν πλέουσαν, ἀπέβη εἷς τὴν ξηρὰν καὶ ἀνέβη εἷς τὸ βουνόν.

Ἀλλὰ τὸν ἐκύκλωσαν ἐκεῖ οἱ ἀντίπαλοί του καὶ τὸν προσεκάλεσαν ἐπὶ ποινὴ θανάτου νὰ παραδοθῆ’παρεδόθη,ἐπεβιβάσθη ἐπὶ τινὸς τῶν ἐν τῷ πορθμῶ τῆς Ὕδρας πλοίων,καὶ ἐκεῖθεν εἷς λέμβον ἔχουσαν 10 ναύτας διαταχθέντας νὰ τὸν μεταφέρωσιν εἷς τὴν ἀντιπορθμὸν τῆς Πελοποννήσου γῆν καὶ νὰ τὸν θανατώσωσιν.Ἀλλὰ μεταξὺ τῶν 10 ναυτῶν ἔτυχαν καὶ συγγενεῖς του Οἰκονόμου,οἵτινες ὑπερισχύσαντες τὸν ἀπέλυσαν ἐπὶ τῆς Πελοποννησιακῆς ξηρᾶς ἀβλαβής....»

  

Ἀρχοντικόν του Ὑδραίου Προκρίτου Γκιώνη (νῦν Βούλγαρη).

Ἡ πεδιάδα τοῦ Παλαμιδά.Στὸ βάθος διακρίνεται ὁ ὀρεινὸς ὄγκος «Ἔρε»

 

Ὁ κεντρικὸς δρόμος τοῦ Παλαμιδά ποὺ ὁδηγεῖ στὸ ὀροπέδιο τῆς Ἐπισκοπῆς καὶ στὸν ὅρμο τῆς Νησίζας.

 

Ὅρος Μαλὲτ ἒ Παλαμιδᾶτε (Ὅρος Ἁγίου Μάμμαντος)
Malle (βουνά,κορυφὲς)
Τὸ Ὅρος Μαλὲτ ἒ Παλαμιδᾶτε εἶναι ἐπίσης γνωστὸ μὲ τὸ τοπωνύμιο «Ράχη». Τὸ μονοπάτι τῆς περιοχῆς «Πλάκες Βλυχοὺ» ποὺ καταλήγει στὸ ἐρημοκκλήσι τοῦ Ἁγίου Μάμμαντος διέρχεται μέσω τῆς περιοχῆς Μαράκι τοῦ Παλαμιδὰ (περιοχὴ ὑψηλὰ καὶ δυτικά της πεδιάδας τοῦ Παλαμιδά,παραπλεύρως του ὅρους Μαλὲτ ἒ Παλαμιδᾶτε),ἡ ὁποία εἶναι γνωστὴ καὶ ὡς περιοχὴ Ζάβαλη, λόγω τῆς ὁμώνυμης ἀγροικίας τῆς οἰκογενείας Ζάβαλη.

 

Ὁ Γεώργιος Ν.Σαχίνης στὴν μελέτη τοῦ περὶ τῶν τοπωνυμίων τῆς Ὕδρας (Ὑδραϊκῆ Ψυχή,Λαογραφία-Γνωριμία-Ἱστορία & Τοπωνύμια,Βιβλίον Β΄, Ὕδρα 1980) διασώζει ἐπίσης τὰ ἑξῆς τοπωνύμια γιὰ τὴν περιοχὴ τοῦ Παλαμιδά.

α) Μεγάλα Καμίνια Παλαμιδά:Προσδιορίζει γεωγραφικὰ τὴν περιοχὴ στὸ μέσο τῆς ρεματιᾶς ποὺ καταληγεῖ στὴν πεδιάδα τοῦ Παλαμιδά.
β) Μεγάλο Πεῦκο Παλαμιδά: Περιοχὴ ἐν τῷ μέσω τοῦ ὅρους τοῦ Ἁγίου Μάμμαντος καὶ τῆς πετρώδους κοιλάδας «Ἴσιο»

Ὁ Τίτος Γιοχάλας (Ὕδρα Λησμονημένη Γλώσσα Ἃ Τόμος Ἐκδόσεις Πατάκη 2006 ) ἀναφέρει πὼς ἡ ρεματιὰ (ξηροπόταμος) ποὺ καταλήγει στὴν πεδιάδα τοῦ Παλαμιδὰ καλεῖται ὡς Λούμι τοῦ Μπαλῆ (lumi:lum-i Bali (ballë: (αρβανίτικα) μέτωπο)

Πανοραμικὴ ἄποψη πρὸς τὴν περιοχὴ τῆς Ἐπισκοπῆς καὶ τοῦ ὀροπεδίου «Ἴσιο» ἀπὸ τὸ Ὅρος τοῦ Ἁγίου Μάμμαντος.

Ἡ ἀνατολικὴ πλευρὰ τῆς πεδιάδας,περιοχὴ τῶν Ἡσυχαστηρίων τοῦ Παλαμιδά.Διακρίνουμε τὴν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Εἰρήνης καὶ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου (Ἀποδόσεως Κοιμήσεως Θεοτόκου

Θέα τῆς πεδιάδας τοῦ Παλαμιδὰ ἀπὸ τὴν ἐκκλησία τῆς Ἁγίας Εἰρήνης.Στὸ βάθος διακρίνεται ἡ κεντρικὴ ὁδὸς ποὺ καταλήγει στὴν περιοχὴ τῆς Ἐπισκοπῆς.

  (Ὑδραϊκὴ Ψυχὴ (Λαογραφία-Γνωριμία-Ἱστορία & Τοπωνύμια,Βιβλίον Β΄, Ὕδρα 1980,Γεώργιος Σαχίνης)κεφάλαιο «Τὸ πηγάδι τοῦ Παλαμηδᾶ (1963)»
 
«..ὅπου λίγο πιὸ κάτω (Ὅρος Γκούρι) βρίσκεται τὸ μοναδικό του νησιοῦ μᾶς ξωκκλήσι βαμμένο κόκκινο,ἡ Ἁγία Εἰρήνη..»

 

  

Πανοραμικὴ ἄποψη τῆς πεδιάδος τοῦ Παλαμιδὰ καθὼς κατευθυνόμασθε πρὸς τὴν ἐνδοχώρα

Ἡ δυτικὴ πλαγιὰ τοῦ Ὅρους Γκούρι,τὰ Μπρίνια.

 Μπρίνια: Brinja :πλαγιὰ

  Ἡ πίσω πλευρὰ τοῦ Ζάστανι.Ἡ παράκαμψη τοῦ κεντρικοῦ δρόμου τοῦ Παλαμιδα ὁδηγεῖ στὰ ἐρημοκκλήσια τοῦ Ἁγίου Παντελεήμωνος καὶ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου.

  

Ἀγροικίες τῆς περιοχῆς τοῦ Παλαμιδά

  Θαυμάσιου φυσικοῦ κάλλους πευκόφυτη διαδρομὴ ἕως τὸ ὀροπέδιο τῆς Ἐπισκοπῆς.

  

Προσεγγίζοντας τὴν περιοχὴ τῆς Ἁγίας Μαρίνας.Στὸ βάθος ἀγροικίες (Μεϊντάνη),νοτίως του ὅρμου τοῦ Ἁγίου Κυπριανοῦ (Κλήσιζα μὲ βέρ).

  

  

Πανοραμικὴ ἄποψη τοῦ πευκόφυτου κόλπου τοῦ Μώλου,ὅπως διακρίνεται ἀπὸ τὸ ἐρημοκκλήσι τῆς Ἁγίας Μαρίνας.

  

  

Τσούμπα τῆς Ἐπισκοπῆς

Ἡ Τσούμπα τῆς Ἐπισκοπῆς,ὅπως ὀρθώνεται ἄνω του λιμένος τοῦ Μώλου

Προσεγγίζοντας τὸ ἐρημοκκλήσι τῆς Ἁγίας Μαρίνας.

Ἀντώνιος Μανίκης (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Τεῦχος Μάρτιος 1966 σὲλ 80)
  «Τὸ ἐκκλησάκι ἀπέριττο καὶ μοναχικὸ μὲ συντροφιὰ μονάχα ἕνα γέρικο καμπουριασμένο καὶ κακορίζικο πεῦκο,ποὺ ὁλοένα προσπαθεῖ νὰ τὸ σκιάση μὰ δὲν τὸ καταφέρνει...»

Πηγές:

Γεώργιος Δ Κριεζὴς,(ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΥΔΡΑΣ ΠΡΟ ΤΗΣ(ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ)ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΟΥ 1821,ΕΝ ΠΑΤΡΑΙΣ 1860)

Ἀντώνιος Μιαούλης,(Ὑπόμνημα Περὶ τῆς Νήσου ΎΔΡΑΣ ΑΦ΄ΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΚΑΤΩΚΗΘΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 1821)

Ἱστορικὸν Ἀρχεῖον Ὕδρας

Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας,Ἀντώνιος Μανίκης

Ἱστορία τῆς νήσου Ὕδρας,Τόμος Δεύτερος.Ὁ κατὰ θάλασσαν ἀγὼν τῶν νήσων Ὕδρας,Σπετσῶν καὶ Ψαρῶν κατὰ τὴν ἑλληνικὴν ἐπανάστασιν,Ἀθῆναι 1953

Ἡ Φωνὴ τῆς Ὕδρας,Χρήστου Χριστοδούλου

Περιοδικὸν Ὑδραϊκοὺ Συνδέσμου Πειραιῶς

Γεώργιος Σαχίνης,Ὑδραϊκὴ Ψυχή,Λαογραφία-Γνωριμία-Ἱστορία & Τοπωνύμια,Βιβλίον Β΄,Ὕδρα 1980

Γεώργιος Σαχίνης,Ὑδραϊκὴ Ψυχὴ Βιβλ. Δ΄ 1981

Γεώργιος Σαχίνης,Ἐκκλησάκια,Ἐκκλησίες,Ἐρημοκλήσια,Πειραιεὺς 1982

Βιογραφίες Διαπρεπῶν Ὑδραίων 1821,Καπετὰν Ἀντώνης Γιάννη Οἰκονόμου-Ἱστορικὴ Δικαίωση-Πειραιεὺς 1985,σὲλ 37

Ἄδωνις Κύρου,Ἀρχαιολόγος,Τὸ σταυροδρόμι τοῦ Ἀργολικοῦ, Ἔκδοση 1990

Γιάννης Ἃ Καραμῆτσος,Ὕδρα Νῆσος Ἐντέλης Δρυόπων Ὕδρα 1998

Γιάννης Ἃ Καραμῆτσος,Ὕδρας Λεξιλόγιον τὸ δεύτερον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,ΥΔΡΑ1999

Γιάννης Ἃ Καραμῆτσος,Ὕδρας Ἀλφαβητάριον,Ἔκδοση Εὐάγης ὁ Ὑδρεάτης,Ὕδρα 2001

Τίτος Γιοχάλας,Ὕδρα Λησμονημένη Γλώσσα Ἃ Τόμος Ἐκδόσεις Πατάκη 2006