Πειραιεὺς 2011
Τροκαντερὸ Παλαιοῦ Φαλήρου
Θωρηκτὸ Καταδρομικὸ
«Γεώργιος Ἀβέρωφ»
Ἐποποιΐα 1911-2011
Τουρκιστί: «...Σεϊτὰν Παπόρ.....»
Ἐπίσκεψις κατὰ τὴν 8ην Ὀκτωβρίου 2011
Ἐπέτειος Ἀπελευθερώσεως Νήσου Λήμνου
Γ.ΑΒΕΡΩΦ
ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ:ΟΛΙΚΟ ΜΗΚΟΣ 140 Μ. ΜΕΓΙΣΤΟ ΠΛΑΤΟΣ 21 Μ.
ΕΚΤΟΠΙΣΜΑ: 10.200 ΤΟΝΝΟΙ
ΘΩΡΑΚΙΣΙΣ: ΜΗΧΑΝΟΣΤΑΣΙΑ-ΛΕΒΗΤΟΣΤΑΣΙΑ 20 ΕΚ, ΠΥΡΓΟΙ ΚΑΙ
ΓΕΦΥΡΑ 17,8 ΕΚ.
ΟΠΛΙΣΜΟΣ: 2 ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΩΝ 234 ΜΜ,4 ΔΙΔΥΜΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΩΝ
190 ΜΜ,8 ΠΥΡΟΒΟΛΑ ΤΩΝ 76ΜΜ,3 ΤΟΡΠΙΛΛΟΣΩΛΗΝΕΣ
ΠΡΟΩΣΙΣ: 2 ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ΤΕΤΡΑΚΥΛΙΝΔΡΩΝ ΜΗΧΑΝΩΝ 19.000
ΙΠΠΩΝ.2 ΈΛΙΚΕΣ ΚΑΙ 22 ΥΔΡΑΥΛΩΤΟΙ ΛΕΒΗΤΕΣ.
ΜΕΓΙΣΤΗ ΤΑΧΥΤΗΤΑ:23 ΚΟΜΒΟΙ,ΑΚΤΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ 2.480 Ν.Μ
ΠΛΗΡΩΜΑ: 1.200 ΑΝΔΡΕΣ
ΚΑΘΕΛΚΥΣΤΗΚΕ ΣΤΙΣ 12-3-1910 ΣΤΑ ΝΑΥΠΗΓΕΙΑ FRATELLI ORLANDO LIVORNO ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ
Ὁμοίωμα Θωρηκτοῦ Καταδρομικοῦ «Γεώργιος Ἀβέρωφ»
Τὸ Θωρηκτὸν φέρει τὸ ὄνομα τοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ, ἀπὸ τὴ διαθήκη τοῦ ὁποίου προῆλθε ἡ προκαταβολὴ ἀγορᾶς του,ἡ ὁποία ἀνήρχετο εἷς 8.000.000 ἐκκατομύρια χρυσὲς δραχμές.Τὸ ὑπόλοιπο ποσὸ τῶν 15.650.000 χρυσῶν δραχμῶν καλύφθηκε ἀπὸ τὸ Ταμεῖο Ἐθνικοῦ Στόλου (Τ.Ε.Σ.).Σύμφωνα μὲ τὴν διαθήκη τοῦ 1899 ὁρίζετο ὅτι τὸ 1/5 τῆς περιουσίας τοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ (20% τῆς συνολικῆς κληρονομιᾶς ) παραχωρεῖται γιὰ τὴν ναυπήγηση ἰσχυροῦ καταδρομικοῦ πλοίου
Νοέμβριος 1909.
Παραγγελία καὶ ἀγορὰ παρὰ τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως Μαυρομιχάλη, μὲ Ὑπουργὸ Ναυτικῶν Ι.Δαμιανὸ & Τμηματάρχη Ὑλικοῦ Μιχαὴλ Γιούρδα
1910.
Ναυπήγησις
«Γ.Ἀβέρωφ» εἷς τὰ Ναυπηγεῖα Ὀρλάνδα εἷς τὴν Σπέτσια
27 Φεβρουαρίου/12 Μαρτίου 1910.
Καθέλκυσις «Γ. Ἀβέρωφ»
16 Μαΐου
1911.Σπέτσια.
Ἀνύψωσις Ἑλληνικῆς σημαίας ἐπὶ τοῦ Ἀβέρωφ.Κυβερνήτης Ι.Δαμιανός.
19 Μαΐου 1911.Σπέτσια.
Ἀπόπλους Ἀβέρωφ πρὸς ἀνθράκευσιν εἷς
Ἀλγέριον,μὲ κατεύθυνση εἷς Πόρτσμουθ Μεγάλης Βρεττανίας διὰ τὰ ἐορτᾶς τὶς
στέψεως.
07 Ἰουνίου 1911.
Μεταστάθμευσις Ἀβέρωφ εἷς Πόρτσμουθ
22 Ἰουνίου 1911.
Ὥρα 11ην νυκτερινήν.Πρόσκρουσις Ἀβέρωφ εἷς
ὕφαλλον ἔξωθέν του Ντέβεντπορ,130 μίλλια ἀπὸ τοῦ λιμένος τοῦ Πόρτσμουθ.Ἀντικατάστασις Κυβερνήτου «Γ.Ἀβέρωφ» ἕνεκα τοῦ ἀτυχοῦς
συμβάντος τῆς 20ης Ἰουνίου 1911.Νέος Κυβερνήτης Ὑποναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης
Ἀναφορὰ Κυβερνήτου Ιωάννου Δαμιανοῦ
Σήμερον μετὰ εἴσοδον εἷς δεξαμενῆς συμβᾶσαι ζημίαι
ἐβεβαιώθησαν ἀρκούντως σοβαραὶ εἷς 6 διαπυθμένα λεβήτων ἀριστερᾶς πλευρᾶς ἐγγὺς
τροπίδος.Ναυπηγὸς Ναυστάθμου ἐξετάση ζημίας.Ἐκτὸς τούτου συνέστησαν ἐπιτροπὴν
ἓξ ὑπάρχου,μηχανικοῦ,ναυπηγοῦ,ὅπως συντάξη ἔκθεσιν,περὶ ζημιῶν καὶ ὑποβάλη
Ὑπουργείω ἀπ’εὐθείας.Τὰ κατὰ συμβάσαν πρόσκρουσιν ἔχουσιν ὡς ἑξῆς:
Τὴν 11 μμ τῆς 17ης Ἰουνίου εἴδομεν τὸν σταθερὸν φανὸν τοῦ
δυτικοῦ ἄκρου τοῦ κυματοθραύστου,ὅστις φωτίζει τομέα 12 περίπου
μοιρῶν,ἐλεύθερον παντὸς ἐμποδίου,πρὸς ὁδηγίαν τῶν εἰσπλεόντων εἷς τὸν λιμένα
ἐπὶ τούτω τοποθετημένον.Τὸ σημεῖον εἷς ὃ συνηντήσαμεν τὸν φωτεινὸν τοῦτον τομέα
εὐρίσκετο εἷς ἀπόστασιν 3 ½ περίπου μιλίων ἀπὸ τοῦ κυματοθραύστου,ἡ δὲ λορδὴ
αὐτοῦ ἦτο μικροτέρα του 1 μιλίου.
Εὐθὺς ὡς εἰσήλθομεν εἷς τὸν τομέα παρήγγειλα νὰ τεθῆ τὸ
πηδάλιον ὅλον δεξιὰ καὶ αἳ μηχαναὶ νὰ κινῶνται ἠμιταχῶς,κινήσεις αἴτινες καὶ
ἐξετελέσθησαν ταχέως.Μετὰ τίνα λεπτὰ ἤτοι τὴν 11 καὶ 10’ παρήγγειλα αἳ μηχαναὶ
νὰ κινῶνται ἤρεμως,ὅπως δυνηθῶμεν νὰ ἀναγνωρίσωμεν ἐγκαίρως τὸν σημαντήρα
Drapstone τὸν δεικνύοντα τὴν παρ’ αὐτῶ,ὕφαλον τὴν κείμενην Β.Δ ἦτο ἀριστερὰ καὶ
εἷς ἀπόστασιν 190 περίπου μέτρων ἀπὸ τοῦ σημαντῆρος, εὐρισκόμενοι πάντοτε ἐντός
του τομέως τοῦ ἐρυθροῦ φανοῦ,νύτινος τὸ φῶς ἦτο οὐχὶ τοσούτον ζωηρὸν ὅσον κατ’
ἀρχάς,διότι ἀπὸ τοῦ φρουρίου τοῦ ἔσωθέν του κυματοθραύστου τρεῖς ἰσχυροὶ
ἠλεκτρικοὶ προβολεῖς διηθύνοντο πρὸς τὸν φανὸν ἐλαττοῦντες τὸ φῶς αὐτοῦ.
Ἂλλ’ ἐπειδὴ ἓν τῷ μεταξὺ ὁ σημαντὴρ δὲν εἶχε ἀκόμη
ἀναγνωρισθῆ, παρήγγειλα νὰ κρατήσωσιν αἳ μηχαναί,ἕως τοῦτο κατορθώθη.Μόλις ὅμως
ἐλάχιστον χρονικὸν διάστημα παρῆλθεν,ἐγένετο αἰσθητὸς μᾶλλον ἐλαφρὺς κρότος ἐκ
τῶν ὑφάλων τῆς ἀριστερᾶς πλευρᾶς τοῦ πλοίου,ὂν μετ’ ὀλίγον ἐπακολούθησεν
δεύτερος μᾶλλον ἐλαφρότερος.Εὐθὺς ἀμέσως διέταξα νὰ βολίσωμεν ἓξ ἀμφοτέρων τῶν
πλευρῶν,ὅπως βεβαιωθῶ ἕνα τὸ πλοῖον εἶχε καθίσει.
Εὐτυχῶς ὅμως τρεῖς ἑκατέρωθεν βολίσεις ἔδειξαν τὰ αὐτὰ
βολίσματα,ἤτοι δεξιὰ μὲν βάθος ὑπὲρ τὰς ὀργυιᾶς,ἀριστερὰ δὲ ὑπὲρ τὰς 5 ½ .
Πεισθεῖς οὕτω ὅτι τὸ πλοῖον
δὲν εἶχε καθίσει καὶ ἐκ τοῦ ὅτι ἐφαίνετο ἐλαφρῶς ἐκπῖπτον,παρήγγειλα τὰς
μὲν μηχανᾶς ἀνάποδα ἤρεμα,τὸ δὲ πηδάλιον ὅλο δεξιά,εἷς ἂς κινήσεις τὸ πλοῖον
ὑπήκουεν εὐθὺς καὶ ἤρξατο ἀνακρουόμενον,στρεφομένης τῆς πρώρας αὐτοῦ ἀριστερά,χωρὶς
νὰ προσκούση ποῦ ἢ νὰ συρθῆ ἐπὶ τοῦ βυθοῦ.
Μόλις ἡ πρώρα ἐστράφη ὀλίγον ἀριστερὰ ἀνεγνωρίσθη ὁ σημαντὴρ
Draystone πρὸς πρώραν δεξιὰ περὶ τὰς 20
μοίρας,εἷς ἀπόστασιν τοῦ πλοίου 150 περίπου μέτρων καὶ μεταξὺ τούτου καὶ τοῦ
κυματοθραύστου,ἓξ οὗ κατεδείκνυτο ὅτι τὸ πλοῖον εὐρίσκετο πρὸς νότον τοῦ
σημαντῆρος καὶ ἑπομένως ἐπὶ πλέον πρὸς νότον τοῦ ὑφάλου Draystone.
Μεθ’ὃ χειρίσαντες καταλλήλως διήλθομεν περὶ τὰ 50 μέτρα
δεξιὰ τοῦ σημαντῆρος καὶ εἰσεπλεύσαμεν εἷς τὸν λιμένα Plimsuth.
Ἐν τῷ μεταξὺ εἶχον εἰδοποιηθῆ ἐκ τῆς μηχανῆς,ὅτι τὰ ὕδατα
εἶχον εἰσρεύσει εἷς τὸ ὑπ’ ἀριθμὸν 2 διπύθμενον τοῦ πρωραίου λεβητοστασίου,μετὰ
τὸ πάροδον δὲ χρόνου τινὸς ὅτι παρετηρήθησαν εἰσροαὶ εἷς 6 ἐν ὄλω διαπύθμενα
τῶν τριῶν λεβητοστασίων.
Ὦε ἐκ τοῦ ἐγκλείστου πίνακος ἐμφανίζεται τὸ μέσον βύθισμα
τοῦ πλοίου κὰτ΄ἐκείνην τὴν ἑσπέραν ἦτο 7 μέτρων,ἤτοι πόδας Ἀγγλικοὺς 21-61 τὸ
δὲ ὕψος τῶν ὑδάτων τῆς παλιρροίας κατὰ τὴν ὥραν τῆς προσκρούσεως ἦτο 2μ 52,ἤτοι
πόδας Ἀγγλικοὺς 7-7 καὶ ἑπομένως ἂν ἐκ τοῦ μέσου βυθίσματος ἀφαιρέσωμεν τὸ ὕψος
τῶν ὑδάτων τῆς παλιρροίας εὐρίσκομεν ὅτι τὸ πλοῖον προσέκρουσεν εἷς
ἀντικείμενον εὐρισκόμενον εἷς βάθος 14 πόδων ἓν ὥρα ρηχίας κατὰ τὸν Ἀγγλικὸν
χάρτην.
Τοιαῦτα βάθη ὅμως εὑρίσκονται μόνον εἷς τὴν δὶ’ἐρυθρὰς
μολυβδίδος σημειουμένην ἔκτασιν ἓν τῷ συνυποβαλλομένω χάρτη τοῦ Ἀγγλικοῦ
Ναυαρχείου.Ἐὰν ὅμως τὸ πλοῖον προσέκρουεν ἐπὶ τῆς ἄνω ὑφάλου νομίζω ὅτι θὰ
ἐκάθιζεν ἔπειτα δὲ δὲν ἠθέλομεν εὔρη ἀμέσως βολίσματα 5 ½ ὀργυιῶν.Ἑπομένως
φρονῶ ὅτι τὸ πλοῖον προσέκρουσεν ἐπὶ προεξοχῆς τινὸς ἄλλης βραχώδους ἢ ἐπὶ
ἀντικειμένου τινὸς μὴ σημειούμενου ἓν τῷ ὑδρογραφικῶ χάρτη καὶ κείμενον
νοτιώτερον τοῦ σημαντῆρος»
«Γέφυρα Θωρηκτοῦ Γεώργιος Ἀβέρωφ»
08 Ἰουλίου 1911 ἢ Σεπτέμβριος 1911.
Νέος Κυβερνήτης Θωρηκτοῦ
Γ.Ἀβέρωφ ὁρίζεται ὁ Ὑδραῖος Ὑποναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης
01 Σεπτεμβρίου 1911 ἢ 11 Σεπτεμβρίου 1911.
Ὑποδοχὴ
«Γ.Ἀβέρωφ» εἷς τὸν Φαληρικὸν Κόλπον.Ἐνθουσιώδης ὑποδοχὴ παρὰ τοῦ διαδόχου του
Βασιλικοῦ Θρόνου Κωνσταντίνου,τοῦ Πρωθυπουργοῦ Ἐλευθερίου Βενιζέλου,τοῦ
Προέδρου τῆς Βουλῆς Τσιριμώκου καὶ 50 χιλιάδων πολιτῶν.Ὑποδοχὴ τοῦ Θωρηκτοῦ
παρὰ τοῦ ὑπολοίπου Βασιλικοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ ἀνοικτά της Νήσου
Ὕδρας,πατρίδος τοῦ Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη.
Γραφὴ Ἐφημερίδος Πατρὶς κατὰ τὴν 2αν Σεπτεμβρίου 1911:
«..Περὶ τὴν 3ην ὥραν,τὰ πλοῖα φαίνονται πλέον εὐκρινῶς.Δεξιὰ
εἶναι τὸ θωρηκτὸν Ψαρὰ ἐπὶ τοῦ ὁποίου εἶναι καὶ ὁ κ.Τῶφφνελ (Ἀντιναύαρχος
Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ Μεγάλης Βρεττανίας),κατόπιν ὁ Ἀβέρωφ καὶ μετὰ τὸν
Ἀβέρωφ,πάντοτε ἐπὶ τῆς ἰδίας ὁριζοντίου καὶ κατὰ μέτωπον γραμμῆς αἳ Σπέτσαι καὶ
ἡ Ὕδρα.Ἑκατέρωθεν τοῦ θωρηκτοῦ τὰ ἔξι ἀντιτορπιλλικὰ κατ’ ἀντιπαραγωγὴν καὶ τὰ
τορπιλλοβόλα,εἷς τὸ ἀκρότατον δὲ ἀριστερὸν ὁ Ἀλφειός...»
05 Ὀκτωβρίου 1912.
Κήρυξις Ἃ΄Βαλκανικοῦ Πολέμου.Συμμετοχὴ
Θωρηκτοῦ «Γ.Ἀβέρωφ» εἷς τὸν κατὰ θάλασσαν ἀγώνα.
Ναυτικὲς Δυνάμεις Ἑλλὰς
Θωρηκτά: Γ.Ἀβέρωφ,Ὕδρα,Σπέτσαι,Ψαρὰ (Παλαιὰ)
Ἀντιτορπιλλικὰ (Νέα):Λέων,Πάνθηρ,Ἀετός,Ἱέραξ
Ἀντιτορπιλλικὰ
(Παλαιά): Δόξα,Νίκη,Ἀσπίς,Βέλος,Θύελλα,Ναυκρατοῦσα,Σφενδόνη,Λόγχη,Νέα
Γενεά,Κεραυνός.
Τορπιλλοβόλα: 11,12,14,15,16
Ὑποβρύχιον: Δελφὶν
Ἀτμοβαρίδες:Ἄκτιον,Ἀβρακία
Ἀτμοδρόμωνες:Ἀλφειός,Ἀχελῶος,Εὐρώτας,Πηνειὸς
Τορπιλοφόρον: Κανάρης,Βασιλικὴ
Θαλαμηγός:Ἀμφιτρίτη,Ὁπλιταγωγά:Κρήτη & Σφακτηρία
Εὔδρομον Ὑπερωκεάνειον: Μακεδονία
Πλωτὸν Νοσοκομεῖον:Ἰωνία.
Πρωραῖος Πύργος Πυροβόλου 234 ΜΜ
Ναυτικὲς Δυνάμεις Τουρκία
Θωρηκτά: Χαϊρεδιν Βαρβαρόσσας (Ναυαρχίς),Τουργοὺτ
Ρέϊς,Μεσσουδίε,Ἀσσαρὶ Τεβφίκ,Χαμηδιέ,Μετζητιὲ
Ἀνιχνευτικά:Πεϊκ Σεφκέτ,Μπὲρκ Σατβὶτ
Ἀντιτορπιλλικά:Γκαϊρετβάϊ,Μουαβενὲτ Μιλέτ,Γαδικιὰρ
Μιλέτ,Νομονεΐ Χαμιγιὲτ
Ἀντιτορπιλλικὰ (Μικρά):Παρεσάρ,Σαμψοῦν,Τάσο,Μπάρσα
Τορπιλλοβόλα: Γιουννούζ,Ντράτ,Λοσούλ,Οὔρφα,Ἀσικάρ,Κιουτάχια
Τορπιλλοβόλα (Μικρά): Χαμιτκεμπέτ,Δεμὶρ Ἰσσάρ,Σουλτᾶν
Ἰσσάρ,Σιβρὶτ Ἰσσὰρ
Πλεῖστα ἄλλα βοηθητικὰ πλοῖα.
05 Ὀκτωβρίου 1912.
Ἀναχώρησις Ναυτικοῦ Στόλου
Ἑλλήνων.Ἀπόφασις Κυβερνήτου Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη διὰ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ
Πολεμικοῦ Ναυστάθμου καὶ μεταφορὰ τοῦ εἷς τὸν Λιμένα Μούδρου Λήμνου.
08 Ὀκτωβρίου 1912.
Κατάπλους εἷς τὴν Νῆσον
Λῆμνον.Ἀπελευθέρωσις.Ἔκδοσις Προκηρύξεως πρὸς τοὺς Κατοίκους τῆς Νήσου Λήμνου
παρὰ τοῦ Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου.
17 Ὀκτωβρίου/30 Ὀκτωβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις Ἴμβρου,Θάσος
Ἅγιος Εὐστράτιος
18 Ὀκτωβρίου/31 Ὀκτωβρίου 1912.
Θεσσαλονίκη.Τορπιλλισμὸς
Θωρηκτὴς κορβέτας Φετὶχ-ι-Μπουλὲντ παρὰ τοῦ Ὑδραίου Ἀνθυποπλοιάρχου Νικολάου Βότση
κυβερνήτου τορπιλλοβόλου 11.Ἀπελευθέρωσις Σαμοθράκη
Τηλεγράφημα
«..Τορπιλοβόλο 11" ὑπὸ Κυβερνήτην Ὑποπλοίαρχον Ν. Βότσην
εἰσελθὸν ἑσπέρας χθὲς εἰς λιμένα Θεσσαλονίκης ἐτορπίλισεν ἐπιτυχῶς τουρκικὸν πολεμικὸν "ΦΕΤΙΧ
ΜΠΟΥΛΕΝ" ἀφῆσαν βυθισμένο. Κατέπλευσεν Αἰκατερίνη ἀβλαβές.Συγχαίρω ἀπὸ καρδίας Ἑλληνικὸν Στόλον, πεποιθῶς ὅτι ἡ δράση
του, μέχρι τέλους νικηφόρου ἀγῶνος εἶναι ἀνταξία ἐνδόξων παραδόσεων Ἑλλήνων ναυμάχων Ο
ΥΠΟΥΡΓΟΣ ΝΑΥΤΙΚΩΝ....»
21 Ὀκτωβρίου/03 Νοεμβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις Ψαρρῶν.
24 Ὀκτωβρίου/06 Ὀκτωβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις
Τενέδου.
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«..Καταλάβαμεν Τένεδον.Ἀναμένομεν ἔξοδον στόλου σας.Ἐὰν
χρειάζεστε γαιάνθρακαν προτίθεμαι σᾶς παραχωρήσω.Κουντουριώτης....»
02 Νοεμβρίου/15 Νοεμβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις
Ἁγίου Ὅρους
08 Νοεμβρίου/21 Νοεμβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις Λέσβου
Τορπιλλισμὸς
Τορπιλλοβόλου Τραζμπὸν Τουρκικοῦ στόλου εἷς τὸ λιμένα τῶν Κυδωνιῶν (Ἀϊβαλί).Κυβερνήτης ὁ ὑποπλοίαρχος Ἀργυροπουλος.
13 Νοεμβρίου/26 Νοεμβρίου 1912.
Ἀπελευθέρωσις
Χίου.Τραυματίσθηκε ὁ Ὑπασπιστὴς Ι.Δεμέστιχας καὶ θανατώθηκε ὁ Ἀνθυποπλοίαρχος
Ρίτσος
29 Νοεμβρίου 1912.
Περιπολία Ἑλληνικοῦ στόλου πέριξ της Νήσου
Τενέδου ἕως τοῦ μύχου τοῦ κόλπου τοῦ Ξηροῦ.Πλοῖα Στόλου:Ἀβέρωφ,Ὕδρα,Σπέτσαι,Ψαρά,Λέων, Πάνθηρ,Ἀετός,Ἱέραξ,Νέα Γενεὰ καὶ δύο τορπιλλοβόλα.
01 Δεκεμβρίου 1912.
Τηλεγραφήματα Ὑποναυάρχου Παύλου
Κουντουριώτου.
«Μετὰ πρωϊνὴν ἔξοδον τουρκικοῦ ἀντιτορπιλλικοῦ τὸ τουρκικὸν
Μεσσουδιὲ ἐξῆλθε περὶ τὴν μεσημβρίαν ἐκ τῶν Δαρδανελλίων πρὸς τὸν σκοπὸν νὰ
προσβάλη τὰ φυλάσσοντα Στενὰ ἀντιτορπιλλικὰ Σφενδόνην καὶ Λόγχην,καθ’ὧν ἤνοιξε
πῦρ.Ἐμφανισθέντων ἀμέσως ὅμως ἓξ ἄλλων ἡμετέρων ἀντιτορπιλλικῶν τὸ Μεσουδιὲ
κατέφυγεν ἀμέσως ὑπὸ τὴν προστασίαν τῶν φρουρίων.Μετ’ἀνταλλαγὴν σφοδροῦ πυρὸς
πρὸς τὸν ἡμέτερον στολίσκον ἐτράπη πρὸς τὸ ἐσωτερικὸν τῶν Δαρδανελλίων»
03 Δεκεμβρίου 1912/16
Δεκεμβρίου 1912.
Ναυμαχία Ἕλλης
Ὥρα 9ην (08:20) πρωΐνην.Ἔξοδος Τουρκικοῦ Στόλου
ἀπαρτιζόμενου παρὰ τῶν θωρηκτῶν Χαϊρεδιν Βαρβαρόσσας (Ναυαρχίς),Τουργοὺτ
Ρέϊς,Ἀσσαρὶ Τεβφίκ,Μετζητιὲ καὶ ὁρισμένων ἀντιτορπιλλικῶν.
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«Πλοῖα Στόλου.Ἔξοδον ἐχθροῦ εἴδαμεν ἠμεῖς πρῶτοι καὶ
ἀποροῦμεν ποὺ εἶναι τὰ ἄλλα περιπολοῦντα πλοῖα.Συναχθεῖτε πάραυτα πρὸς τὴν
ναυαρχίδα πλάτος 40ο 02΄ βόρειον μῆκος 25ο 59΄ἀνατολικόν.Ἐχθρὸς εὑρίσκεται
ἔξοδον Δαρδανελλίων καὶ ἐξέρχεται,ἔλθετε πρὸς συνάντησίν μας
πάραυτα. Κουντουριώτης»
Πρυμναῖος Πύργος Πυροβόλου 234 ΜΜ,ἄνω του ὁποίου ἀναγράφεται
τὸ Ἱστορικὸν Τηλεγράφημα τοῦ Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«Πλοῖα Στόλου.Μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ καὶ τὰς εὐχᾶς τοῦ
Βασιλέως καὶ ἓν ὀνόματι τοῦ Δικαίου πλέω μὲ ὁρμὴν ἀκατάσχετον,μὲ τὴν πεποίθησιν
τῆς νίκης ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ του γένους.Κουντουριώτης»
Ὥρα 9ην καὶ 25 πρωΐνην.Ἀπόστασις Ἀντιμαχομένων στόλων :12
χιλιάδων μέτρων
Παράταξις Ἑλληνικοῦ Στόλου:Ἀβέρωφ,Σπέτσαι
,Ὕδρα,Ψαρά.Ἀνιχνευτικὰ πλοῖα ἐκ δεξιῶν της παρατάξεως τοῦ Στόλου ἕως τὴν ἔναρξη
τῆς Ναυμαχίας.Νέα ὀρθὴ θέση παρατάξεως τῶν Ἀνιχνευτικῶν ἓξ ἀριστερῶν τῶν
θωρηκτῶν.Εἷς τὴν οὐρὰ τῶν ἐπαρατάχθησαν τὰ ἀντιτορπιλλικά. Ὑποβρύχιο Δελφὶν
περιπολοῦσε πρὸς καταδίωξιν Τουρκικοῦ Στόλου.(Κατὰ τὴν 09/22 Δεκεμβρίου 1912
(ναυμαχία μικρὰ πλησίον Στενῶν) ὁ κυβερνήτης τοῦ Ὑποβρυχίου Στ.Παπαρρηγόπουλος
ἐπιχείρησε ἀνεπιτυχῶς κατὰ τοῦ θωρηκτοῦ Μετζιτιὲ καταγράφοντας τὴν 1ην
παγκοσμίως ἐπίθεση διὰ ὑποβρυχιοῦ κατὰ τὴν διάρκειαν ναυμαχίας.
Παράταξις Τουρκικοῦ Στόλου.Κατεύθυνσις πρὸς
Βορρᾶν.Ἀπαρτιζόμενος παρὰ τῶν πλοίων Βαρβαρόσσα, Τουργοὺτ-Ρεΐς,Μεσουδιὲ καὶ
Ἀσὰρ-ι- Τεφίκ.Τὸ καταδρομικὸν Μετζητιὲ καὶ ὁ λοιπὸς στόλος κατέπλεε πλησίον καὶ
παραλλήλως τῶν ἀκτῶν.
Ὥρα 9ην καὶ 35 πρωΐνην.Σῆμα Ναυαρχίδος πρὸς τὸν Ὑπόλοιπον
Στόλον.Κινήσεις Ἀνεξαρτήτως τοῦ λοιποῦ Στόλου.
Κίνησις «Ταῦ»
Τὸ Θωρηκτὸ Γεώργιος Ἀβέρωφ κατέστησε τὶς κινήσεις τοῦ
ἀνεξάρτητες ὑψώνοντας τὴν σημαία "Ζ". Μὲ ἰλλιγγιώδη ταχύτητα 21
κόμβων, διαγράφοντας τόξο ἔμπροσθέν της γραμμῆς παρατάξεως τοῦ Τουρκικοῦ
στόλου,ἀποπειράθη νὰ ὑπερφαλλαγίσει τὰ τουρκικὰ θωρηκτὰ καὶ νὰ τὰ καταστήσει
ἐκτεθιμὲν μεταξὺ τῶν πυρῶν του Θωρηκτοῦ Ἀβέρωφ καὶ τῶν ὑπολοίπων ἑλληνικῶν
θωρηκτῶν προκαλώντας τὸν πανικὸ εἷς τὸν Τουρκικὸν Στόλον 
Ὥρα 9ην καὶ 55 πρωΐην.Μείωση ἀποστάσεως εἷς τὰ 4.600 μέτρα
Ὥρα 10ην καὶ 5 πρωΐην.Μείωση ἀποστάσεως εἷς τὰ 2.850 μέτρα.Λοιπὰ πλοῖα ἑλληνικοῦ στόλου ἠκολούθησαν πορείαν συγκλίνουσα
πρὸς τὸν Ἐχθρικὸν Στόλον (πλησίον 5.000 μέτρων).Ἐν συνεπεία,ἡ θέσις τοῦ
Ἑλληνικοῦ Στόλου ἦτο πλέον εὐνοϊκότερη εἷς ἐνδεχόμενην νέαν ἀπόπειρα ἐξόδου-
τοῦ ἤδη τραπέντος εἷς φυγὴν-Τουρκικοῦ Στόλου.
Διάσπασις τῆς κανονικότητος τῆς παρατάξεως τοῦ Τουρκικοῦ
Στόλου κατὰ τὸ ἐπίμαχο χρονικὸ διάστημα.
Ὥρα 10ην καὶ 25 πρωΐνην.Εἴσοδος τοῦ Τουρκικοῦ Στόλου ἐντὸς
τῶν Στενῶν του Ἑλλησπόντου.
Ἀποφασιστικῆς σημασίας διὰ τὴν ἔκβασιν τῆς ναυμαχίας,ἡ
ἀπόπειρα ἐμβολισμοῦ τῆς Τουρκικῆς Ναυαρχίδος,κατόπιν ἐντολῆς τοῦ Ὑποναυάρχου
Παύλου Κουντουριώτου.Κίνησις «Ταῦ»Τὸ γεγονὸς αὐτὸ ἐπαληθεύει ἡ μαρτυρία Τούρκου
Ὑπασπιστοῦ τοῦ Τούρκου Ναυάρχου κατὰ τὴν Ναυμαχία τῆς Ἐλλῆς,ὁ ὁποῖος ἐπισκέφθη
καὶ ἐσυνεχάρη τὸν Ναύαρχο Κουντουριώτη ἓν καιρῶ εἰρήνης εἷς τὴν Ἀθήναν.
Ὁ Τοῦρκος Ναύαρχος Ραμὶζ Πασὰς τόνισε εἷς τὸ Ναυτοδικεῖον:
«..Ἂν δὲν ἔφευγα,θὰ μὲ ἔβαζε μεταξὺ δύο πυρῶν ὁ
Κουντουριώτης...»
Σχεδιάγραμμα Ναυμαχίας Ἕλλης
04 Δεκεμβρίου 1912.
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου
Κουντουριώτου.
«Χθὲς πρωΐ,πλέοντες μεταξὺ Κεφάλου Ἴμβρου καὶ ἀκτῆς χερσονήσου Καλλιπόλεως,εἴδομεν τὴν 8΄20 ἐξερχόμενον τῶν στενῶν ἐχθρικὸν στόλον.Τὴν 9ην ὥραν,εἷς ἀπόστασιν 17 χιλιομέτρων,ἀνεγνωρίσαμεν ὅτι συνέκειτο ἐκ τῶν Τουργούτ,Βαρβαρόσα,Μεσσουδιέ,Ἀσσαρὶ Τεφήκ,ἑνὸς καταδρομικοῦ τύπο Χαμηδιὲ καὶ ὁμάδος 6 ἢ 8 ἀντιτορπιλλικῶν.Ἐκ τούτων τὰ τέσσερα θωρηκτὰ ἐστάλησαν πρὸς δεξιά,παραπλέοντα τὴν ἀκτὴν Ἕλλης.
Πάραυτα ἐστράφημεν ἀριστερά,ἐπέχοντες
ἐναντίον τῶν.Ὅταν εὐρισκόμεθα εἷς ἀπόστασιν 12 χιλιομέτρων περίπου ὁ ἐχθρὸς
ἤρξατο τοῦ πυρός.Μετὰ 10 λεπτὰ ὁ Ἀβέρωφ ἐχείρησεν ἀνεξαρτήτως τῶν λοιπῶν
θωρηκτῶν ὅπως πλησιάση καὶ θέση τὸν ἐχθρὸν μεταξὺ δύο πυρῶν.Οὕτω χειρίζων
κατέφθασεν ὄλιγον κὰτ΄ὀλίγον τὴν ἐπὶ κεφαλῆς ἐχθρικὴν ναυαρχίδα εἷς ἀπόστασιν
2.900 μ,ἐνῶ τὰ ἄλλα 3 ἡμέτερα θωρηκτά,χειρίζοντα ὑπὸ τὸν Μοίραρχον (Γκίνη) τῶν
κατέφθασαν εἷς 4.100μ,ἀπόστασιν.
Ἀλλὰ τότε ἡ ἐχθρικὴ ναυαρχίς,κατόπιν σφοδροῦ
πυρός του Ἀβέρωφ,ἔστρεψεν 160 μοίρας δεξιὰ καὶ διηυθήνθη ἐντὸς τῶν
Στενῶν,ἀκολουθούμενη καὶ ὑπὸ τῶν λοιπῶν πλοίων ἓν ἀταξία.Τότε ὁ Ἀβέρωφ ἔστρεψεν
ὅπως ἐξέλθη τὸ πεδίου βολῆς τῶν φρουρίων.Δὲν ἠδυνήθημεν νὰ διώξωμεν τὸν ἐχθρὸν
ἐπὶ πλέον,καθότι εἴχομεν ἤδη εἰσέλθει εἷς τὸ πεδίον βολῆς τῶν ἐπακτίων φρουρίων
βαλλόντων καθ’ἠμῶν.
Τὴν 10ην 30΄ὁ ἐχθρὸς ἕνεκα τῆς σφοδρότητος τοῦ πυρός του
Ἀβέρωφ καὶ τῶν θωρηκτῶν ἔπαυσε πῦρ καὶ κατέφυγεν εἷς τὰ Στενὰ ὑπὸ τὴν
προστασίαν τῶν φρουρίων.Μετὰ τοῦτο κρατοῦντες καὶ διαδρομοῦντες ἐμείναμεν πρὸ
τῶν Στενῶν μέχρι τῆς 2 μ.μ
Ὁ ἐχθρὸς ἐν τῷ μεταξὺ ἐξηφανίσθη εἷς τὰ Δαρδανέλλια.Τὰς
ζημίας τοῦ ἐχθροῦ δὲν γνωρίζομεν ἐπακριβῶς,ὑποθέτομεν ὅμως ὅτι εἷς ταύτας
ὀφείλεται ἡ παῦσις τοῦ πυρὸς καὶ ἡ ὑποχώρησις.Τὰ ἡμέτερα πλοῖα δὲν ὑπέστησαν
βλάβας,ἐκτὸς τινῶν ὅλως ἀσήμαντων ἐπὶ τῶν ὑπερστεγασμάτων τοῦ Ἀβέρωφ,ἐπὶ τοῦ
ὁποίου συνεκεντροῦτο ἅπαν τὸ ἐχθρικὸν πῦρ.
Κατὰ τὴν ναυμαχία ἐφονεύθη ὁ
κελευστὴς οἰακιστὴς τοῦ Ἀβέρωφ Κατινζέρης,ἐτραυματίσθησαν δ’ ἐλαφρῶς ὁ
ἀνθυποπλοίαρχος Μαμούρης,ὁ ὑποκελευστὴς οἰακιστὴς Στοῦμπος,ὁ δίοπος οἰακιστὴς
Δροῦδες,ὁ δίοπος πυροβολιτὴς Πρωτοψάλτης,ὁ ναύτης σαλπιγκτὴς Μουντζούρης,ὁ
ναύτης τορπιλλητὴς Κανάκης καὶ οἱ ναῦται Γεωργαλᾶς καὶ Κριώτης,ἅπαντες ἐπὶ τοῦ
Ἀβέρωφ.Ἐπίσης εἷς ἐσχαρεὺς τῶν Σπετσῶν.Ὁ ἐνθουσιασμὸς καὶ ἡ ἀνδρεία πάντων
ἀνεξαιρέτως εἶναι ἀνωτέρα περιγραφῆς.Οἱ ἄνδρες ἐπυροβόλουν ζητωκραυγάζοντες.Ἡ
ψυχραιμία καὶ ἡ ἀκρίβεια τῶν χειρισμῶν τῶν θωρηκτῶν θαυμαστή.Κουντουριώτης»
02 Ιανουαρίου 1913.
Επίθεσις
και βομβαρδισμός κατά του λιμένος της Νήσου Σύρου παρά του Τουρκικού
καταδρομικού Χαμηδιέ.Κυβερνήτης ο Ρεούφ-Μπέης.
05 Ιανουαρίου 1913.
Ναυμαχία
Λήμνου
Σχεδιάγραμμα Ναυμαχίας Λήμνου
Ώρα 8ην πρωϊνήν.Έξοδος έκ νέου του Τουρκικού Στόλου.
Ώρα 9ην και 10΄ πρωϊνήν.Αντιτορπιλλικό Λέων.Γενικός
κυβερνήτης Αντιτορπιλλικών Παπαχρήστου ενημερώνει διά τηλεγραφήματος Υπόλοιπον
Ελληνικόν Στόλον.
«ΕΧ-Εχθρός.Εχθρικός στόλος πλέει προς δυσμάς είς γραμμήν
παραγωγής»
Ώρα 09ην και 10 πρωϊνήν.Γενική Έπαρσις
Ώρα 09ην και 25 πρωϊνήν.
Έξοδος Ελληνικού στόλου.Παράταξις Ελληνικού Στόλου: Αβέρωφ, Σπέτσαι,Ύδρα,Ψαρά.Έκ δεξιών και αριστερών της παρατάξεως τα ανιχνευτικά πλοία και τα αντιτορπιλλικά.
Έξοδος Ελληνικού στόλου.Παράταξις Ελληνικού Στόλου: Αβέρωφ, Σπέτσαι,Ύδρα,Ψαρά.Έκ δεξιών και αριστερών της παρατάξεως τα ανιχνευτικά πλοία και τα αντιτορπιλλικά.
Ώρα 10ην και 25΄πρωϊνήν.Συνάντησις βόρεια Β 80ο του
ανατολικού άκρου της Λήμνου του Τουρκικού Στόλου.Ναυαρχίς το Τουργούτ
Ρέϊς.Παράταξις Τουρκικού στόλου:Μεσσουδιέ,Βαρβαρόσσα,Μετζητιέ.Δεξιά αριστερά
8-9 αντιτορπιλλικά
Τηλεγράφημα Υποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«Έχετε υπ’όψει το παράγγελμα της 3ης Δεκεμβρίου.Η σημερινή
ναυμαχία θα κρίνη την τύχην του Ελληνισμού ολόκληρου.Πολεμήσατε ώς
λέοντες. Π.Κουντουριώτης»
Απόστασις 10.000 μ.
Ώρα 11ην και
34΄πρωϊνήν.Απόστασις 8.400 μ.
Τηλεγράφημα Παύλου Κουντουριώτου
«Βάλατε κατά του εχθρού έφ’όσον η απόστασις επιτρέπει την
αποτελεσματικήν χρήσιν των διαφόρων όπλων.Παρακολουθείτε τάς αυξήσεις και
μειώσεις της ταχύτητος,αι οποίαι θα γίνωνται άνευ σήματος».
Ώρα 11ην και
35΄πρωϊνήν.Έναρξις Ναυμαχίας Λήμνου.Πύρ παρά του Τουρκικού Στόλου.(Θωρηκτά
Μετζητιέ και Μεσσουδιέ).
Τηλεγράφημα Υποναυάρχου Παύλου Κουντουριωτου
«Αρχίζομεν πύρ κατά του εχθρικού στόλου»
Ώρα 11ην και 55΄πρωϊνήν.Αριστερά στροφή θωρηκτών
Μεσσουδιέ, Τοργούτ Ρέϊς,Βαρβαρόσσα προς Βορράν.Αποχώρησις εντός 10λέπτου
θωρηκτού Μεσσουδιέ.Καταδίωξις του παρά του Αντιτορπιλλικού Ύδρα.
Ώρα 12ην και 13΄
μεσημβρινήν.Στροφή προς αριστερά Ελληνικού Στόλου προς καταδίωξιν Τουρκικού.
Ώρα 12ην και
45΄μεσημβρινήν.Θωρηκτό Γ.Αβέρωφ καταδιώκει Τουρκικόν Στόλον. Πύρ κατά των
Θωρηκτών Τουργούτ Ρέϊς,Βαρβαρόσσα.
Ώρα 14ην και 07΄μεσημβρινήν.Βομβαρδισμός Θωρηκτού
Γ.Άβερωφ.
Παρά του γεγονότος,το Θωρηκτό παραμένει αξιόπλοον και
αξιόμαχον, συνεχίζοντας την καταδίωξιν του Τουρκικού Στόλου.
Ώρα 14ην και 42΄μεσημβρινήν.Αποχώρησις Τουρκικού Στόλου.
Ώρα 15ην και 15΄μεσημβρινήν.Πέρας Ναυμαχίας Λήμνου.
Ώρα 19ην και 05΄.
Τηλεγράφημα Υποναυάρχου Παύλου
Κουντουριώτου
«Εχθρικόν στόλον διευθυνθέντα είς Λήμνον κατεναυμαχήσαμεν
και κατεδιώξαμεν μέχρι στενών έν οίς και κατέφυγεν έν αταξία.Διάρκεια ναυμαχίας
τρίωρος’ έσχομεν μόνον τραυματίαν ελαφρώς δίοπον Φιλιγκάτην Αγγελήν.Ζημιαί
Αβέρωφ επουσιωδέστατοι’ μαχητική δύναμις πλοίου ανέπαφος»
Ημερήσια Διαταγή Υποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου διά την
έκβαση των Ναυμαχιών Έλλης και Λήμνου
«Αξιωματικοί,υπαξιωματικοί και ναύται,
Η αφοσίωσις σας είς το καθήκον και η γενναιότης σας
συνετέλεσε με την βοήθειαν του Θεού να καταναυμαχήσομεν δίς τον εχθρικόν στόλον
και κυριαρχήσωμεν του Αιγαίου.Το Δίκαιον ήτο υπέρ ημών και είχαμεν την
πεποίθησιν είς την νίκην-και ενικήσαμεν.
Είμαι υπερήφανος διότι άρχω ανδρών γενναίων,οίτινες
εξεπλήρωσαν το πρός την φιλτάτην Πατρίδα καθήκον των προθύμως και υπέμειναν επί
εννάμηνον αγογγύστως τους κόπους και τα κακουχίας του νικηφόρου ημών αγώνος
υπέρ της απελευθερώσεως υποδούλων αδελφών.
Σας ευγνωμονώ δια την πολύτιμον συνδρομήν ήν μοί παρέσχετε
είς την εκτέλεσιν του δυσχερούς έργου όπερ μοί ανέθηκεν η Πατρίς,θα διατηρήσω
δέ μέχρι τέλους του βίου μου την ωραίαν ανάμνησιν των στιγμών εκείνων,κατά τας
οποίας υπό το πύρ του εχθρού εζητωκραυγάζατε υπέρ της Πατρίδος.Άς μείνουν αί
στιγμαί αυταί παράδειγμα παντοτινόν διά τους μεταγενέστερους.Παύλος
Κουντουριώτης».
Ὀκτώβριος-Νοέμβριος
1918.
Κωνσταντινούπολις.Εἴσοδος Ἑλληνικοῦ Πολεμικοῦ Στόλου ἀπαρτιζομένου παρὰ
τοῦ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ καὶ τῶν Ἀντιτορπιλλικῶν Πάνθηρ,Ἀετὸς
1919-1922.
Ἐκστρατεία Μικρασιατικῆς Καταστροφής.Μεταφορὰ
στρατιωτῶν καὶ κάλυψις ἀποβατικῶν ἐπιχειρήσεων εἰς τὴν Ἀνατολικὴ
Θράκη.Ἐπιχείρησις βομβαρδισμοῦ λιμένος Σαμψοῦντος Πόντου,τὴν 7ην Ἰουνίου 1922
διὰ τὴν παρεμπόδιση ἐφοδιασμοῦ τοῦ Τουρκικοῦ Στρατοῦ.Τὴν ἑλληνικὴ μοίρα
ἀποτελοῦσαν ἐπίσης τὰ ἀντιτορπιλλικὰ
Πάνθηρ καὶ Ἱέραξ καὶ τὰ ἐξοπλισμένα ἀτμόπλοια Ἀδριατικὸς καὶ Νάξος
Νοέμβριος 1925 -Δεκέμβριος 1926.
Ἐκσυγχρονισμὸς Θωρηκτοῦ
Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὰ Ναυπηγεῖα οἴκων Belleville Forges et Chantiers.Ἀντικατάστασις
λέβητων καὶ συστήματος διευθύνσεως βολῆς.Ἀντικατάστασις
παλαιοῦ πρωραίου ἱστοῦ μὲ νέον
τριποδικὸν ἱστόν, διὰ τὴν ἐγκατάσταση βαρυτέρου κατευθυντήρα βολῆς.
23 Αὐγούστου 1935.
Θάνατος καὶ Ἐξόδιος Ἀκολουθία Ναυάρχου
Παύλου Κουντουριώτου εἷς Ὕδραν.
1937.
Συμμετοχὴ εἷς τους ἑορτασμοὺς τῆς 25ετούς Βασιλείας τοῦ
Γεωργίου τοῦ Ἐ΄ τῆς Μεγάλης Βρεττανίας. Ἐπίσκεψις εἷς τὴν Κωνσταντινούπολην, εἰς τὰ πλαίσια τῆς
πολιτικῆς τῆς Ἑλληνοτουρκικῆς φιλίας
1939-1945.
Συμμετοχὴ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὸν Β΄Παγκόσμιον Πόλεμον
Θωρηκτὸ Γεώργιος Ἀβέρωφ.Ἀγκυροβολημένο εἷς τὸν Ὅρμον Παλαιοῦ
Φαλήρου.Δίπλα του τὸ Πέραμα τοῦ Ἐφοπλιστοῦ Δρακόπουλου,τὸ ὁποῖο κατὰ τὴν
διάρκεια τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (ὅπως ἑκατοντάδες ἄλλα καΐκια) συνέβαλαν εἰς
τὴν μεταφορὰ στρατιωτῶν καὶ ἐφοδίων τῶν Ἑλλήνων)
Ἀπρίλιος 1941.
Μεθορμισμὸς εἰς τὸν κόλπο τῆς Ἐλευσίνας πρὸς παροχὴ ἀντιαεροπορικῆς καλύψεως εἰς τὸν Ναύσταθμον καὶ ἀεροδρόμιον τῆς Ἐλευσίνας.
Κατάρρευσις Ἑλληνικοῦ Ἀμυντικοῦ Μετώπου.Ἀπόφασις Πολεμικοῦ Ἐπιτελείου (Ὑπουργεῖο Ναυτικῶν) διὰ τὴν καταστροφὴ τῶν κλείστρων τῶν πυροβόλων και τὴν Αὐτοβύθιση τοῦ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ.Ἐξέγερσις πληρώματος Θωρηκτοῦ καὶ Ἀπόφασις διὰ τὴν Ἀποδημία τοῦ Θωρηκτοῦ εἷς τὴν Μέση Ἀνατολή.
Κατάρρευσις Ἑλληνικοῦ Ἀμυντικοῦ Μετώπου.Ἀπόφασις Πολεμικοῦ Ἐπιτελείου (Ὑπουργεῖο Ναυτικῶν) διὰ τὴν καταστροφὴ τῶν κλείστρων τῶν πυροβόλων και τὴν Αὐτοβύθιση τοῦ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ.Ἐξέγερσις πληρώματος Θωρηκτοῦ καὶ Ἀπόφασις διὰ τὴν Ἀποδημία τοῦ Θωρηκτοῦ εἷς τὴν Μέση Ἀνατολή.
Ὁμὰς ἐθελοντῶν ναυτῶν,ὑπὸ τὰς ὁδηγίας τοῦ Ἀξιωματικοῦ
του Πυροβολικοῦ Πλωτάρχη Δαμηλάτη ἐπιχείρησε νὰ ὁδηγήσει τὸ
Θωρηκτὸ ἐκτός του διαύλου,ὁ ὁποῖος ἦταν ναρκοθετημένος. Τελικῶς,ἀνοικτά της
νήσου Φλεβῶν ἐπιβιβάσθηκε ὁ πραγματικὸς Κυβερνήτης Πλοίαρχος Βλαχόπουλος.Ἡ ἔξοδος τοῦ Θωρηκτοῦ
Γ.Ἀβέρωφ πραγματοποιήθηκε τὴν νύκτα τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς.Τὴν ἑπομένην,τὸ Θωρηκτὸ κατέπλευσε εἷς τὸν λιμέναν τῆς Σούδας
24 Ἀπριλίου 1941.
Ἀποδημία Ἑλληνικοῦ Πολεμικοῦ Στόλου εἷς τὴν
Μέση Ἀνατολὴ καὶ Ἀλεξάνδρεια.
Στόλος Ἀποδημίας:
Θωρηκτὸ Γ.Ἀβέρωφ
Ἀντιτορπιλλικά: Βασίλισσα
Ὄλγα,Σπέτσαι,Κουντουριώτης,Λέων,Ἀετός, Ἱέραξ,Πάνθηρ
Τορπιλλοβόλα: Ἀσπίς,Νίκη,Σφενδόνη
Ὑποβρύχια: Νηρεύς,Τρίτων,Γλαῦκος,Κατσώνης,ΠαπανικολὴςΠλωτὸ Συνεργεῖο: Ἥφαιστος
Ἐπιταγμένα: Κορινθία καὶ Ἰωνία
Συμμετοχὴ
Γ.Ἀβέρωφ εἷς ἐπιχειρήσεις Ἰνδικοῦ Ὠκεανοῦ.
Νοέμβριος 1942-Σεπτέμβριος 1944.
Ἐπιστροφὴ καὶ παραμονὴ
Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὸν λιμένα τοῦ
Πὸρτ-Σαΐδ
Ἀπρίλιος 1944.
Στάσις Πληρωμάτων Στόλου τὴν 4ην Ἀπριλίου
1944.Τὴν 17ην Ἀπριλίου 1944 ὁρίζεται Ναύαρχος Ἑλληνικοῦ Στόλου ὁ Πέτρος
Βούλγαρης. Καταστολὴ (4 νεκροὶ - 30 τραυματίες) καὶ Ἀνακατάληψις Πλοίων Στόλου
παρὰ τοῦ Ἀγήματος Ἐμβολῆς.Ἀναίμακτη παράδοσις τοῦ Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ.
Μεταφορὰ καὶ Ἐπιστροφὴ Ἑλληνικῆς
Κυβερνήσεως εἷς τὴν πρωτεύουσα τῶν Ἀθηνῶν.Κυβερνήτης Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ ὁ
Πλοίαρχος Θεόδωρος Κουντουριώτης.Ὕψωσις Ἑλληνικῆς Σημαίας Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς
τὸν Ἱερὸν Βράχον Ἀκροπόλεως.
Σημαία Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ.
Μετὰ τῆς σημαίας τοῦ Ἱεροῦ Βράχου τῆς Ἀκροπόλεως ,οἱ
μεγαλύτεραι ἓν Ἑλλάδι
Δεκέμβριος 1944.
Συνέβαλε εἰς τὴν ἄμυνα τῆς Σχολῆς Δοκίμων
κατὰ τὰ γεγονότα τῶν Δεκεμβριανῶν
Μάϊος-Αὔγουστος 1945.
Δράσις Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὶς νήσους
τῶν Δωδεκανησων.Διανομὴ Ἑλληνικῶν Σημαιῶν εἷς τους κατοίκους.Μεταφορὰ Ἀντιβασιλέως Ἀρχιεπισκόπου Δαμασκηνού,πρὸς τόνωσιν
τοῦ Ἐθνικοῦ Φρονήματος τῶν κατοίκων τῶν Δωδεκανήσων
07 Μαρτίου 1948.
Συμμετοχὴ εἷς τὶς Ἑορτὲς Ἐνσωματώσεως τῶν
Νήσων.
1945-1951.
Ἕδρα Ἀρχηγοῦ τοῦ Πολεμικοῦ Στόλου.Παραμονὴ
Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὸν Ναύσταθμον τῆς Σαλαμίνας
1951-1956.
Παροπλισμὸς καὶ παραμονὴ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὸν
Ὅρμον Κερατσινίου.Παράδοσις καθηκόντων ναυαρχίδος εἷς τὸ Καταδρομικὸν ΕΛΛΗ
1957-1983.
Μεταφορὰ καὶ Παραμονὴ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς τὸν
Ναύσταθμον τῆς Νήσου Πόρου
1983.
Συντήρησις καὶ Μετατροπὴ Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ εἷς Πλωτὸν
Ἱστορικὸν Ναυτικὸν Μουσεῖον.Ἐργασίες ἐπισκευῆς εἷς τὰ συνεργεῖα τοῦ Ναυστάθμου, εἰς τὰ
Ναυπηγεῖα Σκαραμαγκὰ καὶ Ναυπηγεῖα Ἐλευσίνας.
Ὀκτώβριος
1985.
Δημιουργία ἀγκυροβολίου Τροκαντερου
Παλαιοῦ Φαλήρου
2003
Βράβευσις Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν.
Θωρηκτὸν Γεώργιος Ἀβέρωφ
Οὐδέποτε
ὑπεστάλλη ἡ Γαλανόλευκη Σημαία
Διατελέσαντες Κυβερνῆτες
Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ.
1.Πχὸς Χ.Δαμιανός.Μάϊος 1911 (Ὀνόμα τάξεως εἰσόδου πρὸ 1884)
2.Πχὸς Π.Κουντουριώτης.Ὀκτώβριος 1911.(Τάξεως εἰσόδου πρὸ 1884)
3.Πχὸς Π.Γκίνης.Ἀπρίλιος 1912.(Ὀνόμα τάξεως εἰσόδου πρὸ 1884)4.Ἀντχος Δουσμάνης Σοφοκλῆς.Σεπτέμβριος 1912.
5.Ἀντχος Δραγάτσης Ἐμμανουήλ.Ἀπρίλιος 1914.
6.Πχὸς Βούλγαρης Κωνσταντῖνος.Σεπτέμβριος 1914.
7.Πχὸς Δραγάτσης Ἐμμανουήλ.Ἰούνιος 1916.
8.Ἀντχος Μπάτσης Ἀντώνιος.Σεπτέμβριος 1916.
9.Πχὸς Χατζηκυριάκος Ἀλέξανδρος.Ἰούλιος 1917
10.Πχὸς Μαυρουδὴς Ἠλίας.Ἀπρίλιος 1919.(Δὲν βρέθηκε Μαρουδὴς)
11.Πχὸς Λαμπαδάριος Ἐμμανουήλ.Σεπτέμβριος 1920
12.Πχὸς Μπάτσης Ἀντώνιος.Νοέμβριος 1920
13.Πχὸς Ἀθανασίου Νικόλαος.Ἰανουάριος 1921
14.Πχὸς Πορτάρος Φραγκίσκος.Ἰανουάριος 1922.
15.Ὑπχος Ι.Ἠπίτης.1922
16.Πχὸς Μακκᾶς Νικόλαος.Σεπτέμβριος 1922.
17.Ἀντχος Τούμπας Νικόλαος.Ὀκτώβριος 1922.
18.Ἀντχος Κολιαλέξης Ἀνδρέας.Μάρτιος 1924
19.Πχὸς Ἀθανασίου Νικόλαος.Αὔγουστος 1924.
20.Πχὸς Φραγκόπουλος Κωνσταντῖνος.Δεκέμβριος 1924.
21.Πχὸς Ρουσσὲν Περικλῆς.Μάρτιος 1925
22.Ἀντχος Μάτεσης Σπυρίδων.Ὀκτώβριος 1926
23.Πχὸς Θεοχάρης Δημήτριος.Ἰανουάριος 1927
24.Πχὸς Φωκᾶς Δημήτριος.Ἰούλιος 1927
25.Πχὸς Θεοχάρης Λεωνίδας.Αὔγουστος 1928
26.Πχὸς Λούνδρας Δημήτριος.Δεκέμβριος 1928
27.Ἀντχος Κονιάλης Χριστόφορος.Φεβρουάριος 1929.
28.Ἀντχος Χατζηδημητρίου Εὐγένιος.Νοέμβριος 1930.
29.Ἀντχος Καραβίδας Ἰωάννης Γεράσιμος.Φεβρουάριος 1931
30.Πχὸς Λούνδρας Δημήτριος.Νοέμβριος 1931.(Δὲν βρέθηκε Λούντρας)
31.Ἀντχος Χαλκιόπουλος Ἰωάννης.Δεκέμβριος 1931.
32.Ἀντχος Καββαδίας Ἐπαμεινώνδας.Δεκέμβριος 1932
33.Πχὸς Γαλάνης Θεόδωρος.Φεβρουάριος 1933.
34.Ἀντχος Πολυζώης Ἀχιλλεύς.Μάρτιος 1933.(Δὲν βρέθηκε Πολυζώης Ι)
35.Ἀντχος Οἰκονόμου Κωνσταντῖνος.Μάϊος 1933.
36.Ἀντχος Ξηρὸς Ἀθανάσιος.Ἰανουάριος 1934.
37.Πχὸς Κονιάλης Χριστόφορος.Ἰούλιος 1934.
38.Πχὸς Νικοτσάρας Θεμιστοκλῆς.Νοέμβριος 1934.
39.Πχὸς Κονιάλης Χριστόφορος.Μάρτιος 1935
40.Πλχὴς Φιλίππου Κωνσταντῖνος.Μάρτιος 1935
41.Πλχὴς Γρηγοράκης Νικόλαος.Ἰούνιος 1935.
42.Πλχὴς Οἰκονόμου Χριστόφορος.Ἰούνιος 1935.
43.Ἀντχος Γολέμης Ἀνδρέας.Ὀκτώβριος 1935.
44.Πχὸς Κοντογιάννης Κωνσταντῖνος.Φεβρουάριος 1936
45.Πχὸς Ζαρόκωστας Μιχαήλ.Νοέμβριος 1939
46.Πχὸς Βλαχόπουλος Ἰωάννης.1940
47.Πχὸς Κοντογιάννης Κωνσταντῖνος.1941
48.Πχὸς Μάτεσης Σπυρίδων.1941
49.Πχὸς Πεζόπουλος Κυριάκος.1941.(Δὲν βρέθηκε Πετροπουλος)
50.Πχὸς Ζέππος Γεώργιος.1942
51.Πχὸς Θεόδωρος Κουντουριώτης.1944
51.Πχὸς Θεόδωρος Κουντουριώτης.1944
Γέφυρα Θωρηκτοῦ Γεώργιου Ἀβέρωφ
Θέα ἀπὸ τὴν Γέφυρα
Πρωραῖο Κατάστρωμα Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ
Θωρακισμένη Γέφυρα
Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ
κατὰ τὴν
Διάρκεια τῶν Ναυμαχιῶν καὶ τῶν Πολεμικῶν Ἐπιχειρήσεων
Εἴσοδος Θωρακισμένης Γέφυρας
Ἐσωτερικὸν Θωρακισμένης Γέφυρας
Διαστημόμετρον
Θωρακισμένη Γέφυρα Πρύμνης
Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ
κατὰ τὴν Διάρκεια τῶν Ναυμαχιῶν καὶ τῶν Πολεμικῶν Ἐπιχειρήσεων
Παρεκκλήσιον Ἁγίου Νικολάου
Ἱερὰ Εἰκόνα Ἁγίου Νικολάου ἐπὶ τῆς ὁποίας ἀναγράφεται:
«ΟΙ ΕΝ ΜΙΛΑΝΩ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΝΑΥΑΡΧΟΝ ΠΑΥΛΟΝ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΩΤΗ»
Εἷς τὸ ὁποῖο τελοῦντο,παρὰ τοῦ Ἀρχιμανδρίτου τοῦ Πολεμικοῦ
Ναυτικοῦ Δάφνου (ἄλλοτε εἷς τὴν πρύμνην)Δοξολογίες πρὸ τῶν Ναυμαχιῶν
(09:30 πρὸ Ναυμαχίας Λήμνου κατόπιν ἐντολῆς Ὑποναυάρχου
Παύλου Κουντουριώτου Τέλεσις Δοξολογίας)
Πρυμναῖο Κατάστρωμα Θωρηκτοῦ Γ.Ἀβέρωφ
Βαροῦλκο.Ἄνω ἀναγράφεται τὸ ὄνομα τοῦ Ναυπηγείου
FRATELLI ORLANDO LIVORNO 1911
Κατάστρωμα Λεμβῶν
Εἷς τὸ κατάστρωμα τῶν λεμβῶν,ὑπάρχουν ἐκτὸς τὶς σωστικὲς
λέμβους τοῦ πληρώματος και τοῦ ναυάρχου,τέσσερις ἐγκαταστάσεις ἀνθρακεύσεως,
σηματοθέσια, φορτωτῆρες καὶ οἱ κύριοι ἱστοὶ τοῦ πλοίου
Καπνοδόχος (Διέθετε τρεῖς)
Πρωραῖος Κεντρικὸς Ἱστός.Τὸ Θωρηκτὸ Γεώργιος Ἀβέρωφ διέθετε δύο κεντρικοὺς ἱστούς,ἐπὶ τῶν ὁποίων ἐστηρίζετο τὸ Ἀσύρματο Δίκτυον Ἐπικοινωνιῶν.Κατὰ τὴν Διάρκεια τῆς Ναυμαχίας τῆς Ἕλλης,τουρκικὴ ὀβίδα κατέστρεψε τὸ Δίκτυο.Συνεπεία τοῦ γεγονότος τούτου,διεκόπη ἡ ἐπικοινωνία τῆς Ἑλληνικῆς ναυαρχίδος μετὰ τῶν ἄλλων πολεμικῶν πλοίων τοῦ Στόλου.Συγκεκριμένα δὲν μετεβιβάσθη ἡ ἐντολὴ τοῦ Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου κατὰ τὴν 10ην καὶ 05΄πρωϊνὴν πρὸς τὸν Ὑπόλοιπον Στόλον:
«....Ἐπιτεθεῖτε ἐναντίον τουρκικῶν Θωρηκτῶν»
Πρῶτο Κατάστρωμα
Χῶροι Ἐνδιαιτήσεως Ναυτῶν,Ἀρμενιστῶν,Θερμαστῶν.
(Νῦν Ἐκθεσιακὸς χῶρος)
Μηχάνημα Ὑπολογισμοῦ Ἀποστάσεων Βολῶν
Μαγειρίον Ἀξιωματικῶν
Πρῶτο Ὑπόστρωμα
Καρὲ Ἀξιωματικῶν
Ὀπλομαστὸς πλησίον τῶν Διαμερισμάτων τῶν Ἀξιωματικῶν
Πίναξ Ἐλέγχου Διαδικασίας Ἀνθρακεύσεως
Ὑποφράγματα Θερμαστῶν καὶ Μηχανικῶν
Βιβλίον: Σ.Ι. Δουσμάνη ΅Τὸ Ἡμερολόγιον τοῦ Κυβερνήτου τοῦ Γ.
Ἀβέρωφ κατὰ τοὺς Πολέμους 1912-1913΅
«…Ἡ ἀνθράκευσις: Τὸ ζήτημα τῆς ἀνθρακεύσεως εἶναι
σπουδαιότον διὰ τὰ πολεμικὰ πλοῖα καὶ μάλιστα ἐν καιρῶ πολέμου, εἶναι ὅμως
συγχρόνως καὶ κουραστικότατον διὰ τὸ προσωπικὸν καὶ ἀηδές. Κατὰ τοὺς χρόνους
τῆς ἱστιοφόρου ναυτιλίας, οἱ τῆς ἐποχῆς ἐκείνης συνάδελφοί μας, ἐμειονέκτουν
μὲν ὑπὸ πολλᾶς ἐπόψεις ἐν σχέση πρὸς ἠμᾶς τοὺς τοῦ ἀτμηλάτου ναυτικοῦ, δὲν
εἴχουν ὅμως αὐτὴν τὴν βάσανον τῆς ἀνθρακεύσεως – διότι εἶναι πραγματικὴ
βάσανος. Ἐκεῖνοι ἤσαν εἰς πάσαν στιγμὴν ἕτοιμοι πρὸς ἐκκίνησην, χωρὶς νὰ ἔχουν
νὰ σκεφθοῦν ἐὰν οἱ γαιανθρακαποθῆκαι τῶν εἶναι πλήρεις καὶ ἐὰν ἔχουν ἀτμόν.
Μόνον ἀπὸ τὸν ἄνεμον ἐξηρτῶντο, ὡς ἄλλωστε καὶ οἱ ἀντίπαλοι τῶν. Ἠμεῖς ὅμως…;
Δὲν ὑπάρχει ἀπαισιώτερα ἐργασία ἀπὸ ἐκείνην τῆς
ἀνθρακεύσεως. Ὅλοι καὶ ὅλα μαῦρα. Καὶ ὅλοι εἰς κίνησην. Οἱ μηχανικοὶ καὶ οἱ
θερμασταὶ κάτω εἰς τὰ ἀνθρακαποθήκας, εἰς τὰ ἀνθρακοφόρα ἡ τὰς φορτηγίδας, οἱ
ἀξιωματικοὶ καὶ οἱ ναῦται ἐπάνω. Οὔτε δὲ καὶ οἱ μουσικοὶ ἑξαιροῦνται. Καὶ αὐτοὶ
αὐτοὶ παιανίζουν κὰθ΄ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς ἀνθρακεύσεως, διὰ νὰ παρασύρουν
τοὺς ἄνδρες εἰς τὴν ἐργασίαν. Εἰς τὸ τέλος καταντοῦν καὶ αὐτοὶ ἀράπηδες, ὅπως
ὅλοι οἱ ἄλλοι. Ἐὰν δὲ ἡ ἀνθράκευσις διαρκέση πολύ, τότε ἀξίζει νὰ ἴδη κανεὶς τὰ
χάλια τῶν ναυτῶν καὶ τῶν ἀξιωματικῶν. Ὅλοι ματαβάλλωνται εἰς ἀληθινοὺς
Τσιριγωταῖς….
Εὐτυχῶς ὅτι εἰσάγεται ἤδη ἡ χρῆσις τῆς ρευστῆς καυσίμου
ὕλης, τοῦ πετρελαίου δηλαδὴ καὶ οὕτω, ὅταν αὐτὴ γενικευθῆ, θὰ παύση αὐτὸ τὸ
βάσανο. Τότε δὲν θὰ ἔχωμεν τίποτε νὰ ζηλεύωμεν, ἀπὸ τὴν ἱστιοφόρον ναυτιλίαν,
ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ποίησιν τῆς ἰστιοπλοίας…»
Ἀντλίες Πυρὸς καὶ Πόσιμου Ὕδατος
Πίναξ Καμπυλῶν Εὐστάθειας Θωρηκτοῦ Γεωργίου Ἀβέρωφ
Ἐκθεσιακὸς χῶρος Ἐκκλησιαστικῶν Ἀντικειμένων Παρεκκλησίου
Ἁγίου Νικολάου
Δεύτερο Ὑπόστρωμα
Πρῶτο Ἐπίπεδο Μηχανοστασίου (Πρύμα).Τροφαποθῆκες καὶ διαμερίσματα
Ὑπαξιωματικῶν (πλώρα)
Ἠλεκτρογεννήτριες
Τρίτο Ὑπόστρωμα
Πρυμναῖο διανομεῖο πυρομαχικῶν.Πυριταποθῆκες καὶ
βληματοθῆκες
Βληματοθῆκες
Διάδρομος Τροφοδοσίας Πυρομαχικῶν.
Βάσις τροφοδοσίας Πύργου Πυροβόλου 190 ΜΜ
Τέταρτο Ὑπόστρωμα
Μηχανοστάσιον
Ἰταλικὲς μηχανὲς 19.000 ἵππων, 22 γαλλικοὶ λέβητες, γερμανικὲς
γεννήτριες.Μέγιστη ταχύτητα 23 κόμβων.
Ἄξονας Μηχανῆς
Ναύαρχος Παῦλος Κουντουριώτης
Ἡ ἱστορία τοῦ Θωρηκτοῦ Ἀβέρωφ εἶναι συνυφασμένη καὶ ἄρρικτα
δεμένη μὲ αὐτὴν τὴν ἱστορία τοῦ Ὑδραίου Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου.
Βαθιὰ διορατικὸς διαπίστωσε πὼς ἦτο ἐπιτακτικὴ ἡ ἀνάγκη
μεταφορᾶς τοῦ Ναυστάθμου τοῦ Πολεμικοῦ Ναυτικοῦ,ἀπὸ τοὺς Ὠρεοὺς Εὐβοίας εἷς τὸν
λιμένα τοῦ Μούδρου,ὁ ὁποῖος ἦταν πλησιέστερός του πεδίου τῶν
Ναυμαχιῶν,ἀγνοώντας σχετικὸν Βασιλικὸ Διάταγμα τῆς 4ης Ὀκτωβρίου 1912.
Ἡ ἐπιθετικὴ τακτικὴ ποῦ ἀκολούθησε ὁ Κουντουριώτης κατὰ τὴν
διάρκεια τῶν Ναυμαχιῶν τῆς Ἕλλης (03 Δεκεμβρίου 1912) καὶ τῆς Λήμνου (05
Ἰανουαρίου 1913) ἦταν καθοριστικὴ διὰ τὴν ἑδραίωση τῆς κυριαρχίας τοῦ Ἑλληνικοῦ
Ναυτικοῦ εἷς τὸ Αἴγαιον Πέλαγος.
Τὸ ἠρωΐκόν της ψυχῆς τοῦ Ὑδραίου Ναυάρχου διαφαίνεται ἀπὸ
σωζώμενες προφορικὲς καὶ γραπτὲς παραδόσεις αὐτοπτῶν μαρτύρων ποῦ ὑποδηλώνουν
τὸ μεγαλεῖο του συγκεκριμένου ἀνδρός.
Μήνυμα Ὑπουργοῦ Ναυτικῶν Τουρκικοῦ Στόλου περὶ τῆς Ἐξόδου
τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου:
«...Ἐπὶ τοῦ Ἀβέρωφ θὰ ἐπεβαίνη ὅπως πληροφοροῦμαι,ὡς γενικὸς
Ἀρχηγὸς τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου ὁ Κουντουριώτης,ἄριστος ἀξιωματικὸς μὲ πείραν,μὲ
θάρρος,μὲ πατριωτισμὸν καὶ πλήστας ἄλλας ναυτικᾶς ἀρετᾶς.Ὁ Κουντουριώτης εἶναι
ἐκ τῶν ἀρίστων ἀξιωματικῶν.Ὑπουργὸς Ναυτικῶν Μαχμοὺτ Μουκτὰρ»
Στιχομυθία Πρωθυπουργοῦ Ἐλευθέριου Βενιζέλου καὶ Παύλου
Κουντουριώτου περὶ τοῦ ἐπικείμενου πολέμου:
«..Ἔγω κύριε Πρόεδρε,δὲν καταγίνομαι πολὺ μὲ τὸ χῖ σὺν ψῖ
καὶ τὰς γωνίας ἀποκλίσεως.Ξεύρω νὰ εἰπῶ ἕνα πράγμα:Μὲ τὰ καράβια ποῦ ἔχουμε θὰ
κάμουμε καλὰ τὴν δουλειά μας.Ἅμα ἔλθη ἡ εὐλογημένη ὥρα νὰ ἀναμετρηθοῦμε μὲ τὸν
ἐχθρό,ὅλοι οἱ ἀξιωματικοὶ θὰ κάμουν μὲ αὐταπάρνησι τὸ καθῆκον τους.Πρῶτος
ἐγώ.Καὶ θὰ νικήσουμε..»
Τὰ ἱστορικὰ τηλεγραφήματα ποὺ ὑποδήλωναν τὸν ἔντονον καὶ
διακαὴν πόθον τοῦ Ναυάρχου νὰ ἀντιμετωπίσει τὸν προαιώνιον ἐχθρόν του
Γένους.Τηλεγραφήματα τὰ ὁποῖα προκαλοῦσαν ρίγη συγκινήσεως εἷς τὰ πληρώματα τοῦ
Στόλου καὶ ἐξύψωναν τὸ ἠθικὸ τῶν ναυτῶν.
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«..Καταλάβαμεν Τένεδον.Ἀναμένομεν ἔξοδον στόλου σας.Ἐὰν
χρειάζεστε γαιάνθρακαν προτίθεμαι σᾶς παραχωρήσω.Κουντουριώτης....»
Τηλεγράφημα Ὑποναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου
«Πλοῖα Στόλου.Μὲ τὴν δύναμιν τοῦ θεοῦ καὶ τὰς εὐχᾶς τοῦ
Βασιλέως καὶ ἓν ὀνόματι τοῦ Δικαίου πλέω μὲ ὁρμὴν ἀκατάσχετον,μὲ τὴν πεποίθησιν
τῆς νίκης ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ του γένους.Κουντουριώτης»
Τὸ δέ,φρόνημα τοῦ Ναυάρχου,οὐδέποτε ἐλύγιζε ἀκόμη καὶ ὅταν
κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ναυμαχίας τῆς Ἕλλης, εἷς τὸ κρισιμότερον
σημεῖον, διεστάλησαν τὰ κλεῖστρα τῶν πυροβόλων τοῦ πλοίου.Ὁ ἀρχηγὸς Πυροβολικοῦ
τοῦ Θωρηκτοῦ Δραγάτσης,ἔδωσε ἐντολὴ νὰ βρέχονται μὲ κρύο νερὸ καὶ σαπουνάδα τὰ
πυροβόλα διὰ τὴν ἀντιμετώπισιν τοῦ συγκεκριμένου προβλήματος.(κλεῖστρα Γ΄καὶ
Δ΄πύργων τῶν 7,5 ἰντσῶν).Ὁ Ναύαρχος,συνυπολογίζοντας ὅλες τὶς
παραμέτρους,ἀπεφάσισε νὰ ἐκμεταλλευθῆ τὴν ταχύτητα τοῦ Θωρηκτοῦ, καταδιώκοντας
τὸν ἀντίπαλον στόλον.Σύμφωνα μὲ τὴν διήγησιν τοῦ Ἰωάννου Κριεζῆ,γραμματέως τοῦ
Ναυάρχου εἷς τὸν συγγραφέα Δημήτριον Λαμπίκη,διασώζεται τὸ ἑξῆς περιστατικό:
«...Ναύαρχος: Ἡ Ἑλληνικὴ σημαία δὲν ντροπιάζεται,ἐνῶ οἱ
τουρκικὲς ὀβίδες ἔπεφταν βροχὴ γύρω ἀπὸ τὴν Ἑλληνικὴ ναυαρχίδα,κι ἀμέσως
διέταξε τοὺς μηχανικοὺς νὰ αὐξήσουν ὅσο ἦτο δυνατὸν τὴν ταχύτητα
Ναύαρχος: Ὁλοταχῶς.Πάση δυνάμει.Πόσες στροφὲς πέρνουμε;
Μηχανικός: Τόσες
Ναύαρχος:Ἀκόμη περισσότερες
Μηχανικός:Εἶναι ἐπικύνδινον
Ναύαρχος:Ἀκόμη περισσότερες,εἶπα!...»
Δημοσίευμα ἐφημερίδος τῆς 9ης Δεκεμβρίου 1912, περιγράφει
παραστατικὰ τὶς κινήσεις καὶ τὶς πράξεις τοῦ Ναυάρχου κατὰ τὴν διάρκεια τῆς
Ναυμαχίας τῆς Ἕλλης:
«..Ὁ Ναύαρχος μᾶς εἶχε λυσσάξει.Ἔκαμνε τὸν σταυρόν του σὰν
νὰ ἔλεγε:
-Δόξα σοί, ὁ Θεός,τέλος πάντων σας εἴδαμε...
-Μή,μὴ κύριε Ναύαρχε,μὴ ἐκτίθεσθε.
-Βαρᾶτε τους,βαρᾶτε τοὺς κανάγιδες,ἀπὸ κεῖ μεριὰ τοὺς
ἄπιστους,τὰ σκυλία.
-Ζήτω τὸ Ἔθνος!
Ζήτω τὸ Ἔθνος!ἀπαντοῦν οἱ πύργοι,καὶ Ζήτω τὸ Ἔθνος ἀντήχησεν
ὅλο τὸ σκάφος...»
Περιοδικὸν Ναυτικὴ Ἑλλάς: Ναυμάχοι τοῦ Αἰγαίου Ἀντιναυάρχου
(ἐ.α) Ξενοφῶντος Μαυρογιάννη
«..Ὁ Ναύαρχος στὴ γέφυρα τοῦ Ἀβέρωφ,ἤρεμος καὶ γαλήνιος,ζητὰ
τώρα νὰ τοῦ φέρουν τὸ κουτὶ ποὺ φυλάει τὸ Σταυρὸ μὲ τὸ Τίμιο Ξύλο ἀπὸ τὸ
Πανάγιο Τάφο.Ἀπὸ τὴν φύση τοῦ θρῆσκος,βγάζει τὸν σταυρό,τὸν ἀσπάζεται εὐλαβικὰ
καὶ τὸν κρεμάει στὸ στῆθος του.
-Ἦρθε ἡ ὥρα μᾶς παιδιά.Θυμηθεῖτε τοὺς ναυμάχους τοῦ 21.Θὰ
τοὺς τσακίσουμε τοὺς ἄπιστους.Ὁ Θεὸς εἶναι μαζί μας.
Καὶ δίνει ἐντολὴ στὸν ὑποπλοίαρχον Ν.Τούμπα νὰ στείλει τὸ
ἱστορικὸ σῆμα:
«..Μὲ τὴν βοήθειαν τοῦ Θεοῦ,τὰς εὐχᾶς τοῦ Βασιλέως μας,ἐν
ὀνόματι τοῦ δικαίου,πλέω μέθ’ὁρμῆς ἀκαθέκτου καὶ μὲ πεποίθησιν πρὸς τὴν
νίκην,ἐναντίον τοῦ ἐχθροῦ του γένους.Κουντουριώτης.
Τὸ σῆμα αὐτὸ ποὺ ὄχι μόνο ἔδειχνε τὸν ἄνθρωπο ἀλλὰ καὶ τὸν
ναύαρχο Κουντουριώτη ἦταν ἡ μόνη ἐπιχειρησιακὴ διαταγὴ ποὺ δόθηκε στὰ πλοῖα
κατὰ τὴν ἱστορικὴ ἐκείνη σύγκρουση.Στὴν συνέχει μαζὶ μὲ τὸν ἀρχιμανδρίτη
Δάφνο,πέρνουν ἀπὸ τὰ πυροβόλα καὶ ἐμψυχώνουν τοὺς ναῦτες....»
Ἡ ἀποφασιστικότητα τοῦ Ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτου εἷς τὴν
διάρκεια τῶν Ναυμαχιῶν,προκάλεσε ζωηρὲς ἐπικρίσεις ἀπὸ ἄλλους ἀξιωματικούς του
Στόλου.Χαρακτηριστικὸ εἶναι τὸ τηλεγράφημα τοῦ Βασιλέως Γεωργίου πρὸς τὸν
Ναύαρχον,τὸ ὁποῖο δηλώνει τὸ μέγεθος τῶν ἐπικρίσεων:
«..Ναύαρχον Κουντουριώτην
Σὲ συγχαίρω διὰ τὴν ἀγάπην σου πρὸς τὴν Πατρίδα καὶ τὴν
γενναιότητά σου.Ἀλλὰ δὲν ἐπιτρέπεται εἷς τόσον ἄξιον Ἀρχηγὸν καὶ Ναύαρχον νὰ
ἐκθέτη ὅσον δὲν πρέπει εἷς κίνδυνον τὴν ζωήν του,τὴν ζωὴν τῶν ἀνδρῶν του καὶ
τὴν ὕπαρξιν τῶν πλοίων μας..»
Ὁ Ναῦρχος Κουντουριώτης,δέ,μετὰ τὸ πέρας τῶν Νικηφόρων
Ναυμαχιῶν,ἀπήντησε εἷς τους ἐπικριτές του ὡς ἑξῆς:
«..Τὰ στεφάνια τῆς Δόξης γιὰ τοὺς Ἕλληνας ἀξιωματικούς του
ναυτικοῦ εὑρίσκονται στὰ Δαρδανέλλια.Ἐκεῖ τὰ παίρνουν οἱ ἱκανοί...»
Ἡ διορατικότητά του καὶ ἡ στρατιωτική του πείρα,τὸν ὁδήγησαν
νὰ μὴν ὑπακούσει τὴν ἐντολὴ καταδίωξις τοῦ Θωρηκτοῦ Χαμηδιέ,ἀποφεύγοντας τὴν
παγίδα τοῦ Τουρκικοῦ Στόλου.Παρέμεινε φύλακας τῶν Στενῶν,ἀναμένοντας τὸν
ἐχθρικὸν Στόλον πρὸς νέαν ἀναμέτρησιν.
«...-Καὶ νὰ ἀφήσω ἀφρούρητα τὰ Στενὰ γιὰ νὰ βγῆ ἐλεύθερος
πιὰ ὁλόκληρος ὁ Τουρκικὸς Στόλος;Αὐτὸ δὲν θὰ γίνει ποτέ!..»
«..Ὥρα 06 καὶ 55΄μ.μ.
Ἀργότερα θὰ δώση ὁ Ναύαρχος λεπτομερείας,διότι ἀναπαύεται
τὴν στιγμὴν αὐτήν,ἐπειδὴ ἀπὸ χθὲς δὲν ἐκοιμήθη καθ’ ὅλην τὴν νύκτα.Οὐδεμία
ἀπολύτως ζημία ἐγένετο.Ἂφ’οὐ εἶνε πλήρης,ἡ νίκη τί ἄλλο θέλετε; Ἀρχηγός..»
Πηγές:
Θωρηκτὸ Γεώργιος Ἀβέρωφ (Ἰστοσελὶς Wikipedia)
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%8E%CF%81%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%91%CE%B2%CE%AD%CF%81%CF%89%CF%86_(%CE%B8%CF%89%CF%81%CE%B7%CE%BA%CF%84%CF%8C)
Ἰστοσελὶς Πλωτοῦ Μουσεῖο Γ.Ἀβέρωφ
(Ιστοσελίς http://www.bsaverof.com)
Ναυμαχία Ἕλλης
http://www.bsaverof.com/~bsaverof/images/pdf/naumaxia%20ellis.pdf
Ναυμαχία Λήμνου
http://www.bsaverof.com/~bsaverof/images/pdf/naumaxia%20limnou.pdf
