ΥΔΡΑ ΥΔΡΕΑ ΥΔΡΟΥΣΣΑ: Ἐπιτάφιος Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καμινίου Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος

Σάββατο 30 Απριλίου 2011

Ἐπιτάφιος Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καμινίου Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος

Ἐπιτάφιος Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καμινίου Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος

(Καθαγιασμὸς τῶν Ὑδάτων-Δέησις ὑπὲρ ναυτιλλομένων)

Γνωστὸ ἔθιμο,ξακουστὸ στὰ πέρατα τῆς ὑφηλίου, ἡ περιφορὰ τοῦ ἐπιταφιοῦ τὴν Μεγάλη Παρασκευὴ στὸ λιμάνι τοῦ Καμινίου (Σούρι του Καμινίου) καὶ ἡ εἴσοδος τοῦ εἰς την θάλασσα πρὸς καθαγιασμὸ τῶν ὑδάτων.

Τὰ ὑδραίϊκα σφουγγαράδικα καΐκια ἀναχωροῦσαν διὰ τὴν συλλογὴ σφουγγαριῶν, κυρίως τίς ἡμέρες περὶ τῆς Κυριακῆς της Σταυροπροσκυνήσεως καὶ ἐπέστρεφαν περὶ τίς ἡμέρες τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ.Ἡ ὕπαρξη τοῦ ἐθίμου αὐτοῦ ταυτίζεται μὲ τὴν παραπάνω ναυτικὴ παράδοση τοῦ τόπου μας.

(Ἀπόσπασμα Νικολάου Γ.Χαλιορὴ)
Ἂπ΄ τὰ Λαογραφικά μας-Περίεργος Σύμπτωσις Νηοπομπὴ-Ἐπιτάφιος

(Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας,Ἀριθμ 12 (178) Δεκέμβριος 1955,σὲλ 285)
(55-57 ἔτη πρίν,περὶ τὸ 1900 μ.Χ)

«....Ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ τοῦ Καμινιοῦ καὶ τοῦ Μιχαήλου κατεβαίνανε ἴσα μὲ τὸ Μεγάλο Καμίνι καὶ βάζανε τὸν Ἐπιτάφιο στὴ θάλασσα καὶ κάνανε δέησι.Μπαίνανε οἱ βαστάζοι ἴσαμε τὰ γόνατα στὸ νερό.Ἤτανε κι αὐτὸ ἀπαίτησις τῶν ναυτικῶν κατοίκων καὶ τῶν ψαράδων ὁ παπὰς δὲν μποροῦσε νὰ φέρη ἀντίστασι γιατί τότε τοῦ ἔφευγαν οἱ ἐνορίτες καὶ πηγαίνανε σ’ ἄλλη ἐκκλησία,ἔπειτα πλὴν τῆς μικρῆς ὑλικῆς ζημιᾶς,ποὺ προξενοῦσε τὸ ἔθιμο αὐτὸ δὲν ἀντεφέρετο νὰ ποῦμε ξεχείλισμα πίστεως,ἔστω τοῦ κατ’ ἐπίγνωσιν.....»

Τὸ κείμενο τοῦ Νικολάου Γ.Χαλιορή ὑποδηλώνει τὴν ὕπαρξη τοῦ ἐθίμου περὶ τὸ 1900 μ.Χ ( ὑπάρχει ἡ ἐπισήμανση τοῦ συγγραφέως ὅτι τὸ κείμενο ἀφορᾶ γεγονότα πρὸ 55-57 ἔτων).

Σύμφωνα μὲ διήγηση τοῦ Θεόδωρου Τραμουντάνα,(Ἡ Φωνὴ τῆς Ὕδρας Ἄρ.Φύλλου 39 (143) Ἀπρίλιος 1993,σὲλ 11) τὸ ἔθιμο τοῦ ἐπιταφίου ἐπραγματοποιήθηκε γιὰ πρώτη φορὰ κατὰ τὸ ἔτος 1923.Οἱ πρῶτοι ἐνορίτες Καμινιῶτες,οἱ ὁποῖοι ἐβούτηξαν εἷς τὴν θάλασσα (μετὰ τὴν προτροπὴ τοῦ Κάβουρα) ἦταν οἱ Δημήτριος Χόντας,Δημήτριος Μελαχροινός,Γκίκας Ντανάμπασης καὶ ὁ Θεόδωρος Τραμουντάνας.

Ὁ Γιάννης Καραμῆτσος (ΥΔΡΑΣ ΛΕΞΙΛΟΓΙΟΝ,ΥΔΡΑ 1996) ἐπισημαίνει εἷς τὸ λῆμμα Ἐπιτάφιος στὴν θάλασσα ,πὼς τὸ ἔθιμο τὸ τηροῦσαν καὶ ἄλλες ἐνορίες τοῦ Καμινίου:

«..(νεώτερο μήτε ἑκατὸ χρονῶν)..νὰ μπαίνουνε οἱ βαστάζοι μέχρι τὶς γάμπες στὸ νερό,νὰ ἀκουμπᾶνε τὰ πόδια τοῦ Ἐπιταφίου στὴν ἐπιφάνεια,καὶ νὰ ἀναπέμπει ὁ παπὰς (ὁ καλός μας καὶ τώρα μακάριος παπὰ Θεοκλητὸς Μπισμπίκης,παλιὰ ὁ παπὰ Νταβὸς καὶ ὁ παπὰ Σταμάτης ὁ Καρυστινὸς) εὔχη ὑπὲρ τῶν ἐν θαλάσση μακράν...»

Ἀναφορὰ περὶ τοῦ ἐπιταφίου ὑπάρχει καὶ εἷς τὸ βιβλίο τοῦ Ἰωάννη Μύρικλη (Ταξείδι στὴν Ὕδρα,1957)

Περιγραφὲς τῆς περιφορᾶς τοῦ Ἐπιταφίου δημοσιεύονται πολλάκις εἷς τὸ Περιοδικὸν (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας).Μία ἐξ’αὐτῶν, τοῦ Θεόδωρου Ἀνδρέα Πουλάκη,δημοσιεύεται εἷς (Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Ἄρ. 4 (266) Ἀπρίλιος 1963,σὲλ 79-80)

Πάσχα στὸ Γραφικὸ Καμίνι-Λαμπριάτικες Ἐντυπώσεις

«...Ἡ πομπὴ ἀκολούθησε τὴ συνηθισμένη διαδρομή.Ἀπὸ τὴ λάκα τοῦ Τζάθα,τὰ σπίτια τοῦ Μαλώση καὶ τοῦ Γκιώνη κι ἔφτασε στὸ Καμίνι.Ὅπου τὸ θέαμα ἦταν μεγαλοπρεπὲς καὶ φαντασμαγορικόν.Ἡ γλυκειὰ ἀνοιξιάτικη βραδυά,ἡ ἀπόλυτη γαλήνη,τ’ἄπειρο πλῆθος μὲ τ’ἀναμμένα κεριά,ποῦ εἶχε γεμίσει τὸ νέο μῶλο,τὴν ἀμμουδιά,τὸ παλιὸ μωλάκι καὶ τὰ γύρω σπίτια......Ἡ πομπή,τέλος,ἔφτασε στὴν ἀμμουδιὰ κι ὁ Ἐπιτάφιος εὐλαβικὰ τοποθετήθηκε στὴ Θάλασσα.Παρευθὺς μακρὰ δέηση ἀκολούθησε........

Κατόπιν ἡ πομπὴ ἀνέβηκε τὸ ποτάμι,πέρασε ἀπὸ τοῦ Δανάμπαση,ἀνέβηκε τὰ σκαλάκια τοῦ Χαραμῆ,ἐγύρισε ἀπὸ τὴν Παναγία τοῦ Μηλίτσα,ὅπου ἔγινε δέησις καὶ τέλος ἔφτασε στὴν ἀπάνω εἴσοδο τοῦ Ἅγιου Γιάννη.Ἐκεῖ ἐσήκωσαν ψηλὰ τὸν Ἐπιτάφιο καὶ πέρασε ἀπὸ κάτω ὁλόκληρο τὸ ἐκκλησίασμα,κατὰ τὸ ἔθιμο.Τέλος ἐτοποθέτησαν τὸν Ἐπιτάφιο μέσα στὴν Ἐκκλησία,ὅπου ὁ Παπὰ Ἀντώνης ἐμοίρασε τὰ κεριὰ καὶ τὰ λουλούδια στὸ Ἐκκλησίασμα..».

Ὁ Ἀντώνιος Μανίκης ἀναφέρει:

Τὸ Μέλλον τῆς Ὕδρας Ἄρ. 4 (194) Ἀπρίλιος 1957,σελ 100

«...Οι Ἐπιτάφιοι ὅλων τῶν Ἐκκλησιῶν περίλαμπρα στολισμένοι ἀπὸ τὰ παρθενικὰ χέρια τῶν Μυροφόρων.Δυστυχῶς κατὰ τὴν ὥραν τῆς περιφορᾶς εἶχαν ἀνοίξει οἱ κρουνοὶ τοῦ οὐρανοῦ κι ἔτσι ἐματαιώθη αὐτή.Μόνον οἱ Καμινιῶτες,ἀνδρεῖοι καὶ γενναῖοι μπουρλοτιέρηδες,ἀψηφίσαντες τὴν κακοκαιρίαν καὶ τὴν βροχήν,περιέφεραν τὸν Ἐπιτάφιόν του Ἁγίου Ἰωάννου ἀνὰ τὴν συνοικίαν καὶ ὑπὸ βροχὴν ραγδαίαν,ποὺ εἶχε σβύσει ὅλα τὰ κεριά,τὸν ἐναπέθεσαν στὴν θάλασσα,κατὰ τὸ εἰωθός.Ἐκεῖ ὁ Παπὰ Σταμάτης περιβρεκτος ἐδεήθη ἐκ βαθέων ὑπὲρ τῶν ποντοπορούντων καὶ τῶν ἓν θαλάσση μακράν...»

2012